بهره‌برداری از مگاپروژه‌های پارس‌جنوبی با حضور رییس‌جمهور؛

«جهان صنعت»- سرانجام بزرگ‌ترین اتفاق صنعت نفت در چهار سال گذشته در پارس‌جنوبی رقم خورد. با افتتاح فازهای ١٧ و ١٨، ١٩ و ٢٠ و ٢١ پارس‌جنوبی تولید گاز کشور با ۱۵۰ میلیون مترمکعب افزایش به ۵۵۰ میلیون مترمکعب رسید‌.
بزرگ‌ترین اتفاق اقتصادی سال روز گذشته با حضور رییس‌جمهور رخ داد؛ رخدادی که خیلی‌ها آن را انقلاب نفتی نیز نامیده‌اند‌.
در اوایل روی کار آمدن دولت یازدهم وزیر نفت از هدف‌گذاری این وزارتخانه برای برابری برداشت از میدان گازی مشترک با قطر خبر داده بود؛ هدفی که در میانه تحریم‌ها بیشتر به رویایی شباهت داشت اما بالاخره بعد از چهارسال محقق شد‌.
دیروز با حضور حسن روحانی رییس‌جمهور، وزیر امور خارجه، وزیر نفت، وزیر صنعت، معدن و تجارت، معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور، رییس دفتر رییس‌جمهور و مقامات ارشد کشور، همزمان شش فاز پارس‌جنوبی و همچنین چهار طرح پتروشیمی افتتاح شد؛ رویدادی بزرگ و تاریخی برای صنعت نفت که می‌تواند سنگ بنای محکمی برای آینده صنعت نفت و گاز کشور باشد‌.


آن‌طور که وزارت نفت اعلام کرده، برای اجرای فازهای ١٧، ١٨، ١٩، ٢٠ و ٢١ پارس‌جنوبی و طرح توسعه لایه نفتی این میدان مشترک گازی و طرح‎های پتروشیمی ٢٠ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده است‌.
با بهره‌برداری از فازهای تازه، تولید گاز در پارس‌جنوبی نسبت به سال ٩٢ بیش از دو برابر افزایش یافته است‌.
به همین ترتیب با افتتاح شش فاز پارس‌جنوبی ١۵٠ میلیون مترمکعب گاز ، ٢٠٠ هزار بشکه میعانات گازی، سه میلیون تن گاز اتان و سه میلیون تن گاز ال‌پی‌جی (گاز مایع) به تولید ایران افزوده شده است‌. بر همین اساس برداشت گاز طبیعی ایران از میدان مشترک پارس‌جنوبی با کشور قطر برابر خواهد شد‌.
فاز ۱۹؛ ایرانی‌ترین فاز
طرح توسعه فاز ۱۹ میدان گازی پارس‌جنوبی خردادماه ۱۳۸۹ توسط شرکت نفت و گاز پارس (POGC) و در قالب یک قرارداد EPC به کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های پتروپارس لیمیتد و پتروپارس ایران (جهت اجرای تاسیسات خشکی و عملیات حفاری) و شرکت مهندسی تاسیسات دریایی ایران (جهت ساخت و اجرای سکوهای دریایی و خطوط لوله زیردریایی) واگذار شد‌. در این پالایشگاه گاز ترش پس از شیرین‌سازی در چهار ردیف فرآورش گازی جهت استفاده داخلی به خط ششم لوله سراسری تزریق می‌شود‌. ازسویی دیگر میعانات گازی جدا شده در پالایشگاه نیز توسط خط لوله زیردریایی و SPM صادر و LPG تولیدی نیز برای صادرات یا استفاده در پتروشیمی‌های داخل کشور مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد‌.
