روزنامه ابتکار
1398/10/01
«ابتکار» تاثیر اصناف در توسعه اقتصادی را بررسی کرد عدم شغل‌های پایدار در اقتصاد ناامن
کیمیا نجفیامروزه وقتی به بررسی وضعیت اقتصادی می‌پردازیم، درمی‌یابیم که کشور درگیر چالش‌های بی‌سابقه‌ای شده است. در این میان به کرات بر موضوع لزوم نقش‌آفرینی هرچه بیشتر مردم در عرصه اقتصادی کشور به عنوان یک راه حل جامع و تاثیرگذار برای برون‌رفت از چالش‌های اقتصادی تاکید میشود. به عبارتی دیگر نقش‌آفرینی افراد در قالب اصناف از اهمیت بالایی برخوردار بوده و باید به این مسئله توجه داشت.
به باور بسیاری از کارشناسان، فعالان اقتصادی، تحلیلگران و صاحب‌نظران اصناف نقش بسیار موثری در عبور و خروج از انسدادهای اقتصادی ایفا می‌کنند. بنابراین اصناف و فعالان در حوزه‌های مختلف که می‌توان آنها را یک اقتصاد غیردولتی نامید، می‌توانند در شرایط فعلی حضور موثری برای عبور از مشکلات داشته باشند. بنابراین موضوعات مربوط به اصناف بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. تاثیر اصناف در تنظیم بازار، تولید ناخالص ملی، توسعه اقتصادی و... از جمله مباحثی است که بارها از سوی صاحب‌نظران مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است و اما و اگرهای آن را از نظر گذرانده‌اند. در این راستا جواد خیرخواهان، اقتصاددان، در‌خصوص نقش اصناف در تنظیم بازار به «ابتکار» گفت: تنظیم بازار را اگر جلوگیری از تبانی بین تولیدکنندگان و مقابله با تشکیل انحصار تعریف کنیم تا به مصرف‌کنندگان اجحاف نشود نیازمند یک نهاد مستقل حکومتی و حکم دادگاه است. همچنین وضع استانداردها و مقررات بهداشتی و ایمنی و سایر موارد ضروری و نظارت بر اجرای آنها هم معمولا برعهده نهادهای حاکمیتی است. البته می‌توان تنظیم و نظارت درون‌صنفی هم داشت. به این نحو که هر صنفی با نگاه بلندمدت و همه جانبه به منافع اعضای صنف و کل جامعه، مقرراتی مفید وضع کنند تا از اعتبار و شهرت و وجهه صنف خویش حراست و دفاع کنند. اما متاسفانه گاهی دولت‌ها با شعارها و اهداف زیبا مانند تنظیم بازار باعث می‌شوند مداخلات بیجا در امور صنوف گوناگون بکنند به نحوی که فرصت برای فساد و رشوه‌خواری از سوی برخی کارکنان ادارات متولی و مسئول این برنامه‌ها فراهم شود. همچنین به کنترل و سرکوب قیمت‌ها بپردازند که امنیت اقتصادی و سودآوری آن صنف را به خطر اندازند و باعث فرار تولیدکننده‌ها و سرمایه‌گذاران از آن رشته فعالیت‌ها شوند به طوری که در میان‌مدت همان مصرف‌کنندگانی که ارگان‌های مداخله‌گر ادعای حمایت کردن از آنها را سر می‌دادند در عمل با قیمت‌های بسیار بیشتر و کمبود کالا دچار افت رفاه می‌شوند.
خیرخواهان در پاسخ به این پرسش که اصناف در توسعه اقتصادی چه جایگاهی دارد، گفت: این پرسش خیلی کلی است و بستگی دارد که منظور ما چه صنفی است و اصناف چه کارکردی داشته باشند و در چه مسیری حرکت می‌کنند؟ همه اینها می‌تواند بر نقش‌آفرینی و ظرفیت آن صنف تاثیر متفاوتی بگذارد. اما به صورت کلی اگر بخواهیم نگاه کنیم و صنوف را یک واسطه و حلقه اتصال در زنجیره بین تولیدکننده و مصرف‌کننده بدانیم، این نقش تسهیل‌گر و اصطلاحا پلتفرم که اصناف دارند برای طرفین هر معامله بسیار مهم است. یعنی هر چقدر این اصناف بتوانند با هزینه مبادلاتی کمتر و روان‌تر نقش واسطه‌گری خود را انجام دهند کمک بیشتری به توسعه اقتصادی خواهند کرد. پس انتظار می‌رود همگام با توسعه اقتصادی کشور و پیشرفت فناوری‌ها و معرفی ابزارهای جدید معاملاتی، این صنوف هم ارتقا پیدا کنند که قطعا نقش موثرتری در توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی خواهند داشت. یعنی بتوانند حلقه کارآمدتری در زنجیره عرضه و تامین کالاها و خدمات باشند و در خلق ثروت و ایجاد اشتغال مفید نقش موثرتری خواهند داشت.
وی افزود: متاسفانه برخی صنوف هستند که با همان نگاه سنتی و متعلق به عصر ماقبل فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات و نیز این تلقی که مصرف‌کننده را در یک اقتصاد بسته و انحصاری در چنگ خود دارند مشغول فعالیت هستند و حاضر به تغییر رویه‌ها و اصلاح مناسبات نیستند.
