«‌ابتکار» از گمانه‌زنی‌ها در‌خصوص تغییر لحن عربستان در قبال ایران گزارش می‌دهد درهای باز دیپلماسی میان تهران و ریاض

گروه ایران و جهان- پس از تشدید تنش‌ها در منطقه خلیج فارس و متعاقب آن زیر ضربه قرار گرفتن عربستان سعودی به واسطه حمله پهپادی انصارالله به تاسیسات نفتی آرامکو و همچنین عملیات گسترده حوثی‌ها در نجران که منجر به انهدام سه تیپ و اسیر شدن هزاران نیروی ائتلاف عربی شده است، اکنون رسانه‌های بین‌المللی گمانه‌زنی‌های متعددی را در‌خصوص چرخش مواضع سعودی‌ها در قبال ایران و منطقه مطرح می‌کنند.
چند روز قبل محمد بن سلمان ولیعهد عربستان که این روزها به واسطه قتل جمال خاشقجی، بحران جنگ یمن و نیز مسائل داخلی درگیر چالش‌های متعددی است در مصاحبه با برنامه شصت دقیقه شبکه تلویزیونی CBS هر چند مدعی شد که با آمریکا در‌خصوص مسئولیت ایران در حمله به آرامکو موافق است، اما در عین حال نیز تاکید کرد که در قبال مقابله با ایران راه حل سیاسی را به راه حل نظامی ترجیح می‌دهد. وی همچنین با هشدار دادن نسبت به افزایش نجومی قیمت نفت گفت که هر‌گونه جنگ میان تهران و ریاض به نابودی اقتصاد جهانی منجر خواهد شد.
تلاش عراق برای میزبانی نشست میان ایران و عربستان
سعودی‌ها در حالی بنا به گفته کارشناسان از لحن سابق خود نسبت به ایران کوتاه آمده‌اند که در حادثه حمله به آرامکو و همچنین تحرکات چند ماه اخیر آمریکا در منطقه یکی از بازیگران ثابت فشار حداکثری علیه ایران بوده‌اند. در مسئله آرامکو عربستان و آمریکا بار دیگر نوک پیکان حملات را به روی ایران نشانه گرفتند و با راه انداختن یک جنجال رسانه‌ای تقریباً هر روز از راهبردهای خود برای مقابله با ایران صحبت می‌کردند. در این میان اما علی‌رغم درخواست عربستان برای بازرسی نمایندگان سازمان ملل از محل مورد حمله در دو منطقه نفتی عربستان و مانورهای آمریکا برای معرفی کردن مقصر اصلی این ماجرا، اکنون چند روزی است که این جنجال رسانه‌ای با سکوتی معنادار توام شده است.


در این میان و در حالی عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق هفته گذشته به ریاض سفر کرده و برخی از منابع خبری از میانجی‌گری وی میان ایران و عربستان خبر داده بودند، پایگاه خبری «میدل ایست آی» به نقل از عباس الحنساوی به عنوان یکی از مقامات دفتر نخست وزیری عراق گزارش داد که ریاض برای انجام دیدار با مقامات ایرانی به عادل عبدالمهدی چراغ سبز نشان داده است.
وی گفت که تهران و ریاض شروطی را برای تنش‌زدایی مطرح کرده‌اند و عربستان موافقت کرده برای اولین گام یک دیدار با ایرانی‌ها داشته باشد. این مقام عراقی همچنین تاکید کرده که هر‌چند با توجه به چالش‌های فراوان میان دو کشور، تنش‌زدایی کار آسانی نخواهد بود، اما نخست وزیر عراق در این رابطه تلاش‌های قابل توجهی را صورت داده و امیدوار است که میزبان مذاکرات احتمالی میان دو کشور باشد.
این امر در حالی صورت گرفته که پیش از این ایران بارها و بارها اعلام کرده است که درهای مذاکره بر روی عربستان باز بوده و تهران از هرگونه گفت‌و‌گو برای حل و فصل اختلافات استقبال می‌کند. در همین راستا محمد‌جواد ظریف وزیر خارجه ایران طرح ایجاد مجمع گفت‌و‌گوهای منطقه‌ای را مطرح کرده و در اردیبهشت ماه امسال نیز پیشنهاد امضای پیمان عدم تعارض با کشورهای خلیج فارس را ارائه کرد. حسن روحانی نیز در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل با طرح ابتکار صلح هرمز شرکت کرده و نسبت به همکاری‌های منطقه‌ای برای حل و فصل دامنه اختلافات و بحران‌ها تاکید کرده بود.
با بروز سریع تحولات در منطقه خاورمیانه و نیز قرار گرفتن امارات و عربستان در شرایط اضطرار امنیتی، نخستین‌بار مقامات اماراتی اولین کلید مذاکره با ایران را زدند. در آن زمان گفته شد که طی نشستی محرمانه میان مقامات ارشد امارات، از لزوم بازنگری در سیاست خارجی این کشور در قبال ایران صحبت به میان آمده و پس از آن بود که هیئتی از مرزبانی امارات به ایران سفر کرد. اماراتی‌ها همچنین به تازگی از پیشنهاد عادل عبدالمهدی برای کاهش تنش‌ها در منطقه نیز استقبال کرده‌اند.
درهای ایران به روی عربستان باز است
در این رابطه در حالی که نخست وزیر عراق گفته که شرایط برای مذاکره میان تهران و ریاض کاملاً آماده است، شبکه تلویزیونی الجزیره نیز در گزارشی با اشاره به کوتاه آمدن سعودی‌ها طی روزهای گذشته اعلام کرد: نخستین سیگنال پیشنهاد سعودی‌ها برای آتش‌بس محدود با حوثی‌ها در صنعا و سه منطقه دیگر بود. این امر در بحبوحه تحولات تنش‌زا بیانگر این است که عربستان خواستار تعمیم این آتش‌بس به سایر نقاط منطقه نیز هست.
آنها همچنین از دوستان مشترک خود نیز درخواست‌های مستقیم داشتند‌؛ به طوری که عمران خان نخست وزیر پاکستان تصریح کرد که در سفرش به نیویورک، ولیعهد عربستان از او خواسته برای کاهش تنش با ایران با حسن روحانی گفت‌و‌گو کرده و پیام او را برساند. در این میان علی ربیعی سخنگوی دولت تصریح کرده که روحانی پیام عربستان را از طریق یکی از کشورها دریافت کرده و تهران در صورت تغییر رفتار سعودی‌ها آماده گفت‌و‌گو با آنها است.
از سوی دیگر در حالی که الجزیره در گزارش خود آورده است که سعودی‌ها به صلح تمایل دارند برای اینکه کشتی جاه‌طلبی آنها گرفتار گرداب شده است، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز روز گذشته در گفت‌و‌گو با این شبکه با بیان اینکه درهای ایران به روی سعودی‌ها باز است، اعلام کرد: از اخباری که شنیدیم مبنی بر اینکه محمد بن سلمان خواستار حل اختلافات با تهران از طریق گفت‌وگو است، استقبال می‌کنیم.
وی همچنین گفت که با برگزاری هرگونه گفت‌وگوی ایرانی - سعودی بسیاری از مشکلات امنیتی و سیاسی منطقه حل می‌شود. ما خواستار ایجاد یک نظام امنیتی در خلیج فارس با مشارکت تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس هستیم. از این رو به انصارالله یمن توصیه می‌کنیم که هرگونه آتش بس را بپذیرند و به سعودی‌ها می‌گوییم که این مسئله به سود شما خواهد بود.