روزنامه مردم سالاری
1397/11/11
با خروج آمریکا از برجام چین از سرعت همکاری‌ها با ما کاست
سه سال از امضای توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 گذشته و در این مدت اتفاقات زیادی افتاده است. مهمترین آنها شاید راهیابی «دونالد ترامپ» به کاخ سفید و خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه سال جاری بود.متعاقب این اقدام ترامپ تحریم‌های یکجانبه‌ای که با توافق هسته‌ای تعلیق شده بود را مجددا احیا کرد تا به زعم خود جامعه جهانی را در قبال برجام در مقابل عمل انجام شده قرار دهد و موجبات فروپاشی این توافق بین‌المللی را فراهم کند.
با این حال جامعه جهانی تاکنون در مقابل این اقدام غیر منطقی ترامپ ایستادگی کرده است. گذشته از محیط بین‌المللی توافق هسته‌ای، در عرصه داخلی چه زمانی که مذاکرات هسته‌ای در جریان بود و چه در تمام سه سال اخیر منتقدان داخلی برجام را دستمایه دعوا و نزاع سیاسی و گروهی کردند.
«علی اکبر صالحی» معاون رییس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگوی تفصیلی با ایرنا از ارتقای راکتور تهران خبر داد و گفت با ارتقای این راکتور عملا عمر این راکتور بیست سال اضافه میشود و می‌توانیم رادیوایزوتوپ‌های بیشتر و متنوع‌تری تولید کنیم.
اخیرا مصاحبه‌ای درباره خرید لوله‌های قلب راکتور داشتید که بازتاب‌ها و برداشت‌های متفاوتی در فضای رسانه‌ای داشته است. از دید عده‌ای این اظهار نظر موقعیت ایران را در مقابل آژانس ضعیف می‌کند؟
ما بارها اعلام کرده‌ایم که کار خلاف مقررات بین‌المللی و قوانین داخلی انجام نداده و انجام نخواهیم داد. این هشداری بود که مقام معظم رهبری در حین مذاکره دادند که باید هوشیار باشیم و محاسبات مربوط به برگشت پذیری را هم مد نظر قرار دهیم. به عبارت دیگر نباید پل‌های پشت سر خراب شود. این هشدار به موقع و هوشمندانه بود. ما نیز به سهم خودمان اقدامات لازم را در دستور کار قرار دادیم.
ضرورتی نداشت آن موقع اعلام کنیم که لوله‌های جایگزین در اختیار داریم. در هر حوزه‌ای بویژه در عرصه مسائل هسته‌ای مقوله و موضوعی تحت عنوان «ریداندانسی» یعنی مازاد مطرح است، اما ضرورتی نداشت که در آن مقطع زمانی اعلام کنیم. الان هم ضرورتی نداشت اعلام کنیم.
الان هم به این دلیل اعلام شد که برای این که سه سال است عده‌ای تبلیغ می‌کنند که در رآکتور اراک بتن ریختند. ما پاسخ می‌دهیم که چنین خبری صحت ندارد و کذب محض است.