فازهای ۱۷ و ۱۸
برای توسعه این دو فاز حدود ۱۱ سال پیش (۲۲ خردادماه ۱۳۸۵)، میان شرکت ملی نفت ایران به کنسرسیومی متشکل از سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران، شرکت ملی حفاری ایران، شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت و شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) قراردادی امضا شد که در ادامه راه و در دولت یازدهم به دلیل تاخیرهای صدرا در ساخت سکو، شرکت ایزوایکو جایگزین این شرکت شد‌. این دو فاز که زمان ۵۲ ماه برای اجرای آن تعریف شده بود، قرار بود حداکثر تا پایان دولت دهم تکمیل شود و به بهره‌برداری برسد اما به دلیل تغییرات مدیریتی، شدت تحریم‌ها و کمبود منابع مالی نیمه‌کاره ماند و به دولت یازدهم منتقل شد‌.
فازهای ۲۰ و ۲۱
طرح توسعه فازهای ۲۰ و ۲۱ پارس‌جنوبی که هدف از اجرای آن تولید روزانه دو میلیارد فوت مکعب گاز و ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی است، در هر دو بخش خشکی و دریا برعهده شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت است‌. مهم‌ترین ویژگی این فاز پارس‌جنوبی ثبت یک رکورد جدید جهانی در ساخت پالایشگاه‌های گاز ساحلی است به‌طوری که در مدت دو سال ساخت پالایشگاه بیش از ۶۰ درصد پیشرفت اجرایی دارد که این رقم بیش از رکورد شرکت توتال فرانسه در پارس‌جنوبی است‌.
پتروشیمی، پیشرو در توسعه
همچنین طی این سفر فاز دوم پتروشیمی کاویان، واحد MEG پتروشیمی مروارید، پتروشیمی انتخاب و پتروشیمی تخت جمشید پارس افتتاح شد‌. بهره‌برداری از این طرح‌ها در حالی کلید خورد که به گفته علی‌محمد بساق‌زاده، مدیرکنترل تولید شرکت ملی پتروشیمی تمام این طرح‌ها در مدار تولید قرار دارند و محصولات آنها افزون برتامین نیاز داخل و نیز صادرات، به عنوان خوراک بین‌مجتمعی مورد استفاده قرار می‌گیرد‌.
او ظرفیت تولید فاز دوم پتروشیمی کاویان را یک میلیون تن، واحد MEG پتروشیمی مروارید را ۵۴۰ هزار تن، پتروشیمی انتخاب را ۲۵۰ هزار تن و پتروشیمی تخت جمشید را ۵۵ هزارتن اعلام کرد‌.
لایه نفتی پارس‌جنوبی
طرح‌ توسعه‌ و بهره‌برداری‌ از لایه‌های‌ نفتی‌ میدان‌ گازی‌ پارس‌جنوبی‌ که‌ ‌ با کشور قطر مشترک است هم مقصد دیگر رییس‌جمهور در عسلویه بود‌. بهره‌برداری‌ از نفت‌ این‌ میدان‌ در دو فاز انجام می‌شود که در حال حاضر توسعه فاز یک در دست اقدام است‌. در مرحله‌ نخست این‌ طرح، پیش‌بینی‌ می‌شود روزانه ۳۵ هزار بشکه نفت تولید شود که پس‌ از اجرای‌ این مرحله‌ و بررسی‌ رفتار میدان، در صورت‌ اقتصادی‌ بودن، مرحله‌ دوم‌ توسعه‌ میدان‌ نیز اجرا می‌شود‌. این در حالی است که براساس برآوردهای اولیه نفت درجای لایه نفتی پارس‌جنوبی حدود هفت میلیارد بشکه تخمین زده شده است‌. قرار بود این تولید در بهمن‌ماه صورت گیرد اما با تاخیر روبه‌رو بوده و کارشناسان بر این باورند در فاز نخست برداشت بیش از ۲۵ هزار بشکه‌ای بسیار دور از ذهن است‌.
گفتنی است با آغاز برداشت نفت از لایه نفتی پارس‌جنوبی در فروردین‌ماه امسال، ایران به حدود سه دهه برداشت یکطرفه قطر هم از این میدان مشترک نفتی و مرزی پایان می‌دهد تا عملا یکی از پروژه‌های بزرگ افزایش ظرفیت تولید نفت‌خام کشور در دوران پس از لغو تحریم‌ها کلید بخورد‌.
