روزنامه جهان صنعت

لزوم تجاری شدن صنایع نظامی ایران

امید پورعزیز- دولت روحانی با وجود انتقادات بسیاری که متوجه مجموعه عملکردش می‌شود، یکی از موفق‌ترین و پرکارترین دولت‌ها در عرصه صنایع نظامی ایران به حساب می‌آید. در همین راستا اخیرا از چند طرح تولیدی مهم و قابل توجه رونمایی و برخی تجهیزات به روز جهانی به نیروهای مسلح کشور تحویل داده شده است البته هرچند بخش عمده‌ای از صنایع دفاعی کشور دولتی است و بیشتر دغدغه تامین مایحتاج داخلی را دارد اما در برنامه‌ریزی‌های آینده می‌توان استراتژی مربوط به این صنایع را در جهت رشد و شکوفایی بیشتر کشور ارتقا داد.
صنایع نظامی ایران که به طور عمده به جهت تحریم‌های بین‌المللی و لزوم نیاز داخلی بارور شده، از حمایت همه‌جانبه و مضاعف دولت برخوردار بوده است. شاید تا زمانی بتوان این وابستگی و حمایت‌ها را توجیه کرد و ضرورت‌های پیش رویش را پذیرفت اما از یک مرحله به بعد باید این صنعت بلوغ لازم و استقلال خود را باز یابد و از طفیلی بودن دولتی خارج شود. مسلما در سطح جهان کشورهای بسیاری در زمینه صنایع دفاعی از ما پیشروتر و با بهره‌وری بالاتری مشغول فعالیت هستند. ایران نیز تاکنون هزینه‌های کلان و گاه غیراقتصادی را در این حوزه تجربه کرده و آزمون و خطاهایش را در این عرصه تا حدود زیادی پشت سر گذاشته است. در زمان فعلی و شاید در راستای سیاستگذاری‌های کلان دولت آینده نوعی الزام منطقی مبنی بر تجدیدنظر بر سیاست‌های دو دهه اخیر کاملا احساس شود. یکی از زمینه‌ها و چالش‌های عمده این صنعت، دولتی بودن آن است. در واقع برنامه‌ریزی در جهت خصوصی‌سازی این صنعت توانمند و آینده‌دار می‌تواند پیشرفتی درخشان برای صنعت کشور محسوب شود. وقتی تجارب موفق و نیروهای مستعد بخش دولتی طی یک فرآیند سالم و قانونمند به بخش‌خصوصی منتقل شود که عملا رشد و ترقی این صنعت نیز روند تصاعدی و رقابت‌پذیری با سایر رقبای جهانی پیدا خواهد کرد، نقش دولت به مرور باید از نقش مجری به ناظر و سیاستگذار در این عرصه تبدیل شود. این روند می‌تواند در بعد تجاری‌سازی و توجیهات اقتصادی طرح‌های تولیدی و پژوهشی صنایع دفاعی کشور تحولی شگرف را به‌وجود آورد. دومین راهکار استراتژیک در سطح ارتقای این صنایع می‌تواند تغییر رویکرد صرفا از تامین نیاز داخلی به رویکرد توام با صادرات همراه باشد. البته این گام به هیچ‌وجه ساده و سهل‌الوصول نخواهد بود چراکه ورود به باشگاه جهانی صادرات سلاح و تجهیزات نظامی مقدمات و ملزومات خاص خود را دارد که جدا از ضرورت ارتباط تنگاتنگ با سیاست‌های خارجی کلان کشور نیازمند روابط استراتژیک گسترده در سطح بین‌المللی است. مقدمات یادشده عملا زمانبر بوده و بدون سیاست‌ورزی هوشمندانه حاصل نمی‌شود اما با اینکه بدون تردید کشور ایران از پتانسیل بالایی در رشد و ترقی فزاینده صنایع دفاعی‌اش برخوردار است ولی در حال حاضر از اعتبار و نفوذ لازم برای ورود به بازارهای جهانی برخوردار نیست. از طرفی بازارهای جهانی تجهیزات نظامی جهان به شدت بی‌رحم و سرسخت است و عملا تشکیلات سیاسی سنگینی بر آن سایه افکنده و رقابت و روابط بسیار پیچیده‌ای نیز بر آن حاکم است اما با تمام این اوصاف سودهای تجاری کلان و قابل توجهی تحت لوای این صنایع بین کشورهای پیشرو رد و بدل می‌شود. با همه این تفاصیل اما در راستای منافع ملی و استراتژیک کشور لازم است سیاستگذاران دولتی و بخش‌خصوصی تعاملی سازنده و تنگاتنگ در این عرصه داشته باشند و به‌مرور موانع پیش رویشان را مرتفع سازند. این صنعت بیش از آنکه نیازمند پروپاگاندای تبلیغاتی خاصی باشد اصولا تولیدی سخت و تکنیکی محسوب می‌شود و اعتبار و صداقت توام با واقع‌بینی هم می‌تواند نقش تاثیرگذاری در ترقی‌اش ایفا کند. حمایت مداوم و باورمندی به توان داخلی و تعامل سازنده با تامین‌کنندگان جهانی برای ثمربخش بودن این صنعت کاملا ضروری است اما باید از لجاجت‌ها و تنگ‌نظری‌ها در مراحل تغییرات و برنامه‌ریزی‌های آتی پرهیز شده و نگاه به صنایع دفاعی از یک رویکرد امنیتی صرف به یک نگاه توام با تجارت پایدار و توجیهات اقتصادی کلان تبدیل شود.
omid.pouraziz@gmail.com
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
از بقایی معذرت‌خواهی نکردیم نامزدی جهانگیری تصمیم شورای عالی اصلاح‌طلبان بود گشت‌زنی سیاسی در شبه جزیره کره عرضه‌های اولیه در ریزش شاخص بی‌تاثیر است افزایش قیمت مصالح ساختمانی پرمصرف در نیمه اول سال 95؛ بی توجهی مسوولان به مجموعه باستانی قلعه لیت شهرستان اندیکای خوزستان؛ کلاهبرداری جدید با فعال شدن قابلیت تلگرام صوتی سیل و افزایش خسارت مالی و جانی امروز در آذربایجان‌شرقی ادامه دارد؛ معادله ریاضی اشتباه رضایت وزارت کشاورزی از وضعیت فعلی بازار مرغ؛ بهره‌برداری از مگاپروژه‌های پارس‌جنوبی با حضور رییس‌جمهور؛ لزوم تجاری شدن صنایع نظامی ایران برگ برنده روحانی جایگزین پلاسکو؛ برج هفت طبقه تجاری با زیربنای 32 هزار مترمربع جنبش ثبت‌نام؛ توسعه‌نیافتگی سیاسی شورای نگهبان موضع خود را روشن کند از بقایی معذرت‌خواهی نکردیم معادله ریاضی اشتباه