بررسی رویکرد نامزدهای ریاست‌جمهوری در حوزه مسکن؛

روحانی خواهان توسعه مسکن اجاره‌ای و رییسی به دنبال بازگشت مسکن مهر است
گروه مسکن- رقابت نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری بر سر مسایل اقتصادی با رویکردهای متفاوتی همراه است‌. در این میان وضعیت بازار مسکن در تبلیغات نامزدها جایگاه ویژه‌ای یافته، به‌طوری که محمدباقر قالیباف، نامزد مستعفی انتخابات برای ثبت‌نام واحدهای مسکن مهر سامانه‌ای اینترنتی تاسیس کرد‌. وجود 19 میلیون «بدمسکن»، 5/2 میلیون خانه خالی، 118 هزار واحد مسکن مهر بدون متقاضی و وضعیت مسکن زوج‌های جوان انتظار مردم برای ارائه برنامه‌ای روشن را از سوی نامزدها افزایش داده‌. با این وجود هیچ یک از نامزدها تلاش چندانی برای ارائه راهکاری مشخص در حوزه مسکن از خود نشان نداده است‌.
در شرایطی که به جز حسن روحانی که عملکرد چهارساله دولت او در حوزه مسکن معیار قضاوت است بقیه نامزدها برنامه مشخصی ارائه نکرده‌اند؛ بر همین اساس برنامه این نامزدها در حوزه مسکن را تنها از لابه‌لای اظهارنظرهای پراکنده آنها در مناظرات و میتینگ‌های انتخاباتی می‌توان یافت‌. در میان ایده‌های موجود برای اداره بازار مسکن در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری، به‌طور کلی دیدگاه‌ها به دو دسته تقسیم می‌شود؛ دسته‌ای از نامزدها با تاکید بر «عدم تصدی دولت در تولید مسکن» معتقدند مسکن اقشار متوسط و پایین جامعه از طریق «ارائه تسهیلات» و «بازار رهن» در بافت فرسوده و احترام به حق انتخاب افراد در تعیین محل سکونت خود قابل تامین است؛ دیدگاهی که روحانی، جهانگیری و‌ هاشمی‌طبا از مدافعان آن محسوب می‌شوند‌. در طرف مقابل سه نامزد دیگر خود را خواهان تامین مسکن اقشار کم‌درآمد از طریق پیگیری روش‌های دولت یازدهم در قالب طرح «مسکن مهر» نشان دادند‌. البته در میان این سه، محمدباقر قالیباف که روز گذشته از رقابت کناره‌گیری کرد بیش از سه نامزد دیگر در این مورد صحبت کرده چراکه از میرسلیم و رییسی چیزی جز چند اظهارنظر پراکنده در این حوزه موجود نیست‌. با این وجود به نظر می‌رسد این دو نامزد نیز به «شهرک‌سازی» در اطراف شهرک‌ها با «قیمت زمین پایین» اعتقاد دارند؛ اعتقادی که از سوی وزارت راه‌وشهرسازی به شدت مورد اعتقاد است‌. عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی دولت حسن روحانی معتقد است دوره شهرک‌سازی به اتمام رسیده و این اقدام کاملا منسوخ شده است‌. طرح‌ها و برنامه‌های دولت روحانی در سه سال گذشته عمدتا با تاکید بر «توسعه بازار بدهی» و «افزایش تسهیلات» پیگیری شده؛ طرح «مسکن اجاره‌ای»، «مسکن اجتماعی» و «صندوق پس‌انداز مسکن یکم» از جمله مهم‌ترین اقدامات عملی دولت او در این حوزه بوده‌. این اقدامات در تضارب با برنامه‌های رییسی و میرسلیم بسیار متفاوت به نظر می‌رسد‌.
رویکرد میرسلیم و رییسی


میرسلیم می‌گوید: «سرمایه‌گذارانی هستند که پول خود را برای مسکن تجملی صرف می‌کنند و بخش عمده آن هم خالی مانده که مبالغ هنگفتی از سرمایه کشور صرف آن شده است‌. باید راهکاری ارائه شود که این سرمایه‌گذاری‌ها را به ساختمان‌های ارزان مناسب برای زوج‌های جوان اختصاص دهیم.» او در یکی از مناظره‌های انتخاباتی خطاب به ‌هاشمی‌طبا گفت که «اساسا شما مسکن ارزان را چگونه می‌بینید؟ چرا به موضوع اشاره نمی‌کنید؟ باید قائل باشیم به زمین گران یا دولت باید زمین را رایگان کند؟» سخنانی که نشان می‌دهد میرسلیم مانند گذشته در «بیابان‌های اطراف شهرها» به دنبال «زمین ارزان» می‌گردد و معتقد است از طریق تکرار طرح مسکن مهر می‌توان اقشار جامعه را خانه‌دار کرد‌.
میرسلیم از سوی دیگر گفته است: «نباید زوج‌های جوان را به وام آلوده کنیم.» این اظهارنظر رییسی نیز نشان می‌دهد برخلاف روحانی به استفاده گسترده از «تسهلات بانکی» و خانه‌‌دار کردن زوج‌های جوان از طریق وام اعتقاد چندانی ندارد‌. او همچنین خطاب به یک کاندیدای دیگر گفته است: «شما چه تجربه‌ای دارید از سایر کشورها که برای کشور ایران قابل استفاده باشد؟» و این درحالی است که استفاده از تسهیلات بانکی یکی از مهم‌ترین راهکارهای کشورهای دنیا برای توسعه بازار مسکن است‌. میرسلیم به جز این اظهارات، صحبت جدی دیگری در حوزه مسکن نداشته است‌. از سوی دیگر رییسی دیگر کاندیدا همسو با میرسلیم گفته است: «اساس بر توانمندسازی مردم است که بتوانند مسکن تهیه کنند‌. بافت فرسوده را نوسازی کنند اما دو نکته داریم؛ نکته اول زوج‌های جوان هستند‌. حتما باید به آنها کمک کرد و تسهیلاتی برای اجاره مسکن قائل شویم و ۱۱ میلیون جوان آماده برای ازدواج هستند و دولت باید برنامه‌ای برای اینها داشته باشد.
رییسی معتقد است: مسکن مهر با همه اشکالات ایجاد شد، حالا که چشم همه به این طرح دوخته شده بالاخره باید تحویل متقاضیان شود‌. او می‌گوید: بافت فرسوده باید نوسازی شود‌. در این خصوص می‌توان به زوج‌های جوان و سایر مردم تسهیلات پرداخت کرد. رییسی همچنین گفته است: همچنان از ایجاد سالیانه یک میلیون مسکن در کشور عقب هستیم. این اظهارات رییسی بیش از اینکه در حوزه تحلیل و ارزیابی قرار گیرد، سخنانی «کلی و گنگ» به نظر می‌رسد و از عدم وجود برنامه‌ای شفاف در حوزه مسکن از سوی این نامزد ریاست‌جمهوری
حکایت می‌کند‌.