گروه صنعت، معدن و تجارت: روابط اقتصادي ايران و ترکيه قرار است در مسير هدف‌گذاري‌هاي صورت گرفته به حرکت خود ادامه دهد. هرچند طي سال‌هاي گذشته خبرهاي متفاوتي از رشد يا افت روابط اقتصادي دو کشور منتشر شده، اما آنطور محمد شريعتمداري، وزير صنعت، معدن و تجارت ايران گفته است؛ در تاريخ، دو ملت ايران و ترکيه در کنار هم بوده‌اند و مشترکات ديني و قومي، ما را بيش از گذشته به هم پيوند مي‌دهد که‌اميدواريم در کنار روابط سياسي، روابط اجتماعي و اقتصادي دو کشور نيز توسعه يابد.

در اين ميان شريعتمداري از پيگيري چشم‌انداز سرمايه‌گذاري پيش‌بيني شده ميان دو کشور ايران و ترکيه خبر مي‌دهد. براساس گزارش‌ها پيش‌بيني صورت گرفته براي سرمايه‌گذاري ميان اين کشورها چيزي حدود 30 ميليارد دلار بوده است. حاشيه مراسم سالگرد اعلام جمهوريت ترکيه در سفارت اين کشور در ايران محلي بود که محمد شريعتمداري، وزير صنعت، معدن و تجارت با حضور در آن اعلام کرده است که بدون نفت حدود 6 ميليارد دلار و با احتساب نفت 12.7 ميليارد دلار روابط اقتصادي با ترکيه داشته‌ايم که نسبت به سال قبل ميلادي روند افزايشي داشته است، اما با هدف 30 ميليارد دلار فاصله دارد که براي تحقق اين هدف، مذاکرات تعرفه ترجيحي بين دو کشور را ادامه مي‌دهيم.

اين عضو کابينه دولت دوازدهم همچنين ادامه داد: علاوه بر کالاهايي که در گذشته وجود داشت، 60 کالاي ديگر به ليست کالاهاي ترجيحي پس از اتمام مذاکرات اضافه خواهد شد که زمينه‌هاي همکاري ترکيه را بيش از اين خواهد کرد. شريعتمداري همچنين تاکيد کرد: روابط سياسي صنعتي و اجتماعي دو ملت به خصوص در سال‌هاي اخير روند رو به رشدي را سپري کرده و اراده رهبران دو کشور بر توسعه روابط تهران- آنکارا است.

در همين حال مدتي قبلو بود که پدرام سلطاني، نايب رئيس اتاق ايران در نشست با رئيس اتاق صنعت کوجالي ترکيه بر لزوم تغيير مدل همکاري‌هاي اقتصادي ايران و ترکيه براي استفاده بيشتر و هم‌افزايي در ظرفيت‌هاي اقتصادي دو کشور تأکيد کرد. کارشناسان اقتصادي معتقدند که دو کشور ايران و ترکيه ظرفيت صنعتي، تجاري و اقتصادي زيادي دارند که تا حد زيادي دست‌نخورده باقي‌مانده و بايد تلاش‌هاي در راستاي بالفل کردن ظرفيت‌هاي بالقوه ميان دو طرف صورت گيرد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد که در مورد همکاري‌هاي اقتصادي ايران و ترکيه يک غفلت و کوتاهي توسط هر دو طرف صورت گرفته و با اينکه همسايه هستند و رفت‌وآمد بين آنها به آساني صورت مي‌گيرد، هنوز تجار ايران و ترکيه آنطور که بايد با ظرفيت‌هاي هم آشنا نشده‌اند.

آنطور که سلطاني، نايب رئيس اتاق ايران پيشنهاد کرده بود، مدل همکاري‌هاي دو کشور بايد تغيير کند و ايران و ترکيه بايد در روشي هم‌افزا که موجب پيوند ظرفيت‌هاي يکديگر بشود، همکاري داشته باشند؛ در کنار اين رفت‌وآمد هيات‌هاي تجاري بايد ابتکاراتي را پايه‌گذاري کرد تا بخش‌هاي خصوصي دو کشور پيشگام توسعه روابط تجاري باشند. سلطاني با بيان اينکه همکاري‌هاي دو طرف نبايد محدود به اعزام و پذيرش هيات و شرکت در نمايشگاه‌ها شود، گفت: لازم است حوزه‌هاي مشخص کاري را تعريف کنيم و همکاري‌ در آن حوزه‌ها با ارتباط تشکل‌ها و اتاق‌هاي استاني داراي ظرفيت دو طرف به با يکديگر، شکل بگيرد.نايب رئيس اتاق ايران همچنين بر افزايش ارتباطات تجار و فعالان اقتصادي دو کشور براي آشنايي هر چه بيشتر با ظرفيت‌هاي دو طرف و همچنين رويدادهايي مانند نمايشگاه تأکيد کرد. در اين ميان به اعتقاد کارشناسان اقتصادي، لازمه افزايش همکاري‌ها و استفاده بهينه از ظرفيت‌هاي دو کشور، تقويت رفت و آمد فعالان اقتصادي ايران و ترکيه است و بايد بر روي همه حوزه‌ها و همه رشته‌هاي صنعتي به‌صورت هدفمند فعاليت‌هايي صورت بگيرد و همکاري‌هاي اقتصادي و تجاري دو کشور توسعه پيدا کنند.

