روزنامه قانون
1397/05/14
توفيق اجباري
بعد از مدت‌ها سرانجام سوال از روحاني اعلام وصول شد و نمايندگان تصميم‌گرفتند تا در صحن‌بهارستان رييس‌دولت دوازدهم را پاسخگوي ملت كنند. با امضای حدود 80 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی سوالاتی پیش روی ریاست جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است؛ براساس ماده 213 آیین نامه داخلی مجلس، ريیس جمهور موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ اعلام وصول شدن سوال در مجلس حضور پیدا کرده و به سوالات مطروحه پاسخ دهد. رويدادي كه سبب واكنش‌ها و انتقادهاي فراواني شد و كار تا جايي پيش رفت كه معاون پارلماني رياست‌جمهوري با لحن تندي خطاب به نمايندگان، آن‌ها را به دليل اين اقدام زير سوال برد. حسينعلي اميري گفته بود مردم می‌دانند که طرح سوال از رییس جمهور ابتدا سال گذشته مطرح شد. پس از مطرح شدن این موضوع نمایندگانی از سوی ریاست جمهوری تعیین شدند تا در جلسه کمیسیون مربوطه به سوالات نمایندگان مجلس شورای اسلامی پاسخ دهند. پس از آن در فاصله کوتاهی دوباره طرح سوال از ریاست جمهوری مطرح شد که نمایندگان رییس جمهور بازهم در جلسه کمیسیون حضور یافتند و پاسخ‌های لازم را ارائه دادند و تعدادی از نمایندگان از این پاسخ‌ها قانع شدند.با حضور نمایندگان ریاست جمهوری در کمیسیون مجلس شورای اسلامی، سوال اول و دوم از حد نصاب قانونی افتاد اما در فاصله‌ای کوتاه‌تر سوال سوم از رییس جمهور مطرح شد و دوباره نمایندگان ریاست‌جمهوري در کمیسیون حضور یافتند و تعدادی از نمایندگان قانع شدند و این سوال نیز از حد نصاب خارج شد. معاون پارلمانی رياست‌جمهوري با اشاره به طرح مجدد سوال از رییس جمهور برای بار چهارم گفت: این بار نیز نمایندگان رییس‌جمهور در جلسه کمیسیون اقتصادی حضور یافتند و توضیحاتی ارائه کردند و با این توضیحات سوال چهارم نیز از حد نصاب قانونی افتاد اما متاسفانه سوال‌کنندگان محترم اقدام به جمع کردن تعدادی دیگر امضا کردند و به دلیل آیین‌نامه داخلی امکان الحاق نمایندگان به طرح سوال از رییس‌جمهور وجود نداشت، این بخش از جهت قانونی قابل قبول قرار نگرفت و متاسفانه تعدادی از آقایان سوال‌کننده رفتند با تعدادی از نمایندگانی که از سوال خود منصرف و قانع شده بودند، صحبت کردند و دوباره آن‌ها را قانع کردند که از انصراف‌شان انصراف دهند.
وی افزود: هر حقوق‌دان و هر حقوق‌خوانی در کشور می‌داند که انکار بعد از اقرار، مسموع نیست؛ کسی که از سوال از رییس‌جمهور انصراف داد، دوباره انصراف از انصراف دادنش در هیچ کجای قانون پیش‌بینی نشده است. مجلس براساس آیین‌نامه داخلی اداره میشود.
در هیچ جای قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، انصراف از انصراف پیش‌بینی نشده و متاسفانه این عمل خلاف قانون اتفاق افتاده است. ما باید از تمام ظرفیت‌های قانونی استفاده کنیم و کشور باید براساس قانون اساسی اداره شود.
آقاي رييس جواب بده
اين اولين واكنش نسبت به سوال بود و در ادامه نيز برخي ديگر از دوستداران روحاني واكنش‌هاي تندي نسبت به اين اقدام نمايندگان نشان دادند ولي بسياري از دلسوزان واقعي گفتاري متفاوت دارند. در همين راستا روزنامه جمهوری اسلامی در یادداشتی به قلم حجت مسیح مهاجری نوشت كه سوال از رييس‌جمهور در مجلس شورای اسلامی، باوجود اما و اگرهايی که بعضی از اطرافیان آقای رييس‌جمهور مطرح کرده‌اند یا قطع نظر از اینکه هدف سوال کنندگان چیست، فرصت خوبی است و آقای روحانی می‌تواند با استفاده از آن نه تنها ذهن نمایندگان مجلس بلکه افکار عمومی را نسبت به مسائل پشت پرده وقایع اخیر روشن کند. این‌گونه نیست که وقایع هفته‌های اخیر فقط ناشی از فعالیت دست‌های پشت پرده، کارشکنی‌های مخالفان دولت و عوامل بیرونی باشد، این واقعیت را بپذیریم که ضعف دولت هم در پدید آمدن این وضعیت سهم قابل ملاحظه‌ای داشت. در این زمینه و اینکه برای مهار وضعیت نامطلوب کنونی چه باید کرد، این چند نکته را قابل توجه می‌دانیم؛1- رييس‌جمهور، به مجلس بروند و به سوال‌های نمایندگان پاسخ صریح و شفاف و بدون ملاحظه بدهد.
