روزنامه همدلی
1398/07/10
خاورمیانه در انتظار گفت‌وگوی تهران و ریاض مذاکره به‌جای رویارویی
همدلی| در حالی که همگان فکر می‌کردند خاورمیانه به سمت درگیری تمام‌عیار پیش می‌رود، حالا سیگنال‌های مثبتی از دو سوی خلیج فارس برای مذاکره و حل و فصل اختلافات منتشر میشود. آن گونه که سخنگوی دولت تایید کرده پیام‌هایی از سوی مقامات ریاض برای ایران ارسال شده و حالا مقامات تهران نیز اعلام می‌کنند که برای مذاکره آماده‌اند.عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق هفته گذشته سفری یک روزه به عربستان سعودی داشت و با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدار کرد و در گفت‌وگویی از آمادگی تهران و ریاض برای مذاکره خبر داد. عبدالمهدی در مصاحبه با شبکه خبری «الجزیره» قطر، هدف از سفر خود به عربستان را برقراری آرامش در منطقه دانست و اعلام کرد که «این مسئله بدین معناست که آمادگی برای اعطای امتیاز وجود دارد.» او با بیان اینکه عربستان «به دنبال صلح است»، خاطرنشان کرد: «حل بحران یمن می‌تواند کلیدی برای حل بحران خلیج فارس باشد.» نخست‌وزیر عراق با بیان اینکه کشورهای مرتبط با بحران خلیج فارس از مذاکرات سخن می‌گویند، افزود: «عربستان و ایران، آماده مذاکره هستند.»
بغداد آماده میزبانی برای مذاکرات
او همچنین از آمادگی بغداد برای برگزاری این مذاکره خبر داد. نخست‌وزیر عراق با بیان اینکه هیچ کشوری به‌جز رژیم صهیونیستی در منطقه به دنبال جنگ نیست، موافقت دولتش برای حضور در طرح ابتکاری ایران(صلح هرمز) را مشروط به حضور همه کشورهای حاشیه خلیج فارس در این طرح عنوان کرد. عبدالمهدی در گفت‌وگوی جداگانه با روزنامه شرق‌الاوسط هم با اشاره به گفت‌وگوهای خود با پادشاه و ولیعهد عربستان که آن را صریح و بی‌پروا خوانده، گفت که مذاکراتش مسائل زیادی درباره وضعیت منطقه به‌ویژه تنش امریکا و عربستان با ایران و وضعیت یمن را شامل شده است. او گفت که عربستان دیدگاه خود را درباره منطقه اعلام کرده و تقریباً نشانه‌هایی پیرامون آتش‌بس در منطقه مشاهده میشود.
عربستان سعودی که در چند سال گذشته و به‌ویژه پس از حمله نظامی به یمن و روی کار آمدن دونالد ترامپ، همواره از تعامل دیپلماتیک با ایران دوری کرده و رویکردی تهاجمی در قبال ایران اتخاذ کرده است. به تازگی اما شاهد اظهارات دیپلماتیک‌تر و ملایم‌تر مقامات سعودی در برابر ایران هستیم؛ تا جایی که محمدبن‌سلمان در پیامی خواهان مذاکره با ایران شده است. در همین رابطه، عبدالله‌المعلمی، نماینده عربستان در سازمان ملل متحد تیرماه سال جاری در سخنانی در مقر سازمان ملل در نیویورک گفته بود:«کشورش به دنبال جنگ با ایران نیست و زمان آن فرا رسیده که جنگ یمن فروکش کند و به پایان برسد. عربستان خواهان جنگ با ایران چه در یمن و چه در هر جای دیگری نیست. تماس‌هایی با تهران در جریان نشست کنفرانس اسلامی که در مکه در ابتدای ژوئن برگزار شد، برقرار شد.» معلمی با بیان اینکه کشورش آماده تعامل دیپلماتیک با ایران است، توضیح داده بود: «این مسئله زمینه‌ای مشترک نیاز دارد.
