روزنامه آرمان امروز

تفکر در امر خدا (۵)

 
 
در شماره‌های قبل این نوشتار گفتیم که پیش‌نیاز یک تفکر، آن است که آدمی بپذیرد جاهل است و از جهل خویش نیز راضی نباشد، و شرط اصلی یک تفکر صحیح، رعایت «عدالت در خردورزی» است به این معنی که آدمی تنها در صورتی می‌تواند از معلومات خویش برای زدودن مجهولات استفاده کند که علاوه بر رعایت قواعد منطقی و مبانی استدلال، خود را «بی‌طرف نسبت به موضوع» قرار دهد و این جز با «عبور از منیّت» ممکن نیست، چراکه با وجود «من» که به‌دنبال «منافع خویش» است، لاجرم استدلال به‌سمتی کشیده می‌شود که نتیجه آن به «نفع من» باشد و این همان است که می‌توان از آن با عنوان «تقوی شرط تفکر صحیح» یاد کرد، اکنون با توجه به این بحث، به سوالی بازمی‌گردیم که در چند جلسه قبل مطرح کردیم و گفتیم مراد از «تفکر در امر الله»، آیا تفکر در دستورات و فرامین خداست و یا تفکر در کارهای حق تعالی است؟ و هر کدام از این دو به چه معنی است؟در پاسخ باید گفت که روایت حضرت امام رضا(ع) که محور نوشتار امسال بود، در منابع مختلف روایی نقل شده است که در همه آنها این فراز به صورت مطلق آمده است: «لَيْسَ الْعِبَادَةُ كَثْرَةَ الصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ إِنَّمَا الْعِبَادَةُ التَّفَكُّرُ فِي أَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.»1 و تنها در کتاب «فقه‌الرضا» که قدیمی‌تر از بقیه کتاب‌ها می‌باشد این روایت همراه با فراز دیگری نقل شده که اگر روایت را بپذیریم می‌تواند معنای «امر الله» را تا حدودی معلوم کند.«از حضرت پرسیدم درباره معنای اینکه فرموده‌اند: یک ساعت فکرکردن، بهتر است از یک‌سال عبادت»، ایشان گفت: «تَمُرُّ بِالْخَرِبَةِ وَ بِالدِّيَارِ الْقِفَارِ فَتَقُولُ أَيْنَ بَانُوكِ أَيْنَ سُكَّانُكِ مَا لَكِ لَا تُكَلِّمِينَ وَ لَيْسَتِ الْعِبَادَةُ كَثْرَةَ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ الْعِبَادَةُ التَّفَكُّرُ فِي أَمْرِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَلَا.»2 (ترجمه: آدمی بر خرابه‌ها بگذرد و بر شهرهای خشک (بی‌سکنه)، پس بگوید سازندگان شما کجا هستند، چرا سخن نمی‌گویید؛ عبادت به زیادی نماز و روزه نیست فقط و فقط به تفکر در امر خداست.)در اینجا ذکر این نکته لازم است که احتمال تداخل دو روایت در کتاب فقه‌الرضا وجود دارد، چراکه در کتاب‌های روایی دیگر، فراز نخستین که مشتمل بر سوال از معنای روایت نبوی و پرسش از سرزمین‌های خراب است، به صورت روایت مستقل و از امام صادق(ع) نقل شده است.3 اما در هر صورت می‌توان روایت را با هر کدام از معانی «امر»، تبیین کرد. اگر گفتیم «امر الله»، به‌معنای «کار خدا» است، روایت چنین معنی می‌دهد که، آدمی برای اینکه عبادت کاملی داشته باشد هم باید خدا را بشناسد و هم نسبت خود را با خدا بداند. آدمی تا به این درجه از شناخت دست نیابد که خود را در مقابل عظمت الهی «هیچ» به حساب آورد، به کمال عبادت، رهنمون نمی‌شود...
ادامه صفحه 11
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
نتیجه‌ای‌که قابل پیش‌بینی بود (یادداشت روز) (کيهان)تا پای جان برای دختر ایران (شهروند) اما و اگرهای حراج سکه و طلا (تجارت) اعترافات تکان دهنده همسرکُش ها ! (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
بهشت شهرداران اصولگرا آرام؛ بقيه ناآرام! جنگ يا فشار اقتصادي؟ - جنگ را بعيد مي‌دانم محتويات دادگاه اجازه انتشار نيافت بخش‌خصوصي«با دست باز» تحريم‌ها را كم اثر مي‌كند باز تعطيلات و باز افزايش بي‌رويه قيمت‌تورها «صادرات یارانه» با پرداخت یارانه صادرات معماي فيلم مونتاژ شده عليه نجفي عربستان آماده باشد فردا به ریاض می‌روم یاد د اشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی تفکر در امر خدا (۵)