پشت پرده پارس‌جنوبی
از سال‌های ۸۹، ۹۰ و ۹۱ تا شش ماهه اول ۹۲ برای کلیه فازهای پارس‌جنوبی حدود ۴۶ میلیارد دلار هزینه شده است که با وجود تحریم‌های کامل تا اواسط ۱۳۹۲، عمده کالاها خریداری و در انبارهای پروژه نگهداری می‌شده است و از اواسط ۹۲ تاکنون عمدتا نصب و راه‌اندازی‌ها انجام شده است‌. با حال منتقدان مدعی شدند که کلنگ فاز‌های پارس‌جنوبی را دولت احمدی‌نژاد زده است اما کار را که کرد آن‌که تمام کرد؛ این ضرب‌المثل مصداق افتتاح شش فاز پارس‌جنوبی، بهره‌برداری از لایه نفتی پارس‌جنوبی و افتتاح چهار طرح پتروشیمی است که روز گذشته با حضور رییس دولت یازدهم صورت گرفت‌.
پرش ایران به سمت پیشرفت
برهمین اساس رییس‌جمهور در آیین بهره‌برداری رسمی از فازهای 17، 18، 19، 20 و 21 پارس‌جنوبی اظهار کرد: امروز شاهد افتتاح بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی به دست مدیران، جوانان و طراحان ایرانی هستیم‌.
حسن روحانی اظهارداشت: دردولت یازدهم این چهارمین نوبتی است که به منطقه پارس‌جنوبی آمده‌ام و هر بار با افتخار بیشتری به مهندسان، کارگران و مدیران عزیز کشور که موجب فخر و افتخار ما هستند نگاه کردم‌.
وی گفت: هر بار شاهد یک قدم بلند در توسعه و پیشرفت کشور بودیم، یادمان باشد بزرگترین هدف ما ایرانیان، ایران پیشرفته و پیشرو است‌.
ایران در اوج
رییس‌جمهور با اشاره به اینکه روزهای بزرگی در تاریخ کشورمان داشته‌ایم افزود: بزرگ‌ترین هدف ما آن است که ایران را به نقطه اوجی برسانیم که همه ایرانیان در تاریخ در انتظار آن بوده‌اند‌.
روحانی افزود: آن روز که من دیدم اقتصاددانان کشور توانستند تورم 45درصدی را تک‌رقمی کنند آن روز، روز افتخار نه برای دولت و اقتصاددانان بلکه برای ملت ایران بود‌.
وی تصریح کرد: آن روز که شاهد بودیم رشد کشور بعد از 12 سال انتظار برای اولین بار از هشت درصد عبور کرد روز افتخار بود‌.
آن روز که توانستیم در مقابل شش قدرت بزرگ دنیا حرف ملت ایران را به کرسی بنشانیم‌ روز افتخار بود.
رییس‌جمهور گفت: آن روز که طرح تحول سلامت در ایران به ثمر نشست و مردم در بیمارستان‌ها مجبور نبودند برای پرداخت پول بیماری، طلای همسران و فرش زیرپایشان را بفروشند و روزی که دیدم روستاییان، حاشیه‌نشینان و همه ایرانیان زیر پوشش بیمه درمانی قرار گرفتند آن روز، روز فخر ما بود‌.
وی تصریح کرد: امروز نیز با بهره‌برداری از فازهای 17، 18، 19، 20 و 21 روز تحقق اقتصاد مقاومتی ایران و افتخار دیگری رقم خورد‌.
روحانی اضافه کرد: صنعت نفت و مدیران نفت ما در سال‌های 95 و 96 برای ما روزهای پرافتخاری را آفریدند‌.