همزمان علی ربیعی، سخنگوی دولت هم از آمادگی ایران برای مذاکرات جدی درباره طرح صلح منطقه‌ای خبر داد و البته ارسال پیغام‌هایی از سوی ریاض به تهران را هم تایید کرد. او افزود: «برخی کشورها از سوی عربستان برای رئیس جمهوری کشورمان پیغام‌هایی آورده بودند اما پیام ما از ابتدا روشن بود، اینکه ما خواهان پایان تجاوز به یمن بودیم و آتش‌بس را یکی از راه حل‌های این مسئله می‌دانستیم.» سخنگوی دولت تاکید کرد: «امروز نیز پاسخ ما همین است و جمهوری اسلامی ایران همه تلاش‌های معنوی خود را برای برقراری صلح میان یمن و عربستان به کار خواهد گرفت، اما ما باید علامت روشنی از سوی عربستان ببینیم و اولین علامت، قطع کشتار یمنی‌ها خواهد بود.»
راه‌حل سیاسی یا جنگ؟
در این میان سه روز پیش ولیعهد عربستان سعودی در گفت‌وگویی با شبکه CBS آمریکا از دونالد ترامپ خواسته است که با حسن روحانی دیدار کند. محمد بن‌سلمان اظهار داشت: رئیس‌جمهور آمریکا باید با رئیس‌جمهور ایران دیدار کند و با او به توافقی تازه در مورد بحث هسته‌ای و اقدامات ایران در منطقه دست پیدا کند. ولیعهد سعودی با اشاره به حملات اخیر به تاسیسات نفتی آرامکو و خسارت سنگینی که به اقتصاد عربستان وارد آمد، مدعی شد: «با پومپئو هم‌نظر هستم که حمله به آرامکو یک اقدام و حرکت جنگی از سوی ایران بود.» او افزود: «اگر دنیا در مقابل این اقدام ایران، رفتار محکمی از خود نشان ندهد، تنش‌ها بیش از این افزایش پیدا خواهد کرد. در نتیجه، عرضه نفت دچار اختلال شده و قیمت نفت به طور بی‌سابقه‌ای به شدت بالا خواهد رفت». ولیعهد عربستان همچنین بر استفاده از راه حل سیاسی در مورد ایران تاکید کرد. او جنگ احتمالی کشورش با ایران را یک جنگ مخرب و بسیار پرهزینه دانست که به گفته او به ضرر اقتصاد جهانی خواهد بود و قیمت نفت را به چند برابر قیمت فعلی خواهد رسانید و اقتصاد جهانی را ساقط خواهد کرد. بن‌سلمان در عین حال تاکید کرد که ترامپ باید با روحانی گفت‌وگو کند. او گفت:«ترامپ باید با روحانی دیدار کند و با او به توافقی تازه در مورد بحث هسته‌ای و اقدامات ایران در منطقه دست یابد.»
درهای مذاکره به روی عربستان باز است
اولین واکنش به این پیام استقبال علی لاریجانی از اظهارات بن‌سلمان بود. رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: «ما از اظهارات محمد بن سلمان مبنی بر اینکه خواستار حل اختلافات با تهران از طریق گفت‌وگوست، استقبال می‌کنیم. تهران از حل اختلافات خود با عربستان سعودی از طریق گفت‌وگو استقبال می‌کند.» لاریجانی در گفت‌وگو با شبکه خبری «الجزیره» قطر گفت که درهای مذاکره با ایران به روی عربستان سعودی باز است. او در ادامه تصریح کرد که «هر گونه گفت‌وگویی بین ایران و سعودی می‌تواند بسیاری از مشکلات امنیتی و سیاسی منطقه را حل کند.»
رئیس مجلس در ادامه خاطرنشان کرد که تهران در پی تشکیل سیستم امنیتی جمعی مخصوص خلیج فارس است که با مشارکت همه کشورهای حاشیه خلیج فارس صورت گیرد. لاریجانی در بخش دیگر سخنان خود، درباره بحران یمن، تاکید کرد که ایران به انصارالله یمن توصیه می‌کند که هر گونه آتش‌بس در این کشور را بپذیرد. او همچنین اعلام کرد: «هر گونه آتش‌بس در یمن به سود عربستان سعودی نیز است.» رئیس مجلس شورای اسلامی ایران در پایان درباره مذاکره تهران و واشنگتن اظهار داشت که «مذاکره با واشنگتن، ممنوع نیست، ولی در ابتدا باید آمریکا تحریم‌ها را بردارد.»
