روزنامه مردم سالاری
1397/11/15
آزمون استقلال و هویت اروپایی
گروه سیاسی: کانال ویژه مالی اروپا با ایران پس از ماه‌ها ابهام، سرانجام به مرحله ثبت رسید. ایده ای که از سوی سه کشور اروپایی حاضر در برجام طراحی شد تا سایه سنگین زیاده خواهی آمریکا را از سر برجام دور نگه دارد و گام مهمی در استقلال اروپا از آمریکا دستکم در حوزه مالی باشد.روزنامه واشنگتن پست در گزارشی با پرداختن به کانال ویژه مالی اروپا با ایران که در روزهای گذشته راه‌اندازی آن به‌طور رسمی اعلام شد، تاکید کرد که تلاش اروپا برای دور زدن تحریم‌های آمریکا کم است. بنا به نوشته این روزنامه آمریکایی، کارشناسان صنعتی، تحلیل‌گران و نمایندگان شرکت‌های تجاری تلاش‌های اروپا در مقایسه با اشتیاقی که آمریکا برای فشار بر شرکت‌ها دارد تا آنها را وادار به ترک ایران کند، بسیار کم است.
اروپا برای حفظ تجارت با ایران باوجود تحریم‌های آمریکا یک سازوکار راه‌اندازی کرده است اما دیپلمات‌ها می‌گویند که تنها تراکنش‌های کوچک و مربوط به کالاهای بشردوستانه می‌تواند از این طریق انجام شود. در این میان برخی تحلیل گران معتقدند که ادامه فعالیت این کانال مالی اینستکس می‌تواند توسعه پیدا کند.
روزنامه «فرانکفورتر آلگماینه » می‌نویسد که ایده دور زدن تحریم‌های آمریکایی در تجارت با ایران، به نوبه خود جالب است، اما این که این ایده عملی باشد یا نه باید منتظر ماند و دید. با این حال ایجاد یک ساز و کار قانونی که بتواند تجارت با ایران را میسر کند، نشانه این امر است که اروپایی‌ها دیگر نمی‌خواهند در مقابل خواسته‌های آمریکا سر خم کنند.
بر اساس این گزارش هر چند بنیانگذاران این ساز و کار مالی که از آن با عنوان اینستکس یاد میشود، کشورهای انگلیس، آلمان و فرانسه هستند اما در صورت فعال شدن آن، راه برای مشارکت دیگر طرف‌های تجاری نیز باز است.
به اعتقاد این روزنامه آلمانی، پیش از آنکه اینستکس وارد فاز اجرایی شود، موسسان آن از جمله «پر فیشر» رئیس آلمانی اش باید روندی پیچیده را طی کنند. ابتدا باید دقیقا مشخص شود که این ساز و کار چه قابلیت‌هایی دارد و چه مزایایی را برای شرکت‌ها در نظر گرفته است.
بنا به نوشته این روزنامه آلمانی، همکاری کشورهای اروپایی برای مبادلات تجاری با ایران یک آزمون مهم برای آنها است تا توانایی خود را در خصوص ایستادگی در برابر دیگر قدرت‌ها به چالش بکشند.
در عین حال موفقیت این تجربه می‌تواند به کاهش وابستگی اروپا به سیستم مالی رایج در مبادلات بین المللی و مصون ماندن از سیاست‌های تحریمی آمریکا با استفاده از ابزار دلار بیانجامد. «دویچه‌وله» هم با اشاره به روند پیچیده ایجاد سازوکار مالی ویژه اروپا و لزوم ایجاد تدابیر دیگری برای تامین امینت فعالیت از طریق آن، می‌گوید که اینستکس علاوه بر تسهیل تجارت با ایران نشانگر توانایی اروپا برای سر فرود نیاوردن در برابر کشوری مانند آمریکا است.
خبرگزاری آلمان می‌نویسد: «ایجاد سازوکار ملی ویژه اروپا برای تسهیل تجارت قانونی با ایران همان نشانه سیاسی مورد انتظاری است که نشان می‌دهد اروپا حاضر نیست در مقابل تحریم‌های برون‌مرزی آمریکا سر فرود بیاورد.
سه رهبر اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان گرد هم آمدند تا ابزار حمایت از تبادلات تجاری موسوم به اینستکس را تصویب کنند که مقر آن در پاریس است و یک اقدام سیاسی برای متقاعد کردن ایران نیز محسوب میشود تا نشان دهد اتحادیه اروپا به توافق هسته‌ای جولای ۲۰۱۵ پایبند است.
این پروژه دستاورد کوچکی نیست. پیش از آنکه این سازوکار مالی ویژه قادر باشد تجارتی بین اروپا و ایران را ممکن سازد و در واقع پیش از آنکه عملی شود، اعضای بینان‌گذار آن از جمله پر فیشر، رئیس آلمانی اینستکس، باید کارهای مقدماتی پیچیده‌ای برای آماده‌سازی زمینه اجرای آن انجام بدهند.