آمارها نشان مي‌‌دهد در ۷ ماهه نخست سال جاري ميلادي صادرات ايران به ترکيه با رشد ۸۰ درصدي نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۴.۵ ميليارد دلار رسيده است. آمارهاي منتشر شده توسط اداره‌امار ترکيه نشان مي‌دهد مبادلات تجاري ايران و ترکيه در 7 ماه نخست سال جاري ميلادي با رشد 16 درصدي نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. مبادلات تجاري دو کشور که در ماه‌هاي ژانويه تا جولاي 2016 بالغ‌بر 5.4 ميليارد دلار گزارش شده بود در 7 ماهه نخست امسال به 6.3 ميليارد دلار افزايش يافته است. رشد مبادلات تجاري دو کشور در اين دوره مربوط به رشد واردات ترکيه از ايران بوده است. ترکيه در ماه‌هاي ژانويه تا جولاي سال ميلادي گذشته 2.5 ميليارد دلار کالا از ايران وارد کرده بود. اين رقم با رشد 80 درصدي در 7 ماهه نخست امسال به 4.5 ميليارد دلار رسيده است. نفت و گاز مهم‌ترين کالاهاي وارداتي ترکيه از ايران هستند. درعين‌حال صادرات ترکيه به ايران در 7 ماهه نخست امسال با افت 37 درصدي نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به 1.8 ميليارد دلار رسيده است. ترکيه در 7 ماهه نخست سال قبل 2.9 ميليارد دلار کالا به ايران صادر کرده بود . ايران دهمين مقصد صادراتي ترکيه و هفتمين تأمين کننده کالاهاي مورد نياز اين کشور در 7 ماهه نخست سال جاري ميلادي شناخته شده است.

در اين ميان محمد شريعتمداري، وزير صنعت، معدن و تجارت در حاشيه مراسم روز ملي ترکيه در واکنش به سخنان ترامپ به کشورهاي اروپايي در زمينه برجام مبني بر اينکه اروپايي‌ها نگران برجام نباشند و به تجارت خود با ايران ادامه دهند، اظهار داشت: ترامپ نه تنها اروپا بلکه کشورهاي ديگر دنيا را از توسعه روابط با ايران ترسانده است، ما از درباره حرف‌هاي ترامپ هيچ نگراني‌اي نداريم. وي افزود: به لطف الهي در يک مذاکرات کاملا برابر برد_برد با شرکاي تجاري خود در اروپا و حضور آمريکا در آن ايام به توافق ارزشمند برجام دست پيدا کرديم که توافق پابرجايي است. وزير صنعت، معدن و تجارت در خصوص آينده برجام نيز تصريح کرد که برجام حتما آينده خوبي خواهد داشت. شريعتمداري تاکيد کرد: ما به هيچ وجه ناقض برجام نيستيم و در چارچوب توافقنامه‌امضا شده توسعه همکاري‌ها را با تمام کشورها به ويژه کشورهاي دوست و همسايه خواهيم داشت. ايران کشوري باثبات و داراي روابط ديرينه با تمام کشورهاي دنياست.

در همين حال رئيس اتاق مشترک بازرگاني ايران و ترکيه از نهايي شدن افزايش تعداد کالاهاي ترجيحي ميان ايران و ترکيه خبر داد و تصريح کرد که تجارت ترجيحي با ترکيه به نفع ايران بوده و صادرات ايران به ترکيه در ۹ ماه گذشته افزايش چشمگيري داشته است. رضا کامي‌در گفتگو با ايسنا، اظهار کرد:‌ براساس توافقنامه‌اي که ميان دو کشور ايران و ترکيه در رابطه به تجارت ترجيحي در سال ۲۰۱۵ امضا شد، پيش‌بيني شده بود که در فواصل مختلف تعرفه‌ها بازنگري شود و نسبت به کاهش يا افزايش تعداد تعرفه‌ها اقدام شود. وي افزود: حدودا بيش از يکسال است که در رابطه با افزايش تعرفه‌ها و افزايش آن‌ها از هر طرف به تعداد ۶۰ تعرفه مذاکره شده و به نظر مي‌رسد که به توافق نهايي نزديک شده است و در آينده نزديک احتمالا در کميسيون مشترک اقتصادي اين بحث نهايي مي‌شود و تعداد ۶۰ تعرفه به تجارت ترجيحي از هر طرف اضافه خواهد شد.

رئيس اتاق مشترک بازرگاني ايران و ترکيه درباره اينکه تجارت ترجيحي با ترکيه چقدر به نفع ايران بوده است گفت: به طور کلي آمار ۹ ماه گذشته نشان مي‌دهد که صادرات ما به ترکيه افزايش چشمگيري داشته است. با توجه به‌امارهاي منتشر شده از طريق مرکز آمار ترکيه حدودا بيش از پنج ميليارد دلار صادرات ايران به ترکيه بوده است در حالي که صادرات ايران به ترکيه حدود دو ميليارد دلار بوده است و مقايسه صادرات ما با ترکيه در ۹ ماهه سال گذشته حاکي از افزايش چشمگير صادرات ما به ترکيه است. به گفته کامي، يکي از کالاهايي که صادرات آن به ترکيه افزايش زيادي پيدا کرده، خرما بوده است. در سال‌هاي گذشته ايران از نظر صادرات خرما به ترکيه در رديف‌هاي پايين قرار داشته است اما سال گذشته و امسال ايران در رديف دوم صادرکننده خرما به ترکيه قرار گرفته است. خرما جزو کالاهاي تعرفه ترجيحي بوده و همين موضوع باعث افزايش صادرات آن به ترکيه شده است. تجارت ترجيحي شکلي از مبادله تجاري است که دو کشور با يکديگر توافق مي‌کنند که به منظور تسهيل مراوادات تجاري و عمليات صادرات و واردات، تعرفه برخي از کالاها را پايين مي‌آورند. تجارت ترجيحي باعث مي‌شود معاملات آسان‌تر انجام شود؛ به اين معني که واردات و صادرات کالا راحت‌تر صورت گيرد. ايران نيز در سال‌هاي گذشته با حدود 30 کشور تجارت ترجيحي برقرار کرده است.