ایران موفق‌تر از روسیه در مسابقه فیلترینگ ؛

گروه فناوری- تلگرام فیلتر شد‌‌. بنابر دستور قوه قضاییه این پیام‌رسان محبوب کاربران ایرانی از دهم اردیبهشت‌ماه در کشور فیلتر شده است‌‌. عبدالصمد خرم‌آبادی، معاون دادستان کل معتقد است که ایران در فیلترینگ تلگرام موفق‌تر از روسیه خواهد بود‌‌. با توجه به اینکه برخی از مسوولان پیش از فیلترینگ تلگرام تمامی عوامل شکست روسیه در فیلتر کردن تلگرام را بررسی کرده‌اند به نظر می‌رسد اکنون از این کشور موفق‌تر عمل کرده‌اند‌‌. آن دسته از کاربران تلگرام که از اینترنت همراه اول، ایرانسل و رایتل استفاده می‌کنند بدون فیلترشکن قادر نیستند به تلگرام وصل شوند‌‌. بسیاری از کاربرانی که از وای‌‌فای استفاده می‌کنند نیز سرنوشت مشابهی دارند اما برخی از کاربران وای‌فای به راحتی و بدون نیاز به فیلترشکن به تلگرام وصل می‌شوند‌‌. پاول دوروف، موسس تلگرام نیز وعده داده که به زودی نسخه جدیدی از تلگرام را ارائه می‌کند تا کاربران ایرانی با استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین بدون نیاز به فیلترشکن به راحتی بتوانند از این پیام‌رسان استفاده کنند‌‌. نسخه‌های متنوعی از تلگرام مانند تلگرام طلایی نیز به بازار عرضه شده است‌‌. به هر روی کاربران ایرانی نه تنها از تلگرام دست نکشیده‌اند بلکه کمپین‌هایی را علیه پیام‌رسان‌های داخلی راه‌اندازی کرده‌اند‌‌. بارها عنوان شد که در صورت فیلترینگ تلگرام، کاربران ایرانی از پیام‌رسان‌های داخلی روی گردان شده و تصویر منفی از آنها در ذهن می‌سازند اما توجهی به این هشدارها نشد‌‌. به هر روی کاربران ایرانی عادت دارند با استفاده از فیلترشکن به شبکه‌های مجازی وصل شوند، توئیتر نیز فیلتر است و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعتراض خود به فیلترینگ تلگرام را در توئیتر منتشر می‌کند، بسیاری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مهم‌ترین پیام‌های خود را در توئیتر مطرح می‌کنند و فیلتر بودن آن برای کاربران اهمیتی ندارد‌‌. نکته مهم اینجاست که پس از فیلترینگ تلگرام سرعت اینترنت نیز کند شد که اعتراضات بسیاری را به همراه داشت و عده‌ای با تمسخر پیشنهاد می‌دادند بهتر است دولت اینترنت را به طور کامل قطع کند تا آنها نتوانند از تلگرام استفاده کنند‌‌. به هرروی «محمدجواد آذری‌جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعتراضات بسیاری نسبت به فیلترینگ تلگرام داشت و حتی 11 اردیبهشت ماه خبرهایی مبنی بر استعفای وی مطرح شد که پس از چند ساعت تکذیب شد‌‌.
دستور فیلتر صادر شد
بیژن قاسم زاده، بازپرس شعبه 2 دادسرای فرهنگ و رسانه دستور فیلتر تلگرام را صادر کرد.این در حالی است که بازپرس نمی تواند حکم دائم صادر کند و تنها حکم موقت را
می تواند صادر کند. در این دستور آمده است که در اجرای ماده 114 قانون آیین دادرسی کیفری و ماده 751 قانون مجازات اسلامی و به استناد اصل 156 قانون اساسی و ماده 6 قانون مطبوعات، دستور مسدودسازی پیام‌رسان تلگرام صادر و اعلام می‌شود‌‌.


دلایل متعددی برای دستور فیلترینگ تلگرام از سوی قوه قضاییه عنوان شده است، به عنوان نمونه اخلال در وحدت ملی و ایجاد اختلاف بین اقشار جامعه به‌ویژه ازطریق طرح مسائل نژادی، قومی در کنار تحریک و اغوای مردم به شورش و آشوب، جمع‌آوری اطلاعات مردم و کشور و دسترسی بیگانگان به حریم خصوصی و داده‌های شهروندان ایرانی و جاسوسی به نفع اجانب، انتشار، توزیع و تجارت انواع محتوای مستهجن و خلاف عفت عمومی و گسترش فساد و فحشاء در جامعه، اهانت به مقدسات و ارزش‌های اسلامی و تبلیغ به نفع فرقه‌های منحرف و مخالف اسلام، نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی و لطمه به آسایش عمومی، قاچاق کالا، ارز، مواد مخدر و سایر کالاهای غیرمجاز، اقدام علیه امنیت کشور از طریق گروهک‌های تروریستی، کلاهبرداری، نقض مالکیت معنوی و سایر جرائم مالی، تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی ایران هتک حیثیت اشخاص‌.