اینستکس ابتدا باید عیناً تشریح و مشخص کند که چه سرویس‌هایی به شرکت‌های ذی‌نفع می‌دهد و برای این امر اینستکس باید بزرگی نیاز موجود و این را که چه کسی ذی‌نفع است را بررسی کند؛ این امر به ویژه برای آن است که ایران فرصت کافی برای انجام دادن اقدامات اولیه را داشته باشد. تهران باید لیست کالاهایی را که برای چنین مبادله‌ای مورد نیاز است بفرستد.
اما اینستکس تنها یک پایگاه مبادله برای جابه‌جا کردن کالا میان دو طرف نیست. شرکت‌ها به دنبال این خواهند بود که تحویل کالا را در برابر مواردی همچون خطر ورشکستگی شرکت حاضر در معامله حفاظت کند. سوال این است که آیا اینستکس این مسئله را هم پوشش خواهد داد؟
همچنین برای موفقیت‌آمیز بودن اینستکس مهم است که کشورهای شرکت‌کننده سازوکارهایی برای شرکت‌های اروپایی و کارکنان آنها به‌وجود بیاورند که از آنها در برابر تحریم‌های احتمالی آمریکا محافظت کرده و خسارات به بار آمده را جبران کند. ابزار قانونی این امر وجود دارد و آن قانون اتحادیه اروپا برای مسدود سازی است که برای انطباق با تأمین نیازهای جدید باید در آن تجدید نظر شده و بروزرسانی شود.
دانش و تجربه به‌دست آمده در این پروسه می‌تواند بعداً در زمینه‌های دیگر مانند اقدامات اروپا در رابطه با تبادلات بین‌المللی پولی، مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین این مهارت می‌تواند برای پایه‌گزاری کانال‌های مالی مستقل از سیستم پولی آمریکا و دلار مفید باشد. آمریکا، خود از کانال‌های مالی این‌چنینی به عنوان اهرمی در سیاست تحریم‌های خود استفاده می‌کند.
از این رو، ایجاد سازوکار مالی ویژه برای دور زدن تحریم‌های ایران، اهمیت قابل توجهی دارد که فقط منحصر به ایران نیست. اکنون به موضوع ایران اختصاص دارد اما در کل به واسطه آن اروپا برای اولین بار قدرت خود را برای سر خم نکردن در برابر تحریم‌های برون‌مرزی دولت‌های دیگر می‌آزماید.»
چشم انداز آینده کانال مالی
شبکه خبری آلمانی ان‌دی‌آر روز پنجشنبه اعلام کرد که آلمان، فرانسه و بریتانیا، به صورت رسمی کانالی به منظور تبادل مالی با ایران ایجاد کرده‌اند و نام این کانال INSTEX است.
INSTEX مخفف Instrument in Support of Trade Exchanges یا همان «ابزار پشتیبان فعالیت‌های تجاری» است. پاریس میزبان کانال مالی می‌باشد و پر فیشر، یک بانکدار برجسته آلمانی هم مسئولیت آن را بر عهده دارد. بریتانیا هم رئیس هیئت نظارت است و از هر کدام از این کشورها هم یک نفر از وزارت امور خارجه حضور خواهد داشت. دیگر کشورهای اروپایی هم می‌توانند به این سه‌کشور بپیوندند.
طی روزهای آینده خبرهای متنوع و جزییات بیشتری از سازوکار مالی با اروپا منتشر خواهد شد.
جزییاتی که شرایط بغرنج آمریکا در مواجهه با ایران را آشکارتر خواهد کرد. به ویژه آنکه وزارت خارجه از تمایل دیگر کشورهای اروپایی هم برای ایجاد سازوکار مالی با ایران در کنار INSTEX خبر داده است. اگر تجربه ای چنین بتواند بدون حضور و دخالت آمریکا برای تروییکای اروپا روی دهد چرا دیگر کشورهای اروپایی بازار بکر ایران را از دست بدهند؟ این پرسشی است که دونالد ترامپ برای ادامه سیاست‌های یکجانبه گرایانه خود باید پاسخی مناسب برای آن بیابد.
این دیدگاه اما به معنای خوش بینی صرف به سازوکار اروپا و سیاست‌های این قاره نیست و همانگونه که محمدجواد ظریف اشاره کرده است چشم ایران به اروپا نیست بلکه در پی این سازوکار انزوای آمریکا هدف اصلی است.
سایر اخبار این روزنامه
مردم، صاحبان اصلی پتانسیل‌ها و دستاوردهای چهل ساله
بزرگترین مسأله ایران را فساد می‌دانم
چرا فعالیت‌های حمید عسکری تعلیق شد؟
اخذ عوارض از محدوده زوج و فرد از تابستان سال آینده
آزمون استقلال و هویت اروپایی
تقویت نظارت بانک مرکزی بر مؤسسات اعتباری
متلاشی شدن شبکه اخلال درنظام اقتصادی با 73 شرکت صوری
یار‌کشی در خیابان‌های کاراکاس
طرح اعاده اموال نامشروع در دستور کار بهارستان