بعد از توافق برجام، سازمان انرژی اتمی همکاری‌هایی را با کشورهای دیگر آغاز کرد. این همکاری‌ها در حال حاضر چه وضعیتی دارد. مشخصاً در مورد راکتور اراک همکاری‌ها چگونه پیش می‌رود؟
قبل از هر چیز باید تاکید کنم که راکتور اراک تکمیل نشده بود. ولی به گونه‌ای در سطح اذهان و افکار عمومی تبلیغ می‌شد که گویی رآکتور اراک تکمیل شده بود و ما آن مسیر را به کلی متوقف کردیم. راکتور اراک در حال ساخت بود و بخش قابل توجهی از تجهیزات آن هم هنوز در اختیار ما نبود ولی وقتی که مقاصد و اهداف سیاسی در کار باشد، اذهان را به هر سمتی سوق می‌دهند. بنابراین راکتور اراک یک راکتور ناتمام بود که بر اساس مدل یک راکتور روسی که به 50 تا 60 سال قبل متعلق بود، طراحی شده بود. این طور نیست که بگوییم راکتور 60 سال قبل حتما باید مثل امروز کار کند. البته اصول آن یکی است. اما همه چیز تغییر می‌کند؛ نوع سوخت و چیدمان سوخت آن عوض میشود، تجهیزات عوض میشود. با برجام فرصتی پیش آمد راکتور اراک را به صورت مدرن طراحی بکنیم، ضمن اینکه طراحی ما را کشورهای پیشرفته تایید می‌کنند و همین تایید کردن طراحی ما، ارزش بین‌المللی دارد. چون طراحی قبلی ما را کسی تایید نکرده بود و ما اطلاعات را از جاهای مختلف جمع کرده بودیم. الان هم باز خودمان طراحی راکتور را برعهده داریم. ولی طراحی متخصصان ما مورد تایید قرار می‌گیرد. در زمینه مدرن سازی راکتور اراک یک گروه کاری متشکل از ایران، آمریکا و چین تشکیل شد و اینها متعهد شدند که در بازسازی راکتور اراک به ما کمک کنند. کشورهای دیگر هم که در بطن و متن مذاکره حضور داشتند، تعهد کردند تا به لحاظ فنی و کارشناسی کمک کنند. تا چند ماه قبل این کار خوب پیش می‌رفت و خیلی کارها را جلو بردیم؛ طراحی مفهومی و طراحی پایه تمام شد، طراحی تفصیلی نیز در میانه راه بود که آمریکا از برجام خارج و بریتانیا جایگزین شد. ما از نقش مثبت چین تشکر می‌کنیم با اعلام خروج آمریکا از برجام، چین علیرغم تعهداتی که برعهده داشت، از سرعت همکاری‌ها با ما کاست و البته انتظار ما از طرف چینی، چیز دیگری بود.
علت تعلل چینی‌ها چیست؟
طرف چینی می‌گوید اگر با شما همکاری بکنم آمریکا ممکن است شرکت‌های چینی مرتبط با صنعت هسته‌ای را مورد تحریم قرار دهد. در صورتی که ما بر اساس قطعنامه 2231 کار می‌کنیم و این پروژه مورد تایید پنج بعلاوه یک بوده و حالا فقط آمریکا از برجام خارج شده است. البته اینطور نیست که پروژه را کاملا متوقف کرده باشد ولی اجرای پروژه از سرعت لازم برخوردار نیست. زمانی که مذاکره می‌کردیم و گروه کاری راکتور اراک را تشکیل دادیم گفتیم همه کارها دست ما خواهد بود. امروز هم اگر هم اینها بخواهند تعلل کنند ما گزینه‌های مختلفی داریم که این کار را پیش ببریم. امیدوار هستیم که تعلل نکنند و ما را وادار نکنند که بخواهیم از گزینه‌های دیگر استفاده کنیم.
همکاری روس‌ها با شما چگونه بوده است؟
روس‌ها هرچه را که تعهد کردند به نحو احسن انجام می‌دهند. به نظر من در مواردی حتی فراتر از تعهداتشان ولی در چارچوب مقررات آژانس عمل کردند. البته کار آنها هم در چارچوب برجام و توافقنامه پادمان و پروتکل الحاقی است و کاری فراتر از آن انجام نمی‌دهند.
