در قفس جغرافیا بمانیم، باخته‌ایم

مریم ترسول – وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی در مراسم اختتامیه جشنواره ابوذر، به بررسی شرایط حاکم بر جو رسانه‌ای ایران و جهان پرداخت. به گزارش خراسان، سیدعباس صالحی گفت: رسانه رکن مقوم توسعه استان است و اگر در برنامه‌ریزی‌ها، از رسانه‌ها به خوبی استفاده شود، مسیر توسعه منطقه‌ای، هموارتر می‌شود. وی افزود: نظام ارتباطات رسانه ای ما، تغییرات قابل توجهی پیدا کرده‌است و مسلماً هیچ اتفاقی نمی‌تواند بدون توجه به این تغییرات، رقم بخورد.  
 سلطه سخت افزارانه فناوری های ارتباطی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در بخشی از سخنانش تصریح کرد: اولین نکته درباره این تحولات، فناوری‌های سخت افزارانه است. فقط در حوزه گوشی‌های هوشمند، در سال 2014، ما در سطح جهان، چهار میلیارد گوشی هوشمند داشتیم و حالا، در آستانه سال 2020، شش میلیارد گوشی هوشمند داریم. این تغییر به آن معناست که ما عملاً در سلطه فناوری ارتباطی، به معنای سخت افزاری آن هستیم. همه می‌دانیم که گوشی هوشمند، صرفا یک کالا نیست، بلکه یک ابزار وسیع ارتباطی است که با خودش فضای ارتباط و رسانه را تغییر جدی می دهد.
افزایش سهم صوت و تصویر در نظام رسانه


صالحی گفت:  نکته قابل توجه دیگر در تغییر نظام ارتباطی، ارتقای جایگاه صوت و تصویر در نظام رسانه است؛ سهم صوت و تصویر در ترافیک داده در 2014 ، 37.3 درصد، در سال 2015، 46.7 درصد، در سال 2016، 58 درصد، در سال 2017، 71.8 درصد و در سال 2018، 89.3 درصد بوده است. وی افزود: سهمی که صوت و تصویر در فضای ارتباطی دارد، به شکلی بسیار سریع و جهشی تغییر می‌کند؛ اتفاقاتی در نظام رسانه و در ارتباط با سهم قالب‌ها و ابزارها، در حال رخ دادن است که ما نمی توانیم آن ها را نادیده بگیریم. وی تأکید کرد: شبکه های اجتماعی نیز، در فضای جهانی و در دهه اخیر، تغییر قابل توجهی داشته‌اند، در سال 2019، 3 میلیارد و 480 میلیون نفر کاربر رسانه های اجتماعی در سطح جهان داشتیم، در حالی که یک سال قبل، آمارها رقمی حدود 288 میلیون نفر کمتر را به ما نشان می‌دادند و این، یعنی رشد 9 درصدی در این عرصه. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطر نشان کرد: این آمارهای جهانی نشان دهنده این است که نظام ارتباطی و رسانه ای ما در جهان در گیر و دار تغییر و تحولات گسترده ای است؛ در خود ایران هم به تبع این مسیر، ما تغییرات شتابنده و گسترده ای داشته ایم و هم اکنون 72 میلیون مشترک اینترنت در کشور داریم.
نفوذ 4 برابری اینترنت در ایران ظرف 5 سال اخیر
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به فعالیت 72 میلیون مشترک اینترنت در ایران، گفت: از این آمار، 12 میلیون و 800 هزار نفر آن ها به صورت ثابت اند و بقیه ثابت نیستند. ضریب نفوذ اینترنت در ایران، 86/88 درصد است که 16/73 درصد آن به اینترنت تلفن همراه مربوط می‌شود. به این نکته توجه داشته باشید که در سال 93، ضریب نفوذ اینترنت در ایران 20 درصد بوده و در عرض پنج سال به چهار برابر میزان اولیه رسیده است؛ گستره اینترنت نیز، شامل همه شهرها، 66 درصد روستاها و 58 درصد جاده هاست.