وی افزود: آن روزی که ظرف چند ماه مدیران نفتی توانستند قدرت صادرات نفت‌خام و میعانات را به دو برابر افزایش دهند، آن روزی که مدیران نفت ما و وزیر نفت ما در اوپک توانست حق غصب‌شده ملت ایران را بازپس بگیرد و ما توانستیم حق‌مان را بگیریم و تولید نفت‌مان را همزمان با کاهش دیگر تولیدکنندگان نفت به مرز قبل از تحریم برسانیم افتخاری بزرگ برای ملت ایران بود‌.
روحانی گفت: 27 فروردین سال 1396 که به عنوان روز ماندگار صنعت نفت و گاز کشور ماست در یک روز پنج فاز و یک فاز که معادل دو فاز است در واقع شش فاز پارس‌جنوبی افتتاح و بهره‌برداری می‌شود‌.
وی یادآور شد: همزمان با بهره‌برداری از طرح‌های یاد شده برداشت از لایه نفتی پارس‌جنوبی نیز آغاز می‌شود. همچنین چند طرح پتروشیمی این منطقه نیز به بهره‌برداری خواهد رسید‌.
بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری
وی افزود: روزی که ایران قدرتمند ما سرمایه‌گذاری بیش از 20 میلیارد دلار را افتتاح و بهره‌برداری می‌کند، یک روز به‌یادماندنی برای تاریخ صنعت نفت کشور ما خواهد بود‌.
روحانی گفت: عزت ما در سایه اقتصاد مقاومتی و موفقیت ما در صحنه‌های مختلف، امنیت بزرگ، آرامش، صدای بلند آزادی ملت ایران و ان‌شاءالله مشارکت بزرگ ملت ایران در 29 اردیبهشت در سرزمین ایران و پیشرفت به دست ایرانیان عزیز در همه زمینه‌هاست‌.
وی تصریح کرد: افتخار ما این است که امروز می‌بینیم در یک میدان مشترک که همسایه ما از همین میدان استفاده و بهره‌برداری می‌کند، از میزان بهره‌برداری او سبقت می‌گیریم که خود یک افتخار است‌.
وی تصریح کرد: اینکه در آغاز به کار این دولت تولید و ظرفیت ما 240میلیون مترمکعب گاز در روز بود و امروز بعد از سه سال و نیم تولید و ظرفیت ما با افزایش بیش از دو و سه تا چهاردهمی برابر به 575 میلیون مترمکعب رسیده است، به معنی این است که ما می‌توانیم‌.
وی افزود: اگر با هم باشیم، وحدت داشته باشیم و دست به دست هم دهیم، ما می‌توانیم‌. روحانی اظهارکرد: ما می‌توانیم عزت، پیشرفت،آرامش دوباره، موفقیت و اقتصاد دانش بنیان و حرکت به سمت قله‌های پیشرفت را به ارمغان آوریم و به دنبال مسایل جزئی و پیش پا افتاده نرویم‌. روحانی افزود: افتخار ما راستگویی، شفافیت، احترام به حقوق یکدیگر و بزرگان‌مان است‌. وی تصریح کرد: دیدیم روزی که به بهشتی توهین کردند و سال‌ها بعد شرمنده بودند، به ‌هاشمی‌رفسنجانی توهین کردند و امروز بعد از پرواز روح او به آسمان‌ها شرمنده هستند‌.
رییس‌جمهور با اشاره به اینکه نگذاریم در برابر افتخارات و بزرگان کشورمان شرمنده باشیم، افزود: تازه این شرمندگی دنیاست و شرمندگی قیامت بیشتر و بدتر است‌.
صداقت داریم
وی بدون نام بردن از فرد خاصی گفت: برادر، در کنار هم، دستگیرهم و با مردم با صداقت سخن بگوییم‌.
روحانی افزود: ملت ما صلح، آرامش، پیشرفت، امنیت و عزت بلند می‌خواهد‌.
