روزنامه ابتکار
1398/10/03
چرا مسئولان در برابر آلودگی هوا منفعلند؟ نفسِ تنگِ تهران
گروه جامعه: نفس تهران به شماره افتاده و هر روز گرد خاکستری نشسته بر سر این شهر از عمر آن می‌کاهد. آیا قرار نیست مسئولان راه حلی برای آن بیابند؟آمارها می‌گویند که آلودگی هوا در تهران هر سال به قیمت جان 4 هزار نفر تمام میشود. بانک جهانی سال گذشته هزینه اقتصادی‌ای را که آلودگی هوا روی دوش تهرانی‌ها می‌گذارد را در‌مجموع 6/2 میلیارد دلار عنوان کرده است؛ هزینه‌ای که به طور متوسط برای هر شهروند تهرانی به صورت سالیانه برابر با 325 دلار خواهد بود. این هزینه اما تنها به اقتصاد خانوارها در تهران ضرر نمی‌زند بلکه نه تنها مرگ سالانه هزاران تهرانی به کاهش سالانه نیروی انسانی در کشور و بی‌سرپرست‌شدن بخشی از خانواده‌ها می‌انجامد بلکه بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا میلیاردها تومان ارز داخلی را صرف دارو و درمان بیماران آن می‌کند. تعطیلی مدارس و ادارات هم خود بار مالی جداگانه‌ای است که آلودگی هوا بر دوش دولت می‌گذارد. با این وجود اما آلودگی هوا تنها مشکل این روزهای تهران نیست. در شرایطی که پایتخت نزدیک به یک هفته در شرایط آلوده قرار دارد، بوی نامطبوع هر از چندی به سراغ آن می‌آید. بویی که با وجود یک‌ساله شدنش هنوز دلایل آن مشخص نیست. مشخص نبودن دلایل بوی نامطبوع تهران، اشاره مسئولان به بیش از 10 مورد از دلایلی که احتمال آن وجود دارد که این بوی بد ناشی از آنها باشد و هر‌کدام از آنها دیگری را نقض می‌کند، همچنین عدم ارائه راه حلی از سوی مسئولان برای رفع مشکل آلودگی هوای تهران حکایت از آن دارد که مسئولان اراده و کارآمدی لازم برای حل معضلات محیط‌زیستی را ندارند.
پایداری چند روزه هوای آلوده در تهران و افزایش گستره این آلودگی در سایر شهرهای ایران سبب شده که احتمالات بسیاری درباره دلایل آن مطرح شود. یکی از این احتمالات عدم ارائه بنزین استاندارد به مردم است. احتمالی که سبب شده بسیاری آلودگی هوای تهران را با سال‌های ابتدای دهه 90 و اوج آلودگی هوای تهران در دوره محمود احمدی‌نژاد مقایسه کنند. روزهایی که طبق آمارهای کنترل کیفیت هوا، کل ٣۶۵ روز سال ١٣٩٠ - زمانی که دولت محمود احمدی‌نژاد روی کار بود - فقط ١۴٧روز هوای سالم و بدون حتی یک روز هوای پاک در تهران ثبت شده است. این یعنی بقیه ٢١٨ روز آن سال کیفیت وضعیت هوا ناسالم و بسیار ناسالم بود. حالا شباهت وضعیت آلودگی هوای تهران سال 98 به آن سال‌ها سبب شده که شرکت کنترل کیفیت هوا سیاهه‌ای را منتشر کند و به کمّی‌سازی مقادیر آلایندگی تولیدی از منابع مختلف آلودگی پرداخته است و هدف آن را برنامه‌ریزی صحیح برای کاهش آلودگی عنوان کرده است. براساس این گزارش، ترکیبات آلی فرّار (VOCs) نسبت به سال ۹۲ حدود ۸ درصد در هوای تهران افزایش یافته است. این یعنی تحریک