اخیراً بحث‌هایی مطرح می‌کنند مبنی بر اینکه گوشت 100 هزار تومانی نتیجه برجام است. شما که از ابتدا در ماجرای برجام بودید، ارزیابی‌تان از این اظهارات درباره برجام چیست؟
زمانی که در وزارت امور خارجه مسئولیت داشتم، در سال‌های2011 و2010 میلادی خانم کلینتون اعلام کرد ما به دنبال اعمال تحریم‌های فلج کننده علیه ایران هستیم. ما در وزارت امور خارجه نامه‌ای خدمت رهبری نوشتیم و تحلیل کردیم که چه اتفاقاتی ممکن است رخ بدهد و پیش بینی کردیم و راه برون‌رفت هم ارائه دادیم. حضرت آقا توشیح خیلی خوبی روی آن نامه نمودند که باعث افتخار است و این نشان می‌دهد که کارشناسان وزارت خارجه چقدر دوراندیش هستند. اگر دکتر ظریف این نامه را منتشر بکنند خیلی گویا است. این نامه وضعیت ما را در آن زمان تبیین می‌کرد و تازه هنوز وضع بد نشده بود.
واقعیت‌هایی بود که وجود داشت و شرایط هم روز به روز بدتر می‌شد. من علم غیب ندارم ولی اگر آنها که تحلیلگر خیلی قوی هستند و می‌توانند تحلیل بکنند و آینده را ببینند بگویند که بله اگر برجام نبود ما در وضعیتی قرار می‌گرفتیم که شرایط اقتصادی بهتر بود و صادرات نفت بهتر بود.
الان بعضی دوستان می‌گویند شما از برجام خارج شوید ما کشورهای دوست زیادی داریم و با کمک آنها می‌توانیم مشکلاتی را حل کنیم . من می‌گویم اگر دوستی دارید همین الان به آنها بگویید با ما همکاری کنند. چرا از برجام خارج شویم و بعدا برویم سراغ دوستان شما.
اگر همین فردا مطمئن شدیم با اروپا به نتیجه نمی‌رسیم قرار شد ایران از برجام خارج شود اولین کاری که خواهیم کرد چه خواهد بود، شما چه دستوری صادر می‌کنید و ایران وارد چه مرحله ای خواهد شد؟
ما سازمان انرژی اتمی را به مثابه یک ارتش آماده می‌بینیم و اگر از طرف فرماندهی دستوری صادر شد آن فرمان را به نحو احسن انجام می‌دهیم. قلباً تمایل دارم که اروپایی‌ها قبل از اینکه دیر شود به خود بیایند و اجازه ندهند چنین دستاوردی که هم در جهت منافع ملی ما و هم در جهت منافع کشورهای منطقه و منافع جامعه بین‌المللی هست، از آسیب مصون بماند.
باتوجه به مذاکراتی که با اروپایی‌ها داشتید فکر می‌کنید چقدر میشود به اروپایی‌ها امید داشت برای اینکه تعهداتشان را در برجام انجام دهند؟
من فکر می‌کنم اروپا بحث برجام را بعنوان یک مقوله اقتصادی در نظر نگرفته است بلکه برجام را بعنوان یک موضوع امنیتی مورد توجه قرار داده و بحث امنیتی برای اروپا خیلی مهم است. آن هم در شرایط فعلی که خاورمیانه دستخوش تحولات بسیار جدی است وآثار این تحولات قطعا بر منافع اروپا بی‌تأثیر نیست و اروپایی‌ها نمی‌خواهند شرایط را حادتر بکنند.
سایر اخبار این روزنامه
چرا اینقدر اشتباه می‌کنیم؟
۴۰ هزار فقره وام مسکن به بازنشستگان پرداخت میشود
خبر
با خروج آمریکا از برجام چین از سرعت همکاری‌ها با ما کاست
چشم کاراکاس دنبال آتش‌بس
طرفداران فیلترینگ ظاهرا با دنیای جدید آشنا نیستند
حضور رهبر انقلاب در حرم امام خمینی(ره) و گلزار شهدا
برنامه‌ریزی برای توسعه حمل‌ونقل عمومی در تهران
با بزرگ‌ترین فشار اقتصادی پس از انقلاب روبه‌رو هستیم
چراغ سبز دولت برای سهمیه‌بندی بنزین
