روزنامه جهان صنعت
1396/01/20
در نشست خبری هیات تحقیق در مورد حادثه ساختمان پلاسکو عنوان شد؛
نتیجه‌گیری هیات تحقیق در گزارش های پیشین «جهان صنعت» مطرح شده بودفاطمه بیک‌پور- دو روز پس از آنکه سرپرست هیات ویژه تحقیق در مورد حادثه ساختمان پلاسکو گزارش بررسی ابهامات این فاجعه را اعلام کرد، نشست خبری وعده داده شده از سوی محمدتقی احمدی، رییس این هیات با خبرنگاران برگزