روزنامه ابتکار
1397/12/12
«ابتکار» آثار و پیامدهای بازگشت مجدد کوپن‌ها را بررسی می‌کند الزامات یک کالبدشکافی اقتصادی
کیمیا نجفیکوپن نامی آشنا در اقتصاد ایران است؛ دهه 50 و 60 بود که کوپن به دلیل شرایط آن زمان وارد اقتصاد شد و افراد برای تامین کالاهای اساسی‌شان در صف‌های طولانی می‌ایستادند. اما اگر بخواهیم نگاهی به اقتصاد کنونی بیندازیم متوجه خواهیم شد که شرایط پیش‌آمده دست‌کمی از گذشته ندارد و افراد برای تامین کالای اساسی معیشت‌شان با مشکلات جدی روبه‌رو شده‌اند.
باوجود افزایش چشمگیر قیمت برخی از کالاهای اساسی، بسیاری از مسئولان برای سامان دادن به امور به این مسئله ورود پیدا کردند و طرح توزیع کالابرگ را به مجلس تقدیم کردند. این مسئله در ابتدا با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بود تا درنهایت کمیسیون تلفیق مجلس ظهر روز شنبه برای بررسی بندی از لایحه بودجه مربوط به اختصاص ۱۴ میلیارد دلار به واردات کالاهای اساسی تشکیل جلسه داد. پس از بحث و بررسی در مصوبه‌‌‌ای به تصویب رسید که دولت از کالابرگ الکترونیکی برای تامین کالاهای اساسی مورد نیاز مردم با نرخ ارز ترجیحی و یا پرداخت نقدی استفاده کند. اما نکته‌‌ای که وجود دارد این است که اقتصاد در شرایط کنونی زیرساخت‌های لازم را برای اجرایی کردن چنین سیاست‌هایی دارد یا خیر؟ ابراهیم نکو، دبیر دوره نهم کمیسیون اقتصادی مجلس درباره بازگشت کوپن‌های الکترونیکی به خانه‌ها به «ابتکار» می‌گوید: هنگامی که اقتصاد کشور با چالش‌های جدی روبه‌رو میشود معمولا سیاستگذاران تصمیماتی از این قبیل را اتخاذ می‌کنند. اما ما باید به تبعات این تصمیمات آگاه باشیم و با یک بررسی دقیق ببینیم که چنین سیاست‌هایی چه پیامدی را برای اقتصاد دارد و مطمئن شویم که آیا این یک پیامد درست و کارآمد است یا خیر؟!
وی می‌افزاید: متاسفانه ما در یک شرایط بحرانی قرار داریم و در ماه‌های اخیر باتوجه به وضعیت موجود ایجاب می‌کرد که مردم با پذیرش شرایط هم‌قدم دولتمردان شوند و در این میان هم بدبینی نسبت به اوضاع پیش آمده وجود نداشته باشد. ما چنین تجربه‌ای را در گذشته هم داشتیم. بعد از پیروزی انقلاب و در دوران جنگ کوپن‌های کاغذی برای تامین کالای اساسی در اختیار افراد قرار گرفته بود. در آن زمان باتوجه به شرایط پیش آمده ایجاب می‌کرد که چنین سیاست‌هایی اجرا شود و مردم هم همراهی لازم را می‌کردند و حرفی از واکنش‌های منفی در میان نبود. اما من معتقدم که اجرایی شدن چنین سیاست‌هایی در حال حاضر از اساس با اشکال مواجه است. ما باید ببینیم که اکنون تا چه میزان در شرایط بحرانی قرار گرفته‌ایم. از سویی دیگر باید بررسی شود که این شرایط بحرانی به دلیل اعمال تحریم‌هاست و یا ناکار‌آمدی دولتی‌ها در میان است.
این کارشناس اقتصادی از لزوم شفافیت در اعمال سیاست‌ها می‌گوید: دولت برای به عمل رساندن چنین سیاست‌هایی باید به چند موضوع دقت کند و آن را با شفافیت کامل در اختیار افراد بگذارد. موضوع اول این است که تحریم‌ها تا چه میزان در شرایط پیش آمده تاثیرگذار است و اگر مدعی هستند که تاثیرگذار است پس چرا برخی‌ها در سخنان‌شان ادعا می‌کنند که تحریم‌های آمریکا کم‌اثر است؟ باید دولت صادقانه با افراد به گفت‌وگو بنشیند و گزینه‌های مختلف را در جهت کم‌اثر کردن تحریم‌های آمریکا در دستور کار خود قرار دهد. یکی از این گزینه‌ها می‌تواند بحث همین کوپن‌های الکترونیکی باشد. نکته دوم این است که اگر تحریم‌های آمریکا تاثیر چندانی بر روی اقتصاد و معیشت افراد ندارد، دولت باید صادقانه بگوید که سیستم کمیته اقتصادی ما معیوب است و در مجلس هم اقدامات قابل قبولی اتخاذ نمی‌شود. برای اصلاح این موضوع هم نیاز است که یک کالبدشکافی عمیق در دولت و تیم اقتصادی دولت صورت گیرد و این دستگاه‌ها ترمیم شوند، اگر این اصلاحات صورت بگیرد دولت هم می‌تواند پاسخگوی نیازهای آتی مردم باشد.