این اقتصاددان در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تاثیر اصناف در تولید ناخالص ملی اشاره کرد و گفت: در یک اقتصاد آزاد و مبتنی بر حق انتخاب مصرف‌کننده، هر صنفی که بتواند خواسته‌ها و نیازهای مردم را به نحو بهتری بشناسد و پاسخ‌های به‌صرفه‌تری به این نیازهای مصرف‌کنندگان بدهد موفق‌تر میشود و بازار فروشش افزایش را می‌دهد و نقش بیشتری در تولید ناخالص ملی یا داخلی خواهد داشت. اما برخی اوقات اصناف با کمک مجوزها و امتیازات انحصاری سعی می‌کنند هم رقبا را از میدان بدر کنند و هم سود خیلی زیاد یا درست‌تر بگوییم رانتی غیرعادی برای خودشان ایجاد کنند. اینها کمکی به تولید کشور نمی‌کند و درواقع مانع تولید و رفاه عمومی است. بسیاری از اینها به وجود دولت خدمتگزار جامعه و تسهیل‌گر تولید و رفاه عمومی بستگی دارد تا محیط کسب و کار بدون تبعیض و انحصار شکل بگیرد و کل اقتصاد و تولید ملی منتفع شوند.
وی در ادامه با بررسی وضعیت اقتصادی فعلی از امکان ایجاد مشاغل پایدار گفت: اقتصادی که دائما با شوک‌های عجیب و غریب و ریسک‌های وحشتناک از قبیل تورم دو رقمی یا چند برابر شدن نرخ ارز یا تحریم خارجی یا فضای ناامن مواجه میشود نمی‌تواند امیدی به مشاغل دوام‌آور و پایدار داشته باشد. چون همه صنوف و فعالیت‌ها تحت فشارهای مختلف قرار گرفته و ضعیف و ناتوان می‌شوند و جرات و توانایی گسترش فعالیت و استخدام نیروی کار ماهر پیدا نمی‌کنند. اقتصاد ایران اینک در حال کوچک شدن و آب رفتن است و جو ناامیدی و هراسی که در حال تشدید شدن است باعث فرار سرمایه‌ها و مغزها شده است.
این اقتصاددان از تاثیر واحدهای صنفی کوچک در یک اقتصاد گفت: رشد پایدار و مداوم اقتصادی معمولا نیازمند بنگاه‌های بزرگ متنوعی است که امکان تحقیق و توسعه و نوآوری و تولید محصولات جدید و باکیفیت داشته باشند و در بازارهای جهانی نیز حضور فعال و گسترده‌ای پیدا کنند. اما این بنگاه‌ها معمولا پیوند و شبکه‌ای از بنگاه‌های کوچک و متوسط ایجاد می‌کنند که چنین ترتیباتی می‌تواند در رشد اقتصادی تاثیر زیادی داشته باشد. وگرنه وجود واحدهای صنفی کوچک جدا از هم و به شکل جزیره‌ای عمل کردن خیلی کمکی به رشد اقتصادی و افزایش بهره‌وری و درآمد سرانه نخواهد کرد.
وی افزود: همینطور که توضیح دادم این صنوف کوچک باید بتوانند در قالب تشکل‌ها و اصطلاحا خوشه‌های صنعتی به شکل کاملا تخصصی‌تر و حرفه‌ای‌تر عمل کنند تا بتوانند فعالیت‌های خود را عمق و گسترش بیشتری ببخشند و حتی قادر به حضور در بازارهای جهانی بشوند به نحوی که به برندهای ممتاز و شناخته شده‌ای در حد خود تبدیل شوند. این رمز موفقیت و ماندگاری آنها و نیز اثرگذاری مثبت بر رشد اقتصادی خواهد بود.
سایر اخبار این روزنامه
لو رفتن اطلاعات شخصی بیش از 267 میلیون کاربر فیسبوک
علیرضا صدقی
خواب آشفته اصولگرایان برای حذف رقیب
کیانوش غریب‌پور از دلایل نازیبایی گرافیک کلان‌شهرها می‌گوید
رنگ ناکارآمدی مدیران بر قامت شهر
«ابتکار» تاثیر اصناف در توسعه اقتصادی را بررسی کرد
عدم شغل‌های پایدار در اقتصاد ناامن
وسع مالی دریافت‌کنندگان یارانه معیشتی ۶ ماه یکبار پایش میشود
واریز هر دو نوبت یارانه معیشتی به حساب مشمولان
در آستانه انتخابات حملات جریان اصولگرایی به رقبای اصلاح‌طلب بی‌وقفه ادامه دارد
از حمله گازانبری تا اتهام سکولاریسم
«ابتکار» ادعای اروپا در‌مورد مکانیسم ماشه در توافق هسته‌ای را بررسی می‌کند
بازی جدید اروپایی‌ها با برجام
رئیس قوه قضائیه:
بازداشت افراد به منظور جمع‌آوری ادله ممنوع است
سخنگوی شورای نگهبان:
ملاک ما در بررسی صلاحیت‌ها فقط قانون است
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور:
دشمنان ما مشتریان اطلاعات مهندسی زیرساختی کشور هستند
رهاورد صلح از خاور دور در شب یلدا