2- اکنون برای مردم روشن شده است که اخلال در بازار ارز و سکه کار چند نفر سوداگر فرصت طلب است. مردم هر لحظه منتظر برخورد قاطع با این افراد هستند. رييس قوه قضايیه با صراحت اعلام کرده اخلالگران اقتصادی مفسد فی الارض هستند. درعین حال هنوز برخورد قاطعی با این مفسدان صورت نگرفته است.
3- یکی از مشکلات مدیریتی کشور ما این است که هیچ‌کس به محدوده‌ای که قانون برایش در نظر گرفته قانع نیست و همه درباره تمام مسائل نظر می‌دهند، حکم صادر می‌کنند و خط و نشان می‌کشند. مهم‌تر اینکه خود را سخنگوی مردم هم می‌دانند و «خود اسلام پندار» هم هستند! به گونه‌اي که اگر کسی برخلاف نظر آن‌ها حرفی بزند به او انگ ضدانقلاب، خارج از دین، سازشکار و خائن می‌چسبانند. اخلالی که این روش غلط در مدیریت کشور پدید می‌آورد، دست کمی از اخلال اقتصادی ندارد.
4- آقای رييس جمهور به غفلت بزرگی که در دولت خودتان شده است نیز بپردازید. شما اگر به خودتان هم انتقاد کنید، بهتر می‌توانید آنچه را که به عنوان انتقاد از دیگران مطرح می‌کنید و انتظار دارید به پیشنهادهای شما توجه کنند به مرحله عمل برسانید.
فرصت روحاني
عبدالرضا مصری، عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس اعتقاد دارد طرح سوال از رییس جمهور به معنای تقابل قوه مجریه و مقننه نیست از این رو حضور روحانی در مجلس برای وی فرصت است. مصری، با اشاره به اعلام وصول سوال از رييس جمهور، گفت: باید اذعان کرد فرصت مناسبی برای آقای روحانی پیش آمده تا از تریبون قوه مقننه با مردم صحبت کند. نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مشغله های ذهنی و نگرانی‌هایی برای مردم وجود دارد که همواره با نمایندگان در میان می گذارند، تصریح کرد: افزایش قیمت ها، تغییر نرخ ارز، بی ثباتی بازار و غیره از جمله این موارد است؛ البته بي‌شك رییس جمهور نیز در مورد بروز چنین رخدادهایی و چگونگی برون رفت از این شرایط صحبت‌هایی دارند که موضوع طرح سوال می‌تواند راهکاری برای بیان آن‌ها تلقی شود. وی با اشاره به اینکه سوال از رییس جمهور دارای دو بعد است که بر اساس آن به انتظارات جامعه پاسخ داده میشود، ادامه داد: همچنین رییس جمهور می‌تواند زمینه‌هایی که مردم باید به دولت کمک کنند را مطرح کند تا مشکلات برطرف شود. این نماینده مردم در مجلس دهم با بیان اینکه هم اکنون مردم و قوه مققنه نمی‌داند برای گذر از بحران کنونی چه نقشی را ایفا کنند، اظهار کرد: این مهم در حالی‌است که دولت نيز نقش خودش را تبیین نمی کند. نباید از یاد برد که اختیارات گسترده‌ای به دولت داده شده که بعد از انقلاب اسلامی سابقه نداشته است از این رو باید پاسخگو باشد و انتظاراتش را بیان کند. مصری با اشاره به اینکه مجلس پشتیبان دولت است بنابراين طرح سوال به معنای تقابل دو قوه نیست، تصریح کرد: باید اذعان کرد که هنوز برنامه جامع و کاملی از سوی دولت برای رفع مشکلات به‌خصوص در عرصه اقتصاد مشاهده نشده است؛ این امر در حالی است که در راهکارهایی مانند پیش فروش سکه مشاهده شد که پاسخ مناسب حاصل نشد و مشکلات جدیدی رقم خورد. نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه متاسفانه امکان ملاقات نمایندگان مجلس با رییس جمهور وجود ندارد، افزود: براي مثال مجمع نمایندگان استان کرمانشاه پس از گذشت دو سال از مجلس دهم، هنوز نتوانسته با آقای روحانی دیدار داشته باشد. عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه حضور رییس جمهور در مجلس برای وی