افزایش بی‌سر و صدای صادرات آمریکا به ایران

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران موجب شده خیلی از کشورها نتوانند مراودات تجاری با ایران داشته باشند. شرکت‌های جهان از بیم مجازات شدن از سوی آمریکا ترجیح می‌دهند تجارت با ایران را در حالت تعلیق قرار دهند اما نکته جالب اینجاست که با وجود این ممانعت آمریکایی‌ها ، شرکت‌های مستقر در ایالات متحده تعامل تجاری خوبی با تهران داشته اند.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته از اردیبهشت ماه گذشته که ترامپ فرمان اجرایی تحریم‌ها را علیه ایران صادر کرد تا به امروز حجم تجارت خارجی ایران و آمریکا چند برابر شده است.
حال سوال این است که اگر تحریم هست این میزان معامله و تجارت میان ایران و آمریکا چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟



>اعتراض آلمان
این موضوع به قدری سوال برانگیز شده که حتی نماینده آلمان در اینستکس می‌گوید چطور از زمان اعمال تحریم‌های ترامپ علیه ایران تا به امروز حجم تجارت دوکشور با افزایش روبه‌رو بوده است آن وقت آمریکا در قبال ایران سختگیری می‌کند؟
نماینده آلمان در ساز و کار موسوم به «اینستکس»، با اشاره به آمار صادرات آمریکا به ایران، نوشته است که حجم تجارت شرکت‌های آمریکایی و ایران در حالی بیش از دو برابر افزایش یافته که شرکت‌های اروپایی از تجارت با ایران منع می‌شوند.
این وضعیت در حالی است که دولت آمریکا کشورهای اروپایی و آسیایی را برای توقف تجارت با ایران تحت فشار قرار داده، با این حال «میگوئل برگر» نماینده آلمان در ساز و کار ویژه موسوم به «اینستکس» (ساحات) در اقدامی معنادار با انتشار آماری از دو برابر شدن حجم تجارت آمریکا با ایران خبر داد.
میگوئل که دستیار وزیر خارجه آلمان است، در توییتر نوشته است: «تجارت ایالات متحده به ایران در سال ۲۰۱۸ بیش از ۲ برابر افزایش یافته و به بالاترین سطح در ۱۰ سال گذشته رسیده است.»
وی افزود: «اما در همین حال، شرکت‌های اروپایی از تجارت با ایران منع می‌شوند.»
با این وجود، گزارشی که مرکز آمار و ارقام دولت ایالات متحده منتشر کرده، نشان می‌دهد حجم تجارت آمریکا با ایران در سال ۲۰۱۸ بیش از ۵۰۳میلیون دلار بوده که از این رقم بیش از ۴۳۵میلیون دلار سهم صادرات اقلام آمریکایی به ایران بوده و در مقابل ایران هم نزدیک به ۷۰میلیون دلار به آمریکا صادرات داشته است. جمعا در سال ۲۰۱۸ تراز تجاری ایالات متحده با ایران مثبت ۳۶۷.۵ میلیون دلار بوده است.

>حجم تجارت خارجی ایران و آمریکا
چه مقدار بوده؟
این در حالی است که در مدت مشابه در سال ۲۰۱۷، مجموع حجم تجارت آمریکا با ایران حدود ۲۰۰ میلیون دلار بوده است. در آن سال سهم آمریکا از این تجارت ۱۳۶ میلیون دلار صادرات و ۶۳.۱ میلیون دلار هم واردات بوده، که معادل تراز تجاری نزدیک به ۷۳ میلیون دلاری است.
مقایسه این دو آمار نشان می‌دهد تراز تجاری آمریکا با ایران در سال ۲۰۱۸ در مقایسه با سال پیش از آن بیش از ۵ برابر افزایش یافته است.
این حجم از صادرات و واردات میان آمریکا و ایران در حالی صورت گرفته که به واسطه تحریم‌های اولیه اعمال‌شده توسط واشنگتن علیه تهران، هر گونه تجارت با ایران نیازمند مجوز مشخص خزانه‌داری آمریکاست.
آمارهای تجارت مربوط به ماه آگوست ۲۰۱۸ (دهم مرداد تا دهم شهریور ۱۳۹۷) منتشر شده که نشان می‌دهند میزان صادرات آمریکا به ایران در این ماه به ۱۴۹.۸ میلیون دلار رسیده که این رقم در مقایسه با میزان صادرات آمریکا به ایران در ماه می‌۲۰۱۸ (یازدهم اردیبهشت تا یازدهم خرداد ۱۳۹۷) که آغاز خروج آمریکا از برجام بوده، ۲۹ برابر رشد داشته است! همچنین میزان واردات ایران به آمریکا در ماه آگوست به ۷.۱ میلیون دلار رسیده که این میزان نیز نسبت به ماه می‌یک میلیون دلار رشد داشته است.