در متن خبر مسدودسازی تلگرام آمده است که پیش از اتخاذ تصمیم در این زمینه، موضوع در جلسات متعدد کارشناسی با حضور متخصصان امر و نمایندگان دستگاه‌های مرتبط، مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است و آنها نیز نظر کارشناسی خود را مبنی بر لزوم مسدودسازی و جلوگیری از ادامه فعالیت این پیام‌رسان محبوب، اعلام کرده‌اند‌.
بدین ترتیب، در اجرای ماده ۱۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری، ماده ۷۵۱ قانون مجازات اسلامی، به استناد اصل ۱۵۶ قانون اساسی و مواد ۴۹۸، ۵۰۰، ۵۱۲، ۵۱۳، ۵۱۴، ۶۰۹، ۶۱۰، ۶۳۹، ۶۹۷، ۶۹۸، ۷۰۰، ۷۲۹ الی ۷۳۱ و ۷۴۲ الی ۷۵۰ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و ماده ۶ قانون مطبوعات، دستور مسدودسازی پیام‌رسان تلگرام صادر می‌شود‌.
در متن حکم مسدودسازی تلگرام آمده است که اِعمال مسدود‌سازی باید به‌گونه‌ای باشد که محتوای پیام‌رسان یادشده با هیچ نرم‌افزاری در کشور قابل دسترس نباشد، تخلف از اجرای این دستور موجب تعقیب کیفری خواهد بود‌.
واکنش وزیر ارتباطات
وزیر ارتباطات به فیلتر تلگرام واکنش نشان داد‌‌. از روز نخست که فیلترینگ تلگرام مطرح شد دولت اعلام کرد هیچ اختیاری در این باره ندارد، حال این امر که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که ‌باید نهاد تصمیم‌گیرنده درباره پیام‌رسان‌ها و دسترسی آزاد مردم به آنها باشد هیچ قدرتی در اینباره ندارد خود ایراد بزرگی است‌‌. محمدجواد آذری‌جهرمی گفت: دسترسی شهروندان به منابع اطلاعات، توقف‌ناپذیر است؛ هر چند استفاده از یک نرم‌افزار متوقف شود نرم‌افزارهای بدیل، شناسایی و جریان آزاد اطلاعات، مجدد فعال و در گردش خواهد بود‌‌. وی در حساب توئیتری خود نوشت:
1) دسترسی شهروندان به منابع اطلاعات، توقف‌‌ناپذیر است؛ هرچند استفاده از یک نرم‌افزار متوقف شود، نرم‌افزارهای بدیل، شناسایی و جریان آزاد اطلاعات، مجددا فعال و در گردش خواهد بود‌‌. این خاصیت و لازمه دسترسی آزاد به اطلاعات در عصر ارتباطات است‌‌.
‏۲) فناوری، به خودی خود، نه مجرم است نه مفسد و نه منحرف؛ این بشر است که با استفاده نادرست از آن، جرم یا فساد در فضای زندگی مجازی را ترویج می‌کند؛ چندان که در فضای واقعی نیز چنین می‌کند که امری است گریزناپذیر‌.
‏۳)توسعه فناوری نیز پیوسته و توقف‌ناپذیر است، چراکه مکث در این مسیر پرجنب و جوشِ لایتناهی، آن هم در روزگار سرعت تکنولوژی، بس سخت و مستصعب است و خود تحریمی از دنیای نوین عقب‌ماندگی را به‌دنبال خواهد داشت‌.
‏۴) سیاستگذاری برای رسانه‌های نوین و به رسمیت شناختن آنها در جهت پاسداشت حقوق شهروندان، نیازمند اقدامی عاجل است که تعارض کشور با شبکه‌های اجتماعی را کاهش و باعث وحدت عمومی و مانع سلب اعتماد خواهد شد‌.
‏۵) در این میان نباید از عدم وجود استانداردی جهانی برای حفظ حاکمیت کشورها در نرم‌افزارهای فضای مجازی گذشت، این تعارضی است که برای اکثر کشورها وجود دارد‌‌. زمانی که مقررات کشورها محترم شمرده نشود، عکس‌العمل حاکمیت‌ها امری غیرطبیعی و غیرمعقول نمی‌نماید‌.
