روزنامه شهروند
1398/10/01
چرخ ویلچر من جهان را به گردش درمی‌آورد
[حسام خراسانی ] حرف ویلچر که به میان آمد، حرف‌هایش تلخ شد: «برای شما آزاردهنده نیست که آدم‌ها با چهره گره‌خورده برای لحظه‌ای به شما خیره شوند، آهی بلند بکشند و بدون اینکه حرفی بزنند با همان چهره گره‌خورده از بغل‌تان عبور کنند؟ زُل‌زدن آدم‌ها به این وسیله چرخ‌دار برای من عجیب است، برای شما عجیب نیست؟ بارها این زُل‌زدن تلخ و عجیب را تجربه کرده‌ام؛ این نگاه برای ما کلیشه‌ای تکراری است.» اینها حرفهای گلایه‌آمیز فردی توان‌یاب است. کسی که دوست ندارد از نام و نشان خود بگوید؛ حرف‌هایش که به پایان رسید، خیره شد به زمین مسابقه و ویلچرها.منهای تبعیض
همه شرکت‌کنندگان با هم روی یک خط ایستادند و با صدای سوت داور شروع کردند به حرکت. سالن ورزشگاه انقلاب میدان مسابقه بود؛ میدانی پر از هیجان. این مسابقه به آنچه تا امروز با عنوان مسابقه برگزار شده شباهتی نداشت. مسابقه میان معلولان جسمی و حرکتی و افراد بدون معلولیت برگزار شد. هفت تیم پنج‌نفره با مشارکت خبرنگاران، مدیران و فعالان استارتاپ‌ها، چهره‌های ورزشی، فعالان حوزه توان‌یابی با حضور یک فرد معلول در هر تیم رقابت کردند. هدف حاضران شرکت در رقابتی چندوجهی و تجربه‌ای کوتاه از برداشتن مرز بین جهان معلولان و افراد سالم است. فرهنگ سالم‌سالاری را به چالش بکشیم
برگزارکننده این رویداد ورزشی وحید رجبلو است؛ فردی که این روزها به چهره شاخص جامعه معلولان در شبکه‌های اجتماعی بدل شده و در میان کاربران به استیون هاوکینگ ایران شهره است. رجبلو، مدیرعامل استارتاپ توانیتو، درباره انگیزه طراحی این رویداد می‌گوید: «هدف ما از برگزاری مسابقه ویلچررانی بین معلولان و افراد بدون معلولیت این است که فرهنگ سالم‌سالاری را به چالش بکشیم. این رویداد که «توانیران» نام دارد، به‌گونه‌ای طراحی شده است که شرکت‌کنندگان برای لحظاتی بتوانند خود را در شرایط فرد معلول قرار دهند.» رجبلو یادآوری می‌کند: «مسابقه میان توان‌یابان و غیر توان‌یابان برگزار شد و آنان به‌صورت برابر در مسابقه ویلچرسواری کنار هم قرار گرفتند. این موقعیت چالشی جدی برای همه شرکت‌کنندگان است.» از نظر رجبلو، نشستن روی این ویلچرها حس مشترک بین همه ایجاد می‌کند و مرز باریک بین شرکت‌کنندگان را خواهد شکست. او باور دارد که برگزاری چنین رویدادهایی نتایجی مثبت برای توان‌یابان دارد و انگیزه آنها را بیش از پیش تقویت می‌کند. «غنچه» این شوآف را دوست دارد
غنچه استوارنیا، کارشناس دیجیتال مارکتینگ، یکی از شرکت‌کنندگان در این رقابت است. داستان زندگی غنچه گره خورده به روزی تلخ؛ پانزده آذر ۱۳۸۳؛ روزی که غنچه در ۲۱سالگی با دنیایی از شوق و آرزو برای بازیگرشدن در حادثه رانندگی تمام رویاهایش به هم ریخت. بگذارید راوی و توصیف‌کننده این روایت تلخ «غنچه» باشد: «برایتان پیش آمده که اتفاقی زندگی شما را به قبل و بعد از خودش تقسیم کند؟ این اتفاق برای من افتاد. ساعت ۱۲ روز یکشنبه در تصادفی شدید مهره‌های ستون فقراتم شکست و قطع نخاع شدم.» تحصیلات استوارنیا، توان‌یابی که در سانحه تصادف دچار معلولیت جسمی - حرکتی شده است، در زمینه گردشگری است، اما در حال حاضر در شبکه‌های اجتماعی فعال است و در زمینه مستند نیز آثاری در کارنامه خود دارد. او پیش از تصادف، رشته بهداشت حرفهای می‌خواند؛ تصادف که کرد، نتوانست درس را ادامه دهد و «مدیریت جهانگردی» خواند. او در مورد مشقت‌های تحصیل می‌گوید: «خیلی از اوقات کلاس‌هایم را از دست می‌دادم، چون دانشگاه‌ها مناسب‌سازی نشده است و وسایل حمل‌ونقل عمومی عملا برای کسی که از ویلچر استفاده می‌کند، کاربردی نیست. اما با این سختی‌ها درسم را خواندم. من حتی از نگاه آدم‌ها به خودم در خیابان رنج می‌کشم، اما با همه این سختی‌ها، از زندگی‌ام راضی هستم. می‌دانید چرا؟ به‌دلیل اینکه فکر می‌کنم معنای واقعی زندگی را درک کرده‌ام. فهمیده‌ام باید خوشحال باشم وقتی می‌توانم کار کنم.» غنچه در مورد تجربه حضور در توانیران می‌گوید: «اینجا دیگر تفاوت‌ها به چشم نمی‌آید. فوکوس بر عملکرد آدم‌هاست، بر داشته‌‌های آدم‌ها.» این فعال اجتماعی معتقد است: «شاید برخی گلایه کنند که این مسابقه بیشتر شوآف و نمایش است، اما من این را قبول ندارم. اگر فرض را بر شوآف بودن این مسابقه هم بگذاریم، من این نمایش را دوست دارم. نمی‌گویم مشکلی وجود ندارد، اما حرف‌زدن بهتر از سکوت است، حتی اگر این صحبت‌کردن به تعبیری پروپاگاندا فرض شود.» غنچه استوارنیا معتقد است: «این توانایی‌های ما نیست که حقیقت ما را آشکار می‌کند، بلکه این انتخاب‌های ماست که باطن ما را تعریف می‌کند.» ماراتن منهای فاصله