وی با بیان اینکه می‌توانیم به همه این اهداف برسیم، گفت: ما انقلاب نکرده بودیم که رو در روی هم باشیم، همدیگر را تخریب کنیم و برای مواد غذایی دست‌مان به سوی بیرون دراز باشد‌.
رییس‌جمهور تصریح کرد: ما به فکر خودکفایی در گندم، گاز، نفت گاز و گازوییل و بنزین بودیم‌.
روحانی بدون اشاره به طرح خاصی یادآور شد: در هفته‌های آینده در زمینه بنزین نیز محقق می‌شود و با این طرح همه انتظارات این ملت برآورده می‌شود‌.
وی گفت: ایران یک قانون اساسی، یک دولت، یک رهبر، یک آرمان و یک انقلاب دارد و یک ایران سربلند و عزیز داریم‌.
روحانی افزود: امروز، روزی است که بحمدالله شاهد یک قدم بزرگ در پیشرفت کشور هستیم و روز خوشحالی و افتخار برای ملت و دولت ایران و روز غرور برای ایران و همه دوستداران ایران عزیز خواهد بود‌.
روحانی گفت: من در اینجا به صراحت به وزیر نفت می‌گویم ما خواهان توسعه هستیم اما توسعه باید به سلامت هوا، زمین، دریا و محیط‌زیست توجه کند و این مهم به عنوان اولین اولویت ما در پیشرفت‌‌های عمرانی در سراسر کشور باشد‌. وی اظهار کرد: مردم منطقه باید بتوانند از مشاغلی که در استان ایجاد می‌شود استفاده کنند‌.
رییس‌جمهور خطاب به وزیر نفت ادامه داد: در گذشته هرجا نفت بود بهترین بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها، پارک‌ها، بنادر، تفریحگاه‌ها، اشتغال و نشاط از نفت بود‌.
وی یادآورشد: نفت و گاز را برای نشاط و سرزندگی مردم ایران می‌خواهیم‌.
روحانی ادامه داد: مردم این منطقه که میزبان شما هستند، مردم استان بوشهر عزیز ما، مردم کنگان، عسلویه و نخل تقی که شاهد این پیشرفت هستند، باید در زندگی روزمره این پیشرفت را شاهد باشند‌.
وی بیان کرد: امسال به فکر سه درصد بودیم که مشکلاتی پیش آمد که طی لایحه‌ای دنبال می‌کنیم تا مردم بتوانند حل مشکلات اجتماعی را شاهد باشند‌.
رییس‌جمهور گفت: این روز پرافتخار را به صنعت نفت، کارگران، مهندسان و مدیران استان بوشهر به سراسر ایران و ملت ایران تبریک می‌گویم‌.
روحانی در پایان سخنان خود افزود: این روز برای صنعت و پیشرفت کشور ما روز مبارکی است‌.
تدبیر و امید؛ آورده دولت یازدهم به پارس‌جنوبی
همچنین بیژن زنگنه وزیر نفت در نشست خبری که پیش از آیین افتتاح شش فاز پارس‌جنوبی، چهار طرح پتروشیمی و لایه نفتی برگزار شد، با بیان اینکه لایه نفتی پارس‌جنوبی برای اولین بار به بهره‌برداری می‌رسد، اظهار داشت: شش فاز پارس‌جنوبی با ظرفیت ۱۷۰ میلیون مترمکعب گاز ترش، ۱۵۰ میلیون مترمکعب گاز شیرین و در هر فاز نیم میلیون تن اتان، نیم میلیون تن ال‌پی‌جی و بین ۳۵ تا ۴۰ هزار بشکه در روز میعانات گازی تولید می‌شود‌.
وی ادامه داد: تولید پارس‌جنوبی نسبت به پنج ماه نخست سال ۹۲، 4/2 برابر شده که با افتتاح شش فاز پارس‌جنوبی می‌توان گفت ۱۱ فاز از این مگاپروژه در دولت یازدهم به بهره‌برداری رسیده است‌. به این ترتیب موضع ایران در حوزه برداشت گاز از این مخزن مشترک در مقایسه با همسایه خارجی خود متعادل شده است‌.