وی ادامه می‌دهد: اگر بخواهیم به این مسئله به‌طور شفاف بپردازیم، باید بگوییم که تحریم‌های مادامی آمریکا اثرات چشمگیری را بر امور مختلف جامعه به ویژه معیشت مردم گذاشته است و امروزه سفره‌های مردم روزبه‌روز کوچک‌تر میشود و معیشت مردم با چالش‌های جدی روبه‌رو است. بنابراین لازمه اجرای برخی از سیاست‌ها و وضع برخی از قوانین، توجیح و گفت‌وگوی صادقانه با مردم است. باید افراد یک جامعه بدانند که برخی از سیاست‌ها و تحریم‌ها اثرات مخرب و وسیعی را بر اقتصاد کشور دارند و راهکارهای مقابله با آن هم همراهی افراد و وضع برخی از قوانین تاثیرگذار است. اگر بتوانیم مسائل درون‌کشوری را حل کنیم، می‌توانیم سیاست‌هایی مانند کوپن الکترونیکی را به عنوان کانالی برای رفع مشکلات اساسی مردم بدانیم. باتوجه به تمام این مسائل من معتقدم که زیرساخت‌های لازم برای بازگشت کوپن‌ها به‌صورت الکترونیکی معیوب است و ما نمی‌توانیم اجرایی شدن این سیاست را بدون مشکل پشت سر بگذاریم.
نکو با اشاره به مشکلات سیستم توزیع کالا از طریق کوپن در گذشته می‌گوید: سیستم کوپن در گذشته با تمام همراهی که میان مردم و دولت وجود داشت متاسفانه زمینه را برای رانت باز کرد که موجب هرج‌ومرج در این سیستم شد و در مواقعی هم اختلاس‌هایی صورت می‌گرفت. ما در بحث بازگشت کوپن‌های الکترونیکی باید توجه داشته باشیم که به مشکلات سیستم گذشته دچار نشود، باید نسبت به تمام راه‌ها با موشکافی اندیشه شود تا مبادا مجددا فساد و یا سیستم توزیع موازی دیگری شکل بگیرد چون در آن شرایط بدبینی در سیستم به وجود می‌آید و ادامه روند را با مشکل مواجه می‌کند. اگر سیستم کوپن‌های الکترونیکی به سالم‌ترین روش ممکن پیاده نشود نارضایتی افراد را به دنبال خواهد داشت و اگر قرار بر این باشد که مردم چنین سیاستی را بپذیرند یقینا اجرایی شدن آن به روش صحیح و به دور از هیچ‌گونه ابهام را می‌پذیرند. اما اگر باندهایی در جهت منافع خودشان فعالیت این سیستم را از مسیر اصلیش خارج کنند طبیعتا مردم تحمل نمی‌کنند و اجرای چنین سیاست‌هایی را نخواهند پذیرفت.
دبیر دوره نهم کمیسیون اقتصادی مجلس عقب‌گرد به قوانین گذشته را مورد پسند کشور ایران نمی‌داند و می‌گوید: ما در این شرایط باید از خود بپرسیم که تاکنون به اهدافی که مدنظر داشته‌ایم رسیدیم یا اینکه تصمیم داریم برای جبران وضع موجود به برخی از تصمیمات و قوانین گذشته عقب‌گرد داشته باشیم. اگر بخواهیم نگاهی دقیق و منطقی به این مسئله داشته باشیم باید بگویم که ما به اهدافی که در شعارهای‌مان نهفته است نرسیده‌ایم و در مقابل نوعی عقب‌گرد به سیستم‌های قدیمی داریم. این موضوع برای کشوری مثل ایران که دارای منابع غنی است برازنده نیست، چنین سیاست‌هایی ما را از الگوی دیگر کشورها بودن دور می‌کند. من امیدوارم قبل از اجرایی شدن کوپن‌های الکترونیکی توضیحات لازم در اختیار مردم قرار بگیرد. در شرایط کنونی می‌توانست به بهترین شکل حمایت‌های مالی از مردم صورت بگیرد و لزومی نداشت که افراد اینگونه درگیر محدودیت شوند، به عبارتی دیگر بازگشت به این روش در حال حاضر لازم نبود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام:
لحن رئیس‌جمهوری قابل‌قبول نیست
علیرضا صدقی
رادیکالیزم غیرعقلانی
ادبیات امروز چقدر در نقد جامعه موفق بوده است؟
بند ممیزی بر دست ادبیات انتقادی
«ابتکار» از ظرفیت‌ها و روند همه‌پرسی در قانون اساسی گزارش می‌دهد
تابوی همه‌پرسی
گزارش «ابتکار» از جشنواره تلویزیونی «جام جم»
رای‌گیری محیرالعقول متوقف شد
در گفت‌وگو با رامین مهمان‌پرست مشاور قائم مقام وزارت خارجه بررسی شد
نقش برجسته ظریف و دستگاه دیپلماسی در تحولات بین‌المللی
«ابتکار» آثار و پیامدهای بازگشت مجدد کوپن‌ها را بررسی می‌کند
الزامات یک کالبدشکافی اقتصادی
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام:
رفتار FATF و اروپا در تصویب پالرمو و CFT موثر خواهد بود
از طرح تا لغو یک مصوبه
اسقاط موتورسیکلت‌های کاربراتوری به تعویق افتاد