چشم‌ها، بینی و گلو افزایش یافته و به دستگاه عصبی مرکزی و نیز سایر اندام‌ها آسیب بیشتری نسبت به ۶ سال پیش وارد میشود. انتشار اکسیدهای نیتروژن (NOx) نیز نسبت به سال ۹۲، ۱۸درصد افزایش یافته است. این یعنی طی ۶ سال اخیر به سمت سوزش بیشتر در ریه‌ها، کاهش بیشتر میزان مقاومت سیستم تنفسی و رفتن به سمت تولید باران‌های اسیدی در تهران رفته‌ایم. انتشار ذرات معلق (PM) نیز نسبت به سال ۹۲ حدود ۲۱ درصد افزایش یافته است. این یعنی ذراتی در تهران افزایش یافته‌اند که می‌توانند بیماری‌های قلب و ریه را تشدید کنند و باعث اثراتی مانند علائم قلبی و عروقی، آریتمی‌های قلبی، حملات قلبی، علائم تنفسی، حملات آسم و برونشیت شوند. همچنین انتشار منوکسیدکربن (CO) نسبت به سال مذکور ۶ درصد کاهش یافته است. این یعنی گازی که قاتل نامرئی نامیده میشود، در هوای تهران کم شده است. میل ترکیبی منواکسید کربن با هموگلوبین خون حدود ۳۰۰ برابر بیشتر از میل ترکیب گاز اکسیژن است. پس از این نظر سالم خواهیم ماند. انتشار اکسیدهای گوگرد (SOx) نیز نسبت به سال ۹۲ حدود ۴۹ درصد کاهش یافته است. این یعنی آلاینده‌ای که در هوای تهران باعث نارسایی‌های تنفسی، کاهش سیستم دفاعی ریه‌ها و تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی می‌شد، کاهش پیدا کرده است.
آمارهای کمی از آلاینده‌های موجود در هوای تهران و بی‌اثر بودن تلاش‌ها برای حل این مشکل در حالی است که برای بوی نامطبوع تهران که از یک سال پیش این شهر را در‌بر گرفته، دلایل متعددی بیان شده اما هیچ کدام از آنها به طور قطع به عنوان دلیل اصلی انتشار این بو معرفی نشده است. روزی کهریزک و بوی نامطبوع دریاچه شیرآبه این محدوده را که امان از ساکنان این منطقه بریده، متهم ردیف اول این بوی نامطبوع می‌دانند. دریاچه‌ای که قرار بود در زمان شهرداری قالیباف به مدت 2 سال بساط آن جمع شود اما همچنان شیرآبه‌های 50 ساله تلنبار کردن زباله‌های تهران در کهریزک پا‌برجاست. روزی دیگر دلیل این بو را نشت یکی از مراکز پالایشگاهی در جنوب تهران می‌خوانند. پالایشگاهی که اطلاعات بیشتری درباره آن منتشر نمی‌شود اما دوباره پس از گذشت یک سال از این ماجرا و انتشار مجدد همان بوی نامطبوع در تهران، دوباره ردی از پالایشگاه‌های جنوب تهران در گزارشات مربوطه البته به همراه متهمان دیگری یافت میشود. براساس مطالعات مرکز تحقیقات آلودگی هوا، پژوهشکده محیط‌زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران با توجه به جنوبی بودن باد در روز دوشنبه یازدهم آذر ماه ۱۳۹۸ احتمال انتقال بوی نامطبوع از جنوب تهران و محور آزادراه خلیج‌فارس (حوالی فرودگاه) با توجه به شناسایی عوامل متعدد مولد بو در این محور وجود دارد. در این گزارش اشاره شده که صنایع مستقر در جنوب تهران نیز در انتشار آلاینده‌ها و بوی نامطبوع تهران نیز تاثیرگذار هستند. طی