این مقام مسوول با اشاره به اینکه تنها دو سال و نیم از دوران تحریم‌ها در دولت تدبیر و امید سپری شده و فقط چند ماه آن در دولت دهم بود، اظهار داشت: ما از نظر صادرات نفت، انتقال درآمد به کشور، دسترسی به بانک‌های بین‌المللی دسترسی به تجهیزات در شرایط دشواری به سر می‌بردیم اما توانستیم در اوج تحریم‌ها به اهداف خود برسیم‌.
وزیر نفت در ادامه با اشاره به اینکه میزان تولید از فازهای فعال در پارس‌جنوبی در سال ۹۲، ۲۸۰ میلیون مترمکعب بوده است، گفت: این میزان در حال حاضر دو برابر شده است‌. به این ترتیب می‌توان گفت تولید از پارس‌جنوبی تا سال ۹۲، ۵۷۰ میلیون مترمکعب بود که در سال ۹۵ به ۱۰۶۰ میلیارد مترمکعب تولید تجمعی رسیده است که این میزان در حال افزایش است‌. البته باید گفت مشکلات ما محدود به منابع مالی و تولید نشده و در ساخت خطوط انتقال دچار مشکلاتی بوده‌ایم‌. بنابراین باید گفت بخشی از این خطوط احداث شده و بخشی نیز احداث خواهد شد‌.
زنگنه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آورده دولت یازدهم به پارس‌جنوبی چه میزان بوده است، تصریح کرد: آورده دولت یازدهم، تدبیر و امید بوده است چراکه منابع مالی و پولی همه چیز نیست‌.
۱۹۰ میلیارد دلار درآمد
علی کادر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز در این مراسم با بیان اینکه در بخش خشکی و دریایی میدان گازی پارس‌جنوبی به‌جز بخش خطوط لوله شاهد تزریق سرمایه ۷۱ میلیارد دلاری بودیم، گفت: از این حجم سرمایه ۱۹ میلیارد دلار آن از منابع داخلی و ۵۲ میلیارد دلار آن از سایر منابع همانند بانک‌ها، اوراق مشارکت و صندوق توسعه ملی تامین شده است‌.
وی همچنین با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این حوزه در مدت زمان کوتاهی بازگشت داشته و به سوددهی می‌رسد، گفت: ممکن است اگر مدل‌های اقتصادی مد نظر فراهم شود این بازگشت سرمایه با سرعت بیشتری رخ دهد‌.
کاردر با اعلام اینکه در پارس‌جنوبی شاهد افزایش تولید تجمعی گاز به هزار و ۶۰ میلیارد مترمکعب هستیم، تصریح کرد: قطر تاکنون از این میدان هزار و ۷۷۱ میلیارد مترمکعب گاز برداشت کرده است‌. گفتی است میزان درآمدزایی کشور از تولید این مقدار گاز از ابتدا تاکنون ۱۹۱ میلیارد دلار عایدی داشته است که با افتتاح طرح‌های توسعه‌ای امروز امیدواریم بتوانیم تولید تجمعی ایران و قطر را متعادل کرده و فاصله آن را کاهش دهیم‌.
این مقام مسوول با اشاره به جایگاه نیروهای داخلی در احداث و توسعه فازهای ۱۷ تا ۲۱ پارس‌جنوبی ادامه داد: به جرات می‌توان اعلام کرد که در پروژه‌های آینده بیش از ۷۰ درصد از توان داخلی را به‌کار گیریم‌.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران تولید روزانه گاز در پارس‌جنوبی نسبت به سال ۹۲ دو برابر شده و از میزان ۲۸۵ میلیون مترمکعب در سال ۹۲ به ۵۷۰ میلیون مترمکعب رسیده و این در حالی است که در سال ۹۵ تولید گاز در پارس‌جنوبی رکوردی معادل ۱۵۵ میلیارد مترمکعب را رقم زد‌.