تحلیل آینده افغانستان در گفت و گوی همدلی با حسن هانی زاده: میان سندان دموکراسی و چکش طالبان

همدلی| هلیا برزویی| افغانستان دوباره در آستانه تحول بزرگ و جدیدی قرار گرفته است. در حالی که نیروهای طالبان با حملات مکرر خود تلاش می‌کردند انتخابات ریاست جمهوری در این کشور به سرانجام نرسد، اما با وجود تهدیدات امنیتی مختلف این انتخابات برگزار شد؛ هرچند شرایط امنیتی باعث شده بود که مشارکت مردم در انتخابات به حداقل برسد. اما نگرانی افغانستانی‌ها به تهدیدات امنیتی طالب‌ها محدود نمی‌شود، بلکه حالا دو رقیب جدی انتخابات ریاست جمهوری مدعی پیروزی شده‌اند و بیم آن می‌رود که آن چه در دوره قبل انتخابات ریاست جمهوری این کشور رخ داد دوباره اتفاق بیفتد. کاندیداهای اصلی در انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، عبدالله عبدالله و اشرف غنی، هر دو مدعی پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری شده‌اند، این در حالی است که کمیسیون انتخابات افغانستان گفته است تا اعلام نتایج نهایی انتخابات توسط این کمیسیون کاندیداها حق اعلام پیروزی ندارند.
بر اساس قانون انتخابات در افغانستان اگر هیچ نامزدی قادر به کسب بیش از نیمی از آرای ماخوذه نشود، انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد. در این انتخابات ۱۳نامزد داشت که مهم‌ترین آنها اشرف غنی، رئیس جمهوری کنونی و عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی دولت بودند. عبدالله عبدالله در یک کنفرانس خبری گفته است که بیشترین آرا در انتخابات را به دست آورده است و نتیجه انتخابات از سوی کمیسیون مستقل انتخابات اعلام خواهد شد اما خودش بیشترین رای را دارد و انتخابات به دور دوم کشیده نمی‌شود.
عبدالله صالح، معاون اشرف غنی نیز با اعلام پیروزی وی در انتخابات بدون ارائه سند و مدرکی گفت: اطلاعات رسیده به ما حاکی از آن است که ۶۰ تا ۷۰درصد مردم به غنی رای داده‌اند. کمیسیون انتخابات افغانستان گفته است نتایج انتخابات تا سه هفته دیگر مشخص نخواهد شد. اما با این حال کارشناسان بر این باورند که هرچند افغانستان برای برگزاری انتخابات و به نتیجه رسیدن انتخابات با چالش‌های مختلف سیاسی و امنیتی دست و پنجه نرم می‌کند، اما به هرحال این مشغله‌ها برای افغانستانی‌ها یک تمرین مهم‌ دموکراسی محسوب می‌شود که آنان را یک گام بزرگ به سوی دموکراسی به پیش می‌برد.
حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با همدلی می‌گوید: عبدالله عبدالله کاندیدای ریاست جمهوری افغانستان چهره مورد قبول آمریکا نیست. ترجیح آمریکا این است که اشرف غنی رئیس جمهور بماند.


مشروح گفت‌وگو همدلی با هانی‌زاده درباره انتخابات افغانستان را در ادامه می‌خوانید:
آینده سیاسی کشور افغانستان را چطور می‌بینید؟
انتخابات افغانستان در شرایطی برگزار شد که طالبان از مدت‌ها پیش تهدید کرده بود اجازه برگزاری انتخابات را نمی‌دهد اما سرانجام انتخابات برگزار شد. هر یک از نامزدهای مهم و شاخص انتخابات یعنی اشرف غنی رئیس جمهوری و عبدالله عبدالله معاون اجرایی ادعا کردند که بیشترین رای را آورده‌اند. این ممکن است که جامعه افغانستان را دو قطبی کند. هنوز رای نهایی کمیته نظارت بر انتخابات درباره این که چه کسی در انتخابات برنده می‌شود اعلام نشده، ولی روزهای آینده وقتی نتایج انتخابات اعلام شود قطعا شانس بیشتری برای پیروزی اشرف غنی وجود دارد، ولی در عین حال شرایط الان به گونه‌ای است که اگر نتایج انتخابات از سوی عبدالله قبول نشود، قطعا آسیب جدی سیاسی و میدانی متوجه افغانستان می‌شود.
انتخابات با درصد بسیار پایینی از مجموع واجدین شرایط برگزار شد و این نشان می‌دهد که مردم افغانستان از شرایط موجود راضی نیستند. وضعیت معیشتی و ناامنی‌ها در افغانستان موجب شده که درصد بسیار بالایی از مردم در انتخابات شرکت نکنند؛ ولی به هر حال افغانستان در چارچوب تعهد خودش برای احترام به پروسه دموکراسی این انتخابات را برگزار کرد و انتخابات بسیار موفقی بود.
می‌توان گفت تمرین دموکراسی در این کشور رو به جلو است؟
در واقع مردم این کشور به یک سری دموکراسی‌هایی در افغانستان رسیده‌اند. احزاب زیادی در افغانستان فعال هستند، ولی در هر صورت افغانستان در مقایسه با برخی کشورهای منطقه، دموکراسی قابل قبولی دارد و این انتخابات هم نشان داد که دولت افغانستان همچنان نسبت به پروسه دولت‌سازی و احترام به ملت افغانستان پایبند است و تلاش دارد دموکراسی را در این کشور نهادینه کند. هرچند عوامل بازدارنده زیادی مثل طالبان که مخالف اصل انتخابات است؛ وجود دارد.
آیا می‌توان انتظار داشت اگر عبدالله به قدرت برسد تنش با طالبان کمتر شود؟
عبدالله چهره مورد قبول آمریکا نیست. ترجیح آمریکا این است که اشرف غنی رئیس جمهور بماند، ولی عبدالله هم شانس بالایی برای پیروزی در انتخابات دارد. تاکنون نتایج نشان می‌دهد که اشرف غنی بیشترین رای را آورده. در هر صورت در ساعت‌ها و روزهای آینده مشخص می‌شود که چه کسی برنده است، اما طالبان همچنان از پروسه دولت‌سازی و دموکراسی‌سازی افغانستان ناراضی است.
عبدالله یا اشرف غنی کدام برای ایران بهتر است؟
عبدالله نسبت به ایران مواضع کاملا مثبتی دارد، اما مقداری عبدالله با امریکا زاویه دارد و آمریکا هم سعی می‌کند عبدالله به پیروزی نرسد. به هرحال عبدالله دیدگاه روشن‌تری نسبت به ایران دارد و سعی می‌کند رابطه‌اش با ایران را حفظ کند. در عین حال اشرف غنی هم ثابت کرد شخصیت مورد احترام و قبول جامعه جهانی و طیف‌های زیادی از ملت افغانستان است.