فرصت است، خاطرنشان کرد: باید یادآور شد وقتی به عنوان وزیر فعالیت می‌کردم، هر گاه سوالی از سوی قوه مقننه مطرح می‌شد با اشتیاق برای پاسخ به آن در مجلس حضور می یافتم. در همين حال ابوالفضل ابوترابی، عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس اعتقاد دارد سوال از ريیس جمهور یک فرصت تلقی میشود نه تهدید؛ از این رو آقای روحانی می تواند از فعالیت های دولت دفاع کند. ابوترابی، با اشاره به اعلام وصول سوال از ريیس جمهور گفت: طرح سوال اقدام هوشمندانه قوه مقننه محسوب میشود زیرا طرح سوال از آقای روحانی زمینه صحبت کردن و گفت‌وگوی وی با مردم را فراهم می کند و از این طریق می تواند از فعالیت های دولت دفاع کند. نماینده مردم نجف آباد در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه سکوت رییس جمهور برای مردم دردآور است، اظهار کرد: متاسفانه آقای روحانی در خصوص مشکلات، فعالیت‌ها و برنامه های دولت و غیره با مردم صحبت نمی کند و این امر نکته منفی تلقی می شود.
وی ادامه داد: باید یادآور شد متاسفانه وکیل‌الدوله‌ها در مجلس دهم زیاد هستند و در واقع عده زیادی با موج سواری بر برجام به قوه مقننه راه یافته اند. این نماینده مجلس دهم افزود: بر این اساس افراد مذکور چون وکیل الدوله هستند حرف مردم را بیان نمی کنند از این رو جریانی که آزاده و وکیل‌المله هستند درخواست سوال از رییس جمهور را امضا کردند؛ بنابراین به هیچ عنوان این امر جناحی تلقی نمی‌شود. عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: همچنین باید اذعان کرد طرح سوال خواسته مردم است و سبب بروز تنش داخلی نمی‌شود. به عبارتی نمایندگان خواهان سخن گفتن رییس جمهور با مردم هستند و اگر مشکلی هم وجود داشته باشد مجلس کمک حال وی خواهد بود. این نماینده سوال کننده از ريیس جمهور خاطرنشان کرد: هم اکنون همه نظام پشت سر روحاني قرار دارد و او باید به سمت پیشرفت حرکت کند.
رودربایستی ممنوع
سیدمحمدجواد ابطحی، عضو ديگر فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس با اشاره به اینکه اداره امور کشور فَشَل شده و شاهد نارضایتی مردم هستیم، گفت: نمایندگان با رییس جمهور فالوده نخوردند که بخواهند رودربایستی کنند. ابطحی ، با اشاره به اعلام وصول سوال از ريیس جمهور گفت: متاسفانه کوتاهی قابل ملاحظه‌ای از سوی قوه مقننه رخ داده زیرا نقش نظارتی فدای تعاملات سیاسی شده و منافع ملت به منافع جناحی ترجیح داده میشود. نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه با وعده های داده شده از سوی دولت چندین مرتبه موضوع مذکور به تاخیر افتاد، تصریح کرد: به نظر می رسد اگر در گذشته موضوع سوال از رییس جمهور به نتیجه می رسيد، شاید امروزه شاهد آشفته بازار در عرصه هایی مانند ارز، سکه و غیره نبودیم. وی با بیان اینکه متاسفانه معاون پارلمانی رییس جمهور بيان کرد اقدام مجلس سیاسی بوده است، ادامه داد: این امر در حالی است که وی به خوبی می داند اهداف سیاسی– جناحی پشت پرده این اقدام نیست و همچنین چه افرادی پای برگه درخواست سوال را امضا کرده‌اند. عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس شورای اسلامی در توضیح برخی اظهارات مبنی بر اینکه سوال از روحانی در تقابل با سوال از احمدی نژاد پیگیری و دنبال شد، خاطرنشان کرد: در آن زمان نیز تاکید کردم احمدی نژاد باید به مجلس بیاید و پاسخ دهد؛ به عبارتی کدام یکی از نمایندگان با وی فالوده خورده بودند که بخواهند رودربایستی کنند.
