روزنامه ابتکار
1397/11/07
منابع اروپایی از نهایی شدن توافق میان انگلیس، آلمان و فرانسه برای راه‌اندازی سازوکار مالی با ایران خبر دادند
چالش‌های SPV برای مهار آمریکامحمدرضا ستاری
دشواری‌های همکاری ایران و اروپا ذیل برجام از چند منظر قابل بررسی است. نخست مسئله تحریم‌های آمریکاست که علی‌رغم یکجانبه بودن، مضاعف است. یعنی اگر چه آمریکا به تنهایی تحریم‌های ثانویه علیه ایران را فعال کرده، اما با بسط آن به شرکت‌هایی که با ایران همکاری می‌کنند، آنها را در معرض تهدید و جریمه قرار داده است. از سوی دیگر میزان مراودت اقتصادی میان آمریکا و اروپا به میزانی است که مزیت نسبی برای فعالان تجاری اروپایی ایجاب می‌کند که در این زمینه دست به عصاتر حرکت کنند.
در حالی که اواخر هفته گذشته رسانه‌های اروپایی از راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی با ایران موسوم به SPV خبر داده و اعلام کرده بودند که این نهاد مالی قرار است روز دوشنبه رسماً آغاز به کار کند، روز گذشته خبرگزاری دویچه وله آلمان به نقل از مجله اشپیگل خبر داد که بر اساس اطلاعات به دست آمده آلمان، فرانسه و انگلیس بر سر تجارت با ایران از طریق SPV به توافق رسیده و قرار است جزئیات آن را روز دوشنبه در بروکسل بررسی کنند.
طبق اطلاعات به دست آمده قرار است که میزبانی این کانال مالی با فرانسه، ریاست آن با آلمان و حسابداری و حسابرسی آن بر عهده انگلستان باشد. توافق به دست آمده همچنین تاکید دارد که تبادلات تجاری با ایران با توجه به تحریم‌های آمریکا ادامه خواهد یافت و سازوکار ویژه تضمینی خواهد بود که این تجارت با دور زدن تحریم‌های آمریکا به صورت مبادله بدون دلار صورت بگیرد.
پیش از این گفته می‌شد که سازوکار ویژه اروپا با ایران سیستمی شبه بورس خواهد داشت که از طریق آن ایران قادر خواهد بود با صدور نفت به یکی از کشورهای اروپایی، از کشور دیگر کالا یا خدمات دریافت کند، اما اخیراً گفته شده که این کانال مالی به صورت تبادل کالا به کالا است و طوری برنامه‌ریزی شده که پاسخگوی تبادلات مالی شرکت‌های ایرانی و اروپایی باشد. همچنین این کانال قابلیت این را خواهد داشت که پول فروش نفت ایران مستقیماً به شرکت‌های اروپایی که قرار است به ایران کالا بفروشند واریز شود.
دو ابهام در SPV
در همین رابطه دو مسئله همچنان در خصوص سازوکار مالی ایران و اروپا مبهم است. نخست اینکه با توجه به میزبانی این کانال کدام شرکت‌ها قرار است که با ایران همکاری داشته باشند و قوانین مسدودساز اروپایی چگونه می‌تواند تضمینی برای این شرکت‌ها به منظور جلوگیری از تحریم‌های آمریکا باشد. همچنین مکانیسم حقوقی سازوکار ویژه یا SPV همچنان مشخص نیست و خود اروپایی‌ها با اشاره به تحریم‌ها و تهدیدهای آمریکا اعلام کردهاند که در چنین شرایطی ایجاد کانال مالی، کاری دشوار و پیچیده خواهد بود.
هر چند در این میان برخی از ناظران معتقدند که عدم شفافیت در نحوه کارکرد سازوکار ویژه نوعی راهبرد به منظور جلوگیری از تخریب و واکنش زودهنگام آمریکا بوده و ایران و اروپا تا به اینجای کار نسبت به مکانیسم‌های کاری SPV به توافق رسیده‌اند.
