واکنش جهان به دادگاه نمایشی قتل خاشقجی

سرویس بین الملل جوان آنلاین: سعودی‌ها که نخست با انکار دست داشتن در قتل «جمال خاشقجی» سعی در فرافکنی داشتند، پس از مدتی ناچار به پذیرش اتهامات شدند. ادامه انتقاد‌های جهانی در یک سال گذشته از جمله موضع دولت آلمان در زمینه توضیح‌خواهی از ریاض، آن‌ها را وادار کرد تا در دادگاهی نمایشی احکامی را در ارتباط با این پرونده صادر کنند. این احکام در شرایطی صادر شده‌اند که «احمد عسیری» مشاور محمد بن سلمان و «سعود القحطانی» نیز که به گفته رسانه‌های غربی و فعالان حقوق بشر بازوی سرکوب «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی محسوب می‌شوند، تبرئه شده‌اند. سعودالقحطانی از فرط خوشحالی تبرئه شدنش قصیده‌ای عربی سروده است: «یک سال سکوت و زمانی که لب باز می‌کنی گویی شیر درنده غرش می‌کند ... و زبانت به این حماسه تاریخی باز می‌شود.»
«شلعان الشلعان» سخنگوی دادستانی عربستان سعودی روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری در خصوص آخرین مراحل پرونده عاملان قتل خاشقجی گفت که تاکنون از ۱۱ نفری که احکام‌شان صادر شده است پنج نفر به اعدام محکوم شده‌اند. وی با تکرار ادعا‌های گذشته، به خبرنگاران گفت که طی تحقیقات ثابت شده که قصد قبلی برای قتل خاشقجی وجود نداشته است. الشلعان همچنین گفت که از تمامی کسانی که احتمال داشت در این قتل دست داشته باشند، تحقیق به عمل آمده و سرکنسول عربستان در استانبول در زمان قتل، در ساختمان کنسولگری حضور نداشته است.
در پی قتل خاشقجی، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور امریکا همواره کوشید تا بن سلمان را تبرئه کند و اکنون نیز در عرصه سیاسی امریکا، فقط دولت ترامپ از احکام دادگاه یاد شده استقبال کرده است. در این راستا، یک مقام ارشد دولت امریکا این دادگاه را «یک گام نخست مهم» در مسیر پاسخگو کردن عاملان قتل خاشقجی توصیف کرد. وی همچنین گفت که واشنگتن، ریاض را تشویق می‌کند که این مسیر را در روندی منصفانه و شفاف ادامه دهد.
قتل خاشقجی عمدی بود


«آدام شف» رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان امریکا که با مطرح شدن پرونده استیضاح ترامپ، به چهره‌ای شناخته شده تبدیل شده است، گفت: «آرایی که در پرونده خاشقجی صادر شده تلاشی است برای اینکه سران عربستان سعودی و در رأس آنها، ولیعهد این کشور از این جنایت مصون بماند. قتل خاشقجی، یک اقدام عمدی بود نه یک اقدام ناگهانی یا فردی.» همچنین «تیم کی» نماینده دموکرات مجلس سنای امریکا با متهم کردن مقامات عالی‌رتبه سعودی به فرار کردن از بازخواست در ارتباط با این پرونده، گفت: «باید از دولت ترامپ بخواهیم که در پرونده قتل وحشیانه خاشقجی به دنبال تحقق عدالت باشد و نباید ارزیابی سازمان اطلاعات امریکا درباره این پرونده را نادیده بگیرد.» «برنی سندرز» از نامزد‌های حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ در انتقاد از حکم دادگاه سعودی گفت: «سازمان اطلاعات امریکا به این جمع‌بندی رسیده بود که محمد بن سلمان دستور قتل خاشقجی را صادر کرده است. محاکمه ناچیزی که رژیم مستبد و غیرقانونی سعودی انجام داد صرفاً سرپوشی بود بر جنایتی که صورت گرفته بود.‌ای کاش ترامپ اظهارات دوستانه و عاطفی خود درباره دیکتاتوری سعودی را متوقف کند.» دیگر دموکراتی که به احکام صادر شده واکنش نشان داد، «جک رید» سناتور دموکرات ایالت رودآیلند بود. وی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این عدالت نیست، این یک شوخی است. صدور حکم اعدام و زندان برای تعداد کمی از افراد رده‌پایینی که در این جنایت فجیع دست داشتند و پاسخگو نکردن آمران، ناظران، طراحان و کتمان‌کنندگان این قتل یک تلاش هراس‌انگیز برای جارو کردن واقعیت است.» «واشنگتن‌پست» به عنوان روزنامه‌ای که خاشقجی در آن قلم می‌زد هم دادگاه رسیدگی به قتل این منتقد سعودی را ساختگی دانسته است.
اعدام خاشقجی غیرقانونی و عربستان مسئول آن است
اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای گفته همه کسانی که در قتل خاشقجی دست داشته‌اند باید بازخواست و محاکمه شوند. «کریستوف دولوار» دبیرکل سازمان گزارشگران بدون مرز هم با انتشار پیامی در توئیتر نوشت که این احکام مانند مهر سکوتی بر دهان افرادی است که درباره این پرونده مشکوک هستند تا با مانع شدن از سخن گفتن آن‌ها بهتر بتوان حقیقت را پنهان کرد. «استفان دوجاریک» سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد هم گفت: «آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل همچنان خواستار انجام تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه درباره این جنایت است.» «اگنس کالامار» گزارشگر ویژه سازمان ملل که درباره قتل جمال خاشقجی تحقیق می‌کند نیز در این باره گفت: «بر اساس قوانین انسانی بین‌المللی، قتل خاشقجی یک اعدام غیرقانونی است که عربستان سعودی مسئولیت آن را بر عهده دارد.»
همچنین «لین معلوف» مدیر پژوهش‌های خاورمیانه سازمان عفو بین‌الملل درباره احکام دستگاه قضایی عربستان علیه عاملان این جنایت گفت: «هدف از حکمی که علیه قاتلان خاشقجی صادر شده، سرپوش گذاشتن بر این جنایت است. محاکمه ناعادلانه بوده و در احکام صادره عدالت در حق خاشقجی و نزدیکانش محقق نشده است.» «احمد بنشمسی» سخنگوی دیده‌بان حقوق بشر نیز در گفتگو با شبکه الجزیره احکام صادره علیه عاملان قتل خاشقجی را به دور از عدالت خواند.
«عمر چلیک» سخنگوی حزب عدالت و توسعه ترکیه نیز گفت که حکم متهمان پرونده قتل جمال خاشقجی رضایت‌بخش نبوده است. وزارت خارجه و ریاست‌جمهوری ترکیه از صدور احکام قضایی عربستان در پرونده قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودی انتقاد کردند. «فخرالدین آلتون» رئیس بخش روابط عمومی ریاست جمهوری ترکیه در واکنش به صدور احکام مذکور گفت که این احکام تنها به منزله به سخره گرفتن شعور جهان است.