روزهای اخیر (۱۶ آذر تا زمان انتشار گزارش پژوهشکده) کارخانه‌های سیمان جنوب تهران و پالایشگاه شهرری از سوخت مازوت و نیروگاه باقرشهر نیز از گازوئیل استفاده کرده‌اند که استفاده از این سوخت‌ها علاوه بر افزایش ذرات معلق در هوای محیط، گازهای دی‌اکسید گوگرد را نیز به محیط انتشار می‌دهند. براساس این گزارش، کارخانه سیمان شهرری، پالایشگاه شهرری و نیروگاه باقرشهر با استفاده از سوزاندن 2 انرژی به جمع مسببان بوی بد تهران پیوستند و پای گوگرد را نیز به محتویات بوی نامطبوع تهران افزوده‌اند. فاضلاب، مترو، آرادکوه، وارونگی دما، ترکیدگی لوله فاضلاب میدان انقلاب، تزریق عمدی یا سهوی مرکاپتان و عدم تصفیه مرکاپتان از دیگر موارد اتهامی بوی نامطبوع تهران است. اما تعدد بالای موارد احتمالی منشا بوی تهران چه معنایی دارد؟ آیا هیچ کدام از نهادها و سازمان‌های متولی در تهران توان مشخص کردن دلیل اصلی این بو را ندارند؟
گذشته از وجود تعدد بسیار بالای موارد احتمالی مطرح شده درباره بوی نامطبوع تهران، وعده مسئولان برای یافتن دلیل اصلی این بوی نامطبوع طی 10 روز آینده پس از انتشار دوباره آن سوالات دیگری را در ذهن مطرح می‌کند. در حالی که پس از گذشت یک سال هنوز مسئولان نتوانسته‌اند دلایل احتمالی بوی نامطبوع تهران را به یک مورد قطعی کاهش دهند چطور می‌خواهند طی 10 روز از پس آن برایند؟ آیا این خبر نشان از بی‌اطلاعی مسئولان از دلایل و راه‌کارهای حل آن دارد یا کتمان اطلاعات؟ همان اتفاقی که در حیطه آلودگی هوا در تهران رخ داده است. آیا مسئولان درباره دلایل آلودگی هوای تهران چیزی نمی‌دانند یا نمی‌دانند چطور و چگونه می‌توانند آن را حل کنند؟ اگر از دلایل و راه‌های حل این مشکل مطلعند پس چرا اقدامی نمی‌کنند؟ تا کی قرار است نفس مردم تهران و سایر کلانشهرهای کشور به خاطر بی‌ارادگی مسئولان تنگ باشد.
سایر اخبار این روزنامه
آیا ترکیه «تنبور» را به نام خود ثبت خواهد کرد؟
فرهنگ‌سوزی، عاقبت اهمال‌کاری
جلال‌خو ش چهره
وقت تنگ ایران و آمریکا
«ابتکار» همزمان با پیشروی ارتش سوریه در استان ادلب گزارش می‌دهد
ادلب؛ کلید معادلات جنگ داخلی سوریه
چرا مسئولان در برابر آلودگی هوا منفعلند؟
نفسِ تنگِ تهران
اظهارات وزیر صمت می‌تواند تسهیل‌گر وضعیت زنجیره تولید تا صادرات باشد
کلید سلامت اداری در دست خصوصی‌ها
برداشت از صندوق توسعه ملی برای جبران کسری بودجه چه تبعاتی خواهد داشت؟
صندوق توسعه، قلک خاصه خرجی
«ابتکار» از دلایل حضور کمرنگ زنان در انتخابات مجلس خبرگان رهبری گزارش می‌دهد
خیز زنان برای خبرگان
رئیس‌جمهوری در دیدار وزیرخارجه هند:
آمریکا ناگزیر است دست از فشار حداکثری بر ایران بردارد
وزارت کشور در پی درگذشت دو کولبرجوان ابلاغ کرد
تدوین طرح‌های کاربردی با رویکرد منطقه‌ای
معاون اول رئیس‌جمهوری مطرح کرد
رشد 30 درصدی گردشگر خارجی با وجود تحریمها