دشواری‌های همکاری تجاری ایران و اروپا
دشواری‌های همکاری ایران و اروپا ذیل برجام نیز از چند منظر قابل بررسی است. نخست مسئله تحریم‌های آمریکاست که علی‌رغم یکجانبه بودن، مضاعف است. یعنی اگر چه آمریکا به تنهایی تحریم‌های ثانویه علیه ایران را فعال کرده، اما با بسط آن به شرکت‌هایی که با ایران همکاری می‌کنند، آنها را در معرض تهدید و جریمه قرار داده است. از سوی دیگر میزان مراودت اقتصادی میان آمریکا و اروپا به میزانی است که مزیت نسبی برای فعالان تجاری اروپایی ایجاب می‌کند که در این زمینه دست به عصاتر حرکت کنند. هر چند دولت‌های اروپایی خاطرنشان کردهاند که سعی در حمایت از شرکت‌های اروپایی برای تعامل اقتصادی با ایران دارند، اما روابط تجاری آنها با آمریکا به گونه‌ای است که علاوه بر موضوع سهام‌داران آمریکایی، آنها قادر به مجبور کردن هیچ شرکتی برای همکاری با ایران نیستند و به همین دلیل است که به گفته مقامات تهران و بروکسل تاکنون استقبال چندانی هم از سوی نهادهای مالی و اقتصادی اروپا برای پیشقدم شدن دیده نشده است. در همین رابطه همانطور که ریچارد نفیو معمار تحریم‌های ایران در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما در کتاب خود به نام هنر تحریم‌ها آورده است، هدف نهایی این تحریم‌ها از سوی آمریکا ایجاد یک هزارتو به منظور ایجاد درد در طرف مقابل است تا در نهایت بازیگر تحریم شده را آن طور که خود می‌خواهد از این هزارتو خارج سازد. به همین دلیل است که اکنون اروپا علی‌رغم آنکه دائماً تاکید می‌کند حفظ برجام برای امنیت جهانی از اهمیتی فوق‌العاده برخوردار است اما در مقابل فشارهای آمریکا و تحریم‌های آن تاکنون توانایی قابل توجهی از خود نشان نداده و علی‌رغم حمایت سیاسی در مسائل اقتصادی ناکام مانده است. از طرف دیگر، همکاری میان تهران و بروکسل ذیل سازوکار ویژه مالی در حالی صورت می‌گیرد که ایران معتقد است زمان برای اروپایی‌ها به پایان رسیده و کشورهای اتحادیه اروپایی نشان داده‌اند که در مقابل آمریکا دارای ضعف هستند. از سوی دیگر اروپا نیز تنها در یک مورد برجام با ایران هماهنگ بوده و در مورد مسائل موشکی و منطقه‌ای کاملاً با آمریکا همسو و همصدا است. به همین دلیل است که از تابستان امسال با طرح ادعاهایی مبنی بر قصد ایران برای انجام فعالیت‌های تروریستی در خاک اروپا و نیز پیش کشیدن چندین باره پرونده موشکی علاوه بر اعمال تحریم‌هایی علیه ایران، این‌بار از سوی وزیر خارجه فرانسه تهدید کرده که در صورت به توافق نرسیدن بر سر مسائل موشکی قصد دارند تحریم‌های جدیدتری را علیه ایران وضع کنند.
با توجه به این شرایط است که کارشناسان معتقدند با به سردی گرائیدن روابط میان ایران و اروپا و نیز چالش‌های همکاری تجاری میان تهران و بروکسل، مادامی که سازوکار ویژه مالی به صورت رسمی راه‌اندازی نشده و به کار خود ادامه ندهد، دشوار بتوان قضاوت کرد که SPV تا چه میزان می‌تواند انتظارات ایران و نیز تعهدات اروپا را در قبال برجام برآورده سازد.
سایر اخبار این روزنامه
معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در نشست خبری:
همه خواستار توقف ازدواج کودکان زیر ۱۳سال‌اند
جهانبخش‌محبی نیا
جوهره الهی آزادی
آیا تصویب لایحه حمایت از حقوق حیوانات به کشتار سگ‌ها خاتمه می‌دهد؟
دست بسته قانون دربرابر حیوان‌آزاری
نایب رئیس کمیسیون تلفیق مطرح کرد
تخصیص بودجه؛ ابزار تنبیهی و تشویقی در دستان نوبخت
حمایت از تولید داخل در گرو ممنوعیت ورود کالای خارجی است؟
تابلو «ایست» مقابل ورود کالاهای خارجی
منابع اروپایی از نهایی شدن توافق میان انگلیس، آلمان و فرانسه برای راه‌اندازی سازوکار مالی با ایران خبر دادند
سونوشت لوایح شفافیت مالی در دستان مجمع است
یک گام تا تصویب در مجمع
در دومین نشست خبری یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر مطرح شد
بازتاب مسائل اجتماعی و سیاسی روز در آثار جشنواره
دبیر علمی سمینار پژوهشی بررسی تئاتر پس از انقلاب اسلامی:
جامعه تشنه گفت‌وگو است
نایب رئیس کمیسیون تلفیق مطرح کرد
تخصیص بودجه؛ ابزار تنبیهی و تشویقی در دستان نوبخت