فرزاد خلیلی یکی از ورزشکاران پرتلاش، شوخ‌طبع و موفق این رویداد است که به‌تازگی به عضویت تیم ملی والیبال نشسته درآمده است. فرزاد متولد 1376 است. او در مورد تجربه حضور در توانیران می‌گوید: «عالی بود. دَم‌شان‌گرم. این مسابقه ماراتنی بود که در آن هیچ فاصله‌ای لحاظ نشده بود. تیم ما هم قهرمان شد.» او که عضو تیم قهرمان این رویداد ورزشی است، ادامه می‌دهد: «همه دور هم جمع شدیم. استقبال مردم هم از رویداد عالی بود. فکر نمی‌کردم این میزان تماشاگر در این مسابقه حضور یابند.» هستی صادقی‌تبار، ورزشکار استان گیلان هم شرکت‌کننده دیگری است که در این رویداد حضور دارد. هستی 21سال دارد. لبخند می‌زند و با حاضران عکس می‌گیرد. او در مورد تجربه حضور در این رویداد می‌گوید: «توانیران اولین تجربه رقابت جدی ویلچررانی بود که با دوستان در آن حضور داشتم. ورزش اصلی من پینگ‌پُنگ نشسته است که این ورزش را در سطح کشوری و مسابقات انتخابی تیم ملی دنبال می‌کنم. ورزش و فعالیت اجتماعی حال افراد را خوب می‌کند و اگر در یک کلام بخواهم این رویداد را توصیف کنم باید بگویم این رویداد حال‌مان را خوب کرد.» حامد لطفی، دانشجوی زبان انگلیسی و تکنیسین تعمیرات تخصصی موبایل یکی دیگر از حاضران است که تعبیر جالبی از حضور در این مسابقه دارد: «این مسابقه نمادین حرف دارد؛ باید حرفش را شنید. حرف مسابقه این است که فرقی بین آدم‌ها قائل نشوید. آدم‌ها را به معمولی - غیرمعمولی، سیاه – سفید، پول‌دار - فقیر تقسیم نکنید. اگر این صدا از طریق رسانه‌ها به گوش آدم‌ها برسد، ما در این زمین برنده‌ایم.» حسین آهنگری هم با حامد هم‌نظر است. او یکی دیگر از حاضران در این رویداد ورزشی است. حسین متولد 1379 است؛ دیپلم تجربی دارد و در دانشگاه تهران رشته کامپیوتر می‌خواند. او تجربه حضور در دو مسابقه مشابه را نیز دارد و می‌گوید: «من از هر فعالیت اجتماعی در حوزه معلولان حمایت و سعی می‌کنم در آن حضور داشته باشم. برگزاری چنین رویدادهایی، نمایشی کوتاه از حقوق برابر همه آدم‌هاست. ما باید یاد بگیریم به آدم‌ها برچسب نزنیم. امروز چه میزان تماشاگر برای این رویداد آمده‌اند؟ آنها آمده‌اند برای تماشای رقابتی غیر کلیشه‌ای؛ رقابتی که آدم‌ها در آن دست‌چین نشده‌اند؛ این رقابت از نگاه شما دیدنی نیست؟» شروع خوبی برای صحبت از نابرابری‌ها
گلناز یکی از همین تماشاگران است. او در توصیف مسابقه توانیران می‌گوید: «رویدادی که وحید رجبلو امروز برگزار کرد واقعا الهام‌بخش بود. با وجود اینکه من تماشاچی بودم، اما به اندازه شرکت‌کنندگان هیجان داشتم و لذت بردم. برای اولین‌بار، معلول و غیرمعلول، همه از دیدِ من یکی بودند.» جلال یکی دیگر از حاضران، در توصیف این برنامه می‌گوید: «برنامه توانیران به نظرم شروع خوبی برای صحبت از نابرابری‌ها در کار و زندگی بود. نابرابری همیشه در مورد توان‌یاب‌ها نیست. محل زندگی، دانشگاه محل تحصیل، محل تولد، لهجه، رنگ پوست و ناهنجاری‌های غیرارادی بخشی از نابرابری‌هاست که فکر می‌کنم باید بیشتر به آن فکر کنیم.» رویداد «توانیران» با شعار «با چرخش چرخ ویلچر من جهان به گردش درمی‌آید» در تاریخ بیست‌وهشتم آذر در مجموعه ورزشی انقلاب برگزار شد. در این رویداد، افراد دارای معلولیت جسمی و حرکتی در کنار افراد بدون معلولیت که از بین خبرنگاران نام‌آشنا و چهره‌های سرشناس استارتاپی انتخاب شدند در رقابتی چندوجهی شرکت کردند تا تجربه‌ای کوتاه از برداشتن مرز بین جهان معلولان و افراد سالم به نمایش بگذارند. اخبار مربوط به این رویداد را می‌توانید از طریق هشتگ توانیران در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.