>کاربرد روشهای خاص انتقال کالا
"سید کاظم موسوی سمیع آبادی" از تجار و بازرگانان فعال در عرصه تجارت در باره وضعیت تجاری فعلی میان ایران و آمریکا می‌گوید: برخی تجار که از سالها قبل از تحریم‌های ترامپ در عرصه مبادله کالا میان ایران و آمریکا فعال بوده‌اند، راه‌های تبادل کالا و فوت و فن‌های خاص آن را پیدا کرده اند.
وی در گفتگو با خبرنگار آفتاب یزد افزود:‌ معیارهای دوگانه و چندگانه ای در تعریف وزارت خزانه داری آمریکا از کالاهای مجاز مورد داد و ستد میان دو کشور وجود دارد مثلا در مجوز مبادله غذا و دارو آمریکا با توجه به منافع خود دانه‌های روغنی و سویا را در جمله موارد مرتبط با بخش غذا قرار داده که به نظر می‌رسد بیشترین میزان صادرات از آمریکا به ایران در این بخش‌ها بوده است.
موسوی می‌گوید:‌ در بخش فرش تا سه ماه بعد از اعلام تحریم‌های آمریکا صادرات فرش ایرانی به آمریکا انجام می‌گرفت گرچه بعدها این موضوع به تدریج به مشکل برخورد.
اکنون اروپا با ۲ ساز و کار مالی در تلاش برای حفظ وضعیت تجارت با ایران است که با تهدیدات آمریکا روبرو شده است.
ایران و آمریکا چه کالاهایی به هم صادر کردند؟
اما آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد در شش ماهه نخست سال جاری اقلامی چون مکمل‌های غذایی ، داروهایی که تولید داخلی ندارند و دارای هورمون یا محصولات فاقد آنتی بیوتیک غیرمذکور هستند، کودهای معدنی یا شیمیایی دارای سه عنصر حاصلخیزکننده ازت، فسفرو پتاسیم، چاقوی جراحی چشم، دریچه قلب، ذرت دامی، اسپرم گاو از آمریکا به ایران وارد شده‌اند که همه آنها در زمره اقلام دارویی و غذایی بشردوستانه محسوب می‌شوند.
همچنین ایران به آمریکا اقلامی چون خاویار، زعفران به صورت فله ای ،ماست ،زرشک تازه، گلیم دو رو پشمی، خرما ، انجیر تازه و... صادر کرده است که به نظر می‌رسد این کالاها به صورت غیرمستقیم و از طریق شرکت‌های واسطه ای در کشورهای اطراف به آمریکا صادر شده‌اند.
در مجموع به نظر می‌رسد آمریکا در مقررات تجاری خود با ایران سعی داشته حداکثر منافع خود را در مقایسه با رقیبان آسیایی و اروپایی حفظ کند ، مثلا آنچه که امکان ورود ارزان تر به آمریکا را داشته منع نکرده و در عین حال در بخش غذا و دارو تفسیر خود بر ورود برخی کالاها به ایران زیر این عنوان را با سختگیری چندانی روبرو نکرده گرچه در سایر کالاهای استراتژیک به شدت مراقب ورود تکنولوژی‌های خاص به ایران بوده است. به همین منظور اروپا در سازو کار مالی SPV و اینستکس تلاش دارد از غافله تجارت با ایران تا جایی که ممکن است جا نماند.