فشار براي استعفا از سوال
مجتبی ذوالنوری، عضو کمیسیون امنیت ملی و از مخالفان سياست‌هاي روحاني در مجلس شوراي اسلامي نيز با تاکید بر اینکه ترکیبی از سه فراکسیون سیاسی مجلس پیگیر سوال از روحانی هستند، گفت:برخی نمایندگان زیر فشار دولت برای پس گرفتن امضا به خانه های خود نمی رفتند. ذوالنوری در توضیح سوال نمایندگان از ريیس جمهور گفت: هفته ای که بر نمایندگان گذشت به دلیل حجم آتشی که بر سر نمایندگان ریخت و فشار سنگین دولتی ها برای پس گرفتن امضای نمایندگان از سوال خود، یاد عملیات خیبر، بدر و کربلای ۵ افتادم. نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: برخی دولتی‌ها تلاش کردند تا نمایندگان را در فشار قرار داده و تا امضای خود از سوال از ريیس جمهور را پس بگیرند، حتی در این مدت برخی نمایندگان به خانه خود نمی رفتند یا پیشرو به بیرون می‌فرستادند تا تحت فشار نمایندگان دولت قرار نگیرند. ذوالنوری با بیان اینکه سوالات در پنج محور از ريیس جمهور پرسیده می شود، ادامه داد: بعد از هر سوال رای گیری انجام می شود بنابراین اگرنماینده‌ها از پاسخ رییس‌جمهور قانع شوند که هیچ، اما اگر قانع نشوند و ثابت شود که دولت یا قانون را زیر پا گذاشته یا خلاف قانون اساسی عمل کرده است، چون وجه جرمی پیدا می‌کند، مرجع صلاحیت رسیدگی قوه قضاییه است.
مصلحت نبود
اما برخي نمايندگان نيز مخالف اين سوال هستند. در همين راستا سید مصطفی ذوالقدر، عضو فراکسیون امید مجلس گفته است كه سوال از ريیس جمهور و وزرا حق نمایندگان مجلس شورای اسلامی است ولی در این مقطع سوال از ريیس جمهور به مصلحت نبود.
عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی بیان کرد: من خودم طرح سوال از ريیس جمهور را امضا نکردم ولی نمی‌توانیم بگوییم چرا نمایندگان سوال از ريیس جمهور را امضا کرده‌اند. عضو کمیسیون شوراها و امورداخلی کشور در مجلس شورای اسلامی افزود: ريیس جمهور به مجلس می آید و به نمایندگان در خصوص سوال‌هایی که دارند، توضیح می‌دهد و مشکلی به وجود نمی‌آید. محمد قمی،نماینده مردم پاکدشت در مجلس شورای اسلامی نيز با تاکید بر اینکه کشور بیش از هر زمان دیگر به وحدت و همدلی نیاز دارد، طرح سوال از ريیس جمهور از سوی برخی نمایندگان را بی‌مورد دانست.
قمی اظهارداشت: از مدت ها قبل برخی نمایندگان طرح سوال از ريیس جمهوری را مطرح کرده بودند ولی پس از چندین بار که این سوال به صحن علنی مجلس راه پیدا نکرد با وارد شدن فشار به هیات رييسه مجلس، توانستند تصمیم خود را عملی و موضوع طرح سوال را اعلام وصول کنند.
وی با اشاره به اینکه این افراد باید مسائل کشور را در نظر بگیرند، گفت: در شرایطی که کشور به وحدت و انسجام مسئولان نیاز دارد و رهبر معظم انقلاب نیز بارها بر لزوم حفظ وحدت تاکید کرده‌اند زمان مناسبی برای طرح سوال از ريیس جمهور نیست. قمی افزود: امروز تمامی گروه ها و شخصیت‌های سیاسی حمایت خود را از ريیس جمهوری اعلام کرده اند و نباید این وحدت خدشه دار شود. عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: نمایندگان امضا کننده طرح سوال از ريیس جمهور باید بدانند که با انجام این کار مشکلی از مشکلات مردم برطرف نمی‌شود.
منتظر دوكلام حرف حق
همان‌گونه كه مشخص است، بسياري از افرادي كه در اين ميان به دنبال سوال از روحاني هستند پاسخگويي او را طلب مي‌كنند و برخي كه اين موضوع را بي‌فايده مي‌خوانند، مدعي‌هستند كه يا سياسي است يا فايده‌اي ندارد و اين در حالي است كه روحاني اگر آدم زيرك و مدبري باشد كه هست، بايد از اين توفيق اجباري براي بيان مشكلات و فشارها استفاده كند و اگر حرفي براي گفتن ندارد و برنامه او سكوت است، نمايندگان از زير زبان وي حرف بكشند كه امروز روزه سكوت گرفتن به نفع ملت و ايران نيست.