فیلترینگ به تنهایی منجر به صیانت از داده‌های بزرگ ملی نمی‌شود
افراد مختلف از سوی کابینه دولت نسبت به فیلترینگ تلگرام واکنش نشان دادند تا خود را مبرا کنند اما برای رفع فیلترینگ نیز هیچ اقدامی به جز مخالفت‌های سطحی انجام ندادند‌‌. مشاور رییس‌جمهور گفت:‌ فیلترینگ به تنهایی منجر به حذف تلگرام، رشد پیام‌رسان‌های داخلی یا صیانت از داده‌های بزرگ ملی نمی‌شود‌.
به گزارش ایلنا، حسام‌الدین آشنا در یادداشتی با عنوان ملاحظاتی پیرامون فیلتر کردن بدون لحاظ ابعاد فنی و اجتماعی، نوشت: موفقیت فیلترینگ از لحاظ فنی قطعی و دائمی نیست‌. بار اجتماعی و عکس‌العمل کوتاه‌مدت و میان‌مدت کاربران فعلی ارزیابی نشده است ولی فیلترینگ از نظر ابعاد سیاسی داخلی و حقوق بشری بین‌المللی تبعات قابل پیش‌بینی جدی دارد‌‌.
او افزود: فیلترینگ به تنهایی منجر به حذف تلگرام، رشد پیام‌رسان‌های داخلی یا صیانت از داده‌های بزرگ ملی نمی‌شود‌‌. احتمال فراگیری بدافزارها یا جاسوس‌افزارها برای مقابله با فیلترینگ وجود دارد‌‌. فیلترینگ در مواجهه با فناوری بلاک‌چین و اینترنت آزاد کاربرد ندارد‌. آشنا ادامه داد: فیلترینگ تلگرام بدون آماده شدن زمینه اجتماعی و توانمندسازی دولت و شرکت‌ها به احتمال زیاد منجر به آماده شدن بازار برای ظهور پیام‌رسان‌های انحصارگر خارجی دیگر و فراگیری فیلترشکن‌ها، بدافزارها و تبعات اجتماعی، سیاسی و بین‌المللی خواهد شد.
از طرفی معاون دادستان کل کشور از اهتمام همه مسوولان برای فیلتر تلگرام خبر داد و تاکید کرد: ایران در فیلتر تلگرام موفق‌تر از روسیه خواهد بود‌.
به گزارش ایلنا، عبدالصمد خرم‌آبادی در یادداشتی در کانال شخصی خود در یکی از پیام‌رسان‌های داخلی نوشت: با وجود تبلیغات وسیع رسانه‌های آمریکایی و غربی و طرفداران آنها دائر بر ناموفق بودن فیلتر تلگرام در روسیه، فیلتر تلگرام در این کشور موفق بوده و بعد از فیلتر رتبه بازدید تلگرام در این کشور سقوط فاحشی داشته است‌.
او افزود: بررسی‌های به عمل آمده حاکی از آن است که رتبه بازدید تلگرام قبل از فیلتر شدن در روسیه ۱۰۵ بوده وظرف ده روز گذشته از رتبه یکصد و پنجمین پایگاه پر بازدید به رتبه ۲۰۹ سقوط کرده است‌‌. یعنی هر روز بیش از ده پله سقوط داشته است‌.
خرم‌آبادی بیان کرد: باتوجه به روند پر شتاب مهاجرت مردم با بصیرت ایران اسلامی به پیام‌رسان‌های داخلی و دانش و تجربه جوانان و مهندسان نخبه ایرانی و عزم جزم و هماهنگی بی‌‌‌نظیر اکثریت قریب به اتفاق مسوولان در رفع سلطه بیگانگان بر فضای مجازی کشور، ان‌شاءالله جمهوری اسلامی ایران در این زمینه موفق‌‌‌تر عمل خواهد کرد‌‌.
سخن آخر
تلگرام فیلتر شد اما نه تنها استفاده از تلگرام کاهش نیافت بلکه مردم نسبت به گذشته زمان بیشتری را در این پیام‌رسان صرف می‌کنند و البته زمان زیادی نیز برای استفاده از فیلترشکن، وی پی ان و انواع پراکسی‌ها استفاده می‌شود‌‌. فیلترینگ تلگرام تنها بازار فروش وی پی ان را داغ می‌کند و کسب و کار افرادی که از طریق تلگرام مشاغل قانونی برای خود راه‌اندازی کرده بودند را کساد می‌کند‌‌. از سوی دیگر با فیلتر شدن تلگرام، شکست پیام‌رسان‌های داخلی در برابر این پیام‌رسان قدرتمند بین‌المللی حتمی است چراکه مردم پیام‌رسان‌های داخلی را مسوول فیلترشدن تلگرام می‌دانند‌‌.