تحولات فضای ارتباطات و رسانه ای در ایران
صالحی خاطرنشان کرد: ایران رتبه 15 جهان را در برخورداری از تلفن همراه دارد که با توجه به ضریب نفوذ اینترنت در کشورمان، یعنی ما عملا فضای نظام ارتباطی و رسانه‌ای‌مان را در این مبنا و قالب گنجانده‌ایم. وی افزود: ما در ثبت دامنه جزو چهار کشور برتر جهان هستیم؛ در سال 96، 968 هزار ثبت دامنه و سال 97، یک میلیون و 11 هزار ثبت دامنه داشتیم؛ این متغیرها نشان می دهد که فضای اینترنت در ایران، با دامنه‌های فناوری، تولید، کاربری و نفوذش، چه تغییرات عمیقی را به خود دیده است. وزیر ارشاد اضافه کرد: نکته دیگر، نظام مصرف رسانه‌ای در ایران است؛ آمار دو سال قبل نشان می دهد که میانگین مصرف اینترنت ما، 169 دقیقه در روز است، میانگین مصرف تلویزیون 74 دقیقه، روزنامه به شکل کاغذی و اینترنتی و کلا نشریات، 8/27 دقیقه، شبکه های اجتماعی هم درصدهای قابل توجهی در این زمینه دارند. وزیر ارشاد تأکید کرد: آمارهای جهانی و ملی، علامت‌هایی به ما می‌دهند که طبعاً جریان رسانه‌ای ما، به خصوص جریانی که می خواهد در خدمت منافع نظام، انقلاب و اسلام حرکت کند، نمی‌تواند این علامت‌های مهم را نادیده بگیرد؛ نکته مهم و قابل تأمل این است که نظام ارتباطات از محلی، به فرامحلی توسعه یافته است.
در قفس جغرافیا بمانیم، باخته ایم
صالحی تصریح کرد: ساختار ارتباطات ما دیگر نمی تواند محلی باشد و به‌طور طبیعی اگر ما به سمت فرامحلی حرکت نکنیم، اگر بخواهیم در قفس جغرافیا بمانیم، جنگ رسانه‌ای یا حتی تبادل رسانه‌ای را باخته‌ایم، البته این به آن معنا نیست که ما مسئله‌های محلی را نبینیم. وی افزود: نکته دیگر این است که نظام رسانه‌ای، از تک رسانه‌ای، به سوی چندرسانه‌ای حرکت کرده و نقش صوت و تصویر در آن مهم است. همچنین، این نظام از مخاطب‌محور به سمت کاربر محوری حرکت می‌کند و باید این موضوع به رسمیت شناخته و مدیریت شود.
تلاش گسترده رسانه‌های دشمن
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به وجود جنگ روانی رسانه ای اشاره کرد و گفت: در این چهل سال هر چه جلوتر آمدیم، کینه دشمن غلیظ‌تر شده و انقلاب ایران در حوزه اقتصادی، سیاسی و به طور خاص رسانه ای، شاهد یک جنگ روانی وسیع است که این را باید با تمام وجود باور کرد، جنگ رسانه‌ای، جنگی واقعی و سهمگین‌تر از جنگ اقتصادی است، زیرا تأثیرات نامرئی دارد. وی تاکید کرد: این‌که ۲۵۰ شبکه ماهواره‌ای فارسی‌زبان فعالیت می‌کند و در سال 97، بیش از 40 شبکه ماهواره‌ای جدید تاسیس شده، کاملاً قابل تأمل و بررسی است. در تحلیلی که سال 97 روی 30 شبکه فارسی زبان ماهواره‌ای انجام شد، جهت‌گیری آن‌ها نسبت به انقلاب ایران، کشور، منافع، یکپارچگی و استقلال ملی ما، در حدود ۵۳ درصد موارد منفی، 21.5 درصد موارد دوپهلو و 25.3 درصد موارد خنثی بود، یعنی بیش از ۷۵ درصد برنامه ها، با نگاه‌های منفی یا دوپهلو با باطنی منفی نسبت به کشور ما تولید می‌ شود.
تجلیل از برگزیدگان جشنواره
شایان ذکر است در انتهای این مراسم از برگزیدگان چهارمین دوره جشنواره ابوذر تقدیر شد.