وداع بوتفلیقه با ریاست جمهوری 20 ساله

فرحناز دهقی
خبرنگار
در کش و قوس اعتراض‎ها و موجی که رفته رفته بر عظمتش افزوده می‎شود، سرانجام رئیس ‎جمهوری 82 ساله الجزایر که زمانی قهرمان ملی این کشور و عزیز مردمش بود، راضی به عقب‎نشینی شد و اعلام کرد به مردم این کشور اجازه می‎دهد پس از 20 سال در رأس قدرت بودن، آینده‎ای بدون حضور او را تجربه کنند.
عبدالعزیز بوتفلیقه روز دوشنبه با انتشار بیانیه‎ای اعلام کرد از شرکت در انتخابات ریاست‎ جمهوری 18 آوریل انصراف داده است. بیانیه‎ای که باز هم مردم الجزایر را به خیابان‎ها کشاند اما این بار نه برای اعتراض که برای جشن گرفتن و پایکوبی به خاطر رسیدن به خواسته‎شان. به دنبال اعلام انصراف رئیس ‎جمهوری، احمد اویحیی نخست‌وزیری الجزایر نیز استعفای خود را اعلام کرد و به جای او، نورالدین بدوی که پیش از این وزیر کشور بود، روی کرسی نخست‎وزیری نشست. رمطان لعمامره هم که مشاور دیپلماتیک بوتفلیقه بود، معاون نخست‎وزیری شد.


این تصمیم در پی اعتراض بسیار گسترده مردم این کشور گرفته شد که چند هفته متوالی در خیابان‎های شهرهای مختلف الجزایر گرد هم آمدند تا مخالفت سرسختانه خود را با پنجمین نامزدی بوتفلیقه در انتخابات ریاست‎ جمهوری نشان بدهند. در همین ایام چند اتحادیه‌ کارگری که به دولت نزدیک بودند هم با معترضان اعلام همبستگی کردند و دو حزب مخالف دولت هم گفتند که انتخابات ریاست ‎جمهوری را که قرار بود حدود پنج هفته دیگر برگزار شود، تحریم می‌کنند. اما پیوستن چند مقام نظامی به موج اعتراضات و از آن مهم‌تر بیانیه هزار وکیل الجزایری که اعلام کردند بر انتخاباتی که بوتفلیقه در آن شرکت کند نظارت نخواهند کرد، آخرین میخ را بر تابوت آرزوهای بوتفلیقه زد و او را وادار به عقب‌نشینی کرد.
به گزارش فرانس 24، بوتفلیقه در بیانیه خود که در آژانس خبری دولتی این کشور منتشر شد، گفت که به منظور ایجاد اصلاحاتی سیاسی و در قانون اساسی کنفرانسی تا پایان سال 2019 برگزار خواهد شد. در همین راستا، او اعلام کرد که همه‌پرسی‎ای درباره متمم‌های قانون اساسی تعیین خواهد شد. او همچنین احتمال داد که برگزاری این انتخابات به تعویق بیفتد اما تاریخ جدیدی برای آن مطرح نکرد. از سوی دیگر، بوتفلیقه سازمان عالی مستقل جهت نظارت بر انتخابات ریاست‌ جمهوری به ریاست عبدالوهاب دربال را منحل کرد. به گزارش رویترز، کمتر از یک روز پس از انتشار بیانیه دفتر ریاست ‎جمهوری، اعلام شد که خضر ابراهیمی دیپلمات کهنه‎کار و وزیر خارجه پیشین الجزایر ریاست این کنفرانس را در دست خواهد گرفت. یک منبع دولتی نیز اعلام کرد که این کنفرانس شامل نمایندگان معترضان از جمله جمیله بوحیرد،‌ زهره ظریف بیطاط و اخضر بورقعه خواهد بود.
روز گذشته پس از آنکه بوتفلیقه اعلام کرد از انتخابات ریاست‎ جمهوری کنار می‎کشد، با ابراهیمی دیداری کرد که به احتمال زیاد طی آن درباره جزئیات این کنفرانس با یکدیگر رایزنی کردند. اخضر ابراهیمی پس از دیدار با بوتفلیقه گفت: «با توجه به شرایطی که در حال حاضر کشور دارد، بوتفلیقه مرا در جریان اتفاقات جاری الجزایر و تصمیمات مهمی که قصد اتخاذ آنها را دارد، قرار داد. اما اکنون صدای مردم بویژه جوانان شنیده شده است و مرحله جدید و سازنده‎ای که بسیاری از مشکلات ما را رفع خواهد کرد، خیلی زود آغاز می‎شود.» پس از انتشار خبر این کناره‎گیری، رئیس‎ جمهوری الجزایر با رئیس ستاد ارتش این کشور دیدار کرد؛ دیداری که هیچ خبری مبنی بر ماهیت و محتوای آن فاش نشده است.