سفر فرمانده ارشد آمریکایی به ریاض
از سوی دیگر صبحت‌های بن‌سلمان درحالی است که دیروز یک فرمانده ارشد آمریکایی برای گفت‌وگو درباره ایران به ریاض سفر کرده است. جیم مالوی، فرمانده نیروی دریایی آمریکا در غرب آسیا در سفر به ریاض با فهد الغفیلی، فرمانده نیروی دریایی عربستان سعودی و همچنین جان ابی‌زید، سفیر آمریکا در ریاض گفت‌وگو کرد. به نوشته بلومبرگ، طرفین در این دیدار درباره «ستیزه‌جویی ایران»، رایزنی کرده‌اند.
در نهایت در رابطه با اظهارات ولیعهدعربستان در مورد تعامل دیپلماتیک با ایران ذکر چند نکته ضروری است؛ نخست اینکه تمایل اخیر عربستان سعودی برای تعامل و گفت‌وگو با ایران تا چه اندازه جدی و سازنده است، چندان مشخص نیست. با این حال، نه چندان باید به این رویکرد جدید سعودی‌ها خوشبین بود و نه با بدبینی مطلق به آن نگریست. دوم این رویکرد سعودی‌ها، بدون تردید بیارتباط با تحولات منطقه به‌ویژه در سوریه و یمن نیست. بسیاری از ناظران معتقدند که حملات گسترده پهپادی و موشکی انصارالله و آسیب‌پذیری امنیتی و نظامی عربستان در ماه‌های اخیر به‌ویژه انفجار آرامکو، زمینه‌های نرمش ریاض در برابر ایران را فراهم آورده است. سوم اینکه فرض بدبینانه‌ای نیز وجود دارد، مبنی بر اینکه سعودی‌ها از هر گونه درگیری احتمالی میان ایران و آمریکا واهمه دارند و به همین جهت با ملایم کردن موضع خود در برابر ایران، در پی آن هستند که در این درگیری احتمالی آسیب نبینند.
با وجود این، به نظر می‌رسد عربستان رویکرد دوگانه‌ای را در قبال ایران به نمایش می‌گذارد و خودش هم نمی‌داند چه می‌خواهد انجام دهد. از یک سو اتهاماتی را متوجه کشورمان می‌کند و از سوی دیگر برای ایران پیام ارسال می‌کند.
سایر اخبار این روزنامه
تحلیل آینده افغانستان در گفت و گوی همدلی با حسن هانی زاده: میان سندان دموکراسی و چکش طالبان
علی بیگدلی در گفت‌وگو با همدلی: ایران و عربستان؛ پایان مناقشات ، آغاز مذاکرات
خاورمیانه در انتظار گفت‌وگوی تهران و ریاض مذاکره به‌جای رویارویی
نگاهی به فصل اول سریال فلیبگ به مناسبت موفقیت اخیر در جوایز امی مدلی برای کمدی تلخ
همدلی مشکلات و تبعات موسسات اعتباری ورشکسته را در گفت و گو با علی دینی ترکمانی بررسی می کند
همدلی از ضرورت ایجاد سا زو کارهای مناسب برای تحقق حق اعتراض گزارش می‌دهد حقی که شنیده نمی‌شود
مقدمه ای بر حدیث فوتبال و هنر راهی برای رهایی از روزمرگی
«بیژن» که تلگرام می گرفتی همه عمر . . .
مولوی، جویای واقعی حقیقت
علی بیگدلی در گفت‌وگو با همدلی: ایران و عربستان؛ پایان مناقشات ، آغاز مذاکرات
هدف‌گذاری صنعت پتروشیمی در تولید متانول و مصرف گاز متان