طی هفته‎های اخیر، ده‎ها هزار تن از مردم از هر طبقه و کلاس اجتماعی‎ای در اتحادی کم‎نظیر راه خیابان‎ها و میادین اصلی شهر را در پیش گرفتند تا سد راه زیاده‎خواهی‎های رئیس ‎جمهوری‎شان شوند. موج اعتراضات مردمی آنقدر گسترده شد که به فرانسه، کانادا و کشورهای غربی هم راه پیدا کرد و هزاران نفر از مخالفان دولت او که در خارج از الجزایر زندگی می‎کردند، با مردم داخل این کشور متحد شدند. بوتفلیقه 82 ساله، 20 سال است که در رأس قدرت الجزایر حضور دارد اما از سال 2013 که سکته کرد، به ندرت در انظار عمومی ظاهر شد. مخالفان او می‎گویند او دیگر مناسب به دست گرفتن قدرت نیست و باید فرد جوان و دموکراتیک‎تری به جای او وارد کاخ ریاست ‎جمهوری شود. آنها اعتقاد دارند بوتفلیقه در کاخ خود می‎نشیند به اخباری که زیر دستانش پالایش می‎کنند، گوش می‎دهد و براساس آن به مقام‎های نظامی و اقتصادی دستور می‎دهد.
امانوئل ماکرون،‌ رئیس ‌جمهوری فرانسه هم با اعلام حمایت از انصراف بوتفلیقه، خواستار ایجاد اصلاحاتی برای نوسازی سیستم سیاسی الجزایر شد. وزیر خارجه این کشور هم در بیانیه‎ای اعلام کرد: «در پی تظاهرات گسترده که در نهایت صلح‎طلبی و احترام برگزار شد، فرانسه امیدوار است تحرکی تازه که باعث الهام‎بخشی و انگیزه مردم الجزایر می‎شود، در این کشور ایجاد شود.
 جشن خیابانی معترضان، هشدار فعالان
اندکی پس از انتشار این بیانیه، خیابان‎های پایتخت این کشور از حضور گسترده مردم سرشار شد و پرچم‎هایی که هماهنگ با آوازهای دسته‎جمعی تکان می‎خوردند، سراسر آسمان را فرا گرفته بودند. به گزارش آسوشیتدپرس، محمد کاسی، راننده تاکسی 50 ساله‎ای گفت: «با صبر و استقامت ما، اعتراض‌مان میوه داد. ما حامیان دوره پنجم را شکست دادیم.» اسماعیل ترکاشی مرد 35 ساله‎ای که کارمند یک اداره دولتی است هم با استقبال از تصمیم بوتفلیقه گفت: «او ناچار شد که بپذیرد مردم دیگر با او هم‎نظر نیستند. او 20 سال در قدرت بوده و حالا نسل جوان ما باید یک رهبر دموکرات داشته باشد.» اما مریم آملال، تحلیلگر فرانس 24، اعتقاد دارد نباید به عقب‎نشینی بوتفلیقه چندان هم خوشبین بود. او در این باره می‎گوید: «پس از اعلام انصراف بوتفلیقه، مردم در خیابان‎ها به جشن و پایکوبی مشغول بودند و می‎گفتند این پیروزی ما است. اما شاید این در واقع پیروزی دولت باشد که مردم به هم بگویند، دولت به حرف ما گوش کرد و پاسخ ما را داد. بوتفلیقه گفته برای دوره پنجم نامزد نمی‎شود، شاید او بخواهد دوره چهارم خود را طولانی کند؛ خبری که اصلاً برای الجزایری‎ها خوشایند نیست.» خالد درارنی،‌ روزنامه‌نگار و فعال سیاسی نیز در توئیتی نوشت: «اعلام تصمیم بوتفلیقه به منزله تمدید دوره چهارم قدرت اوست، اگرچه دوره پنجمی در کار نیست اما دوره چهارم او تمدید می‌شود. این رسوایی شرم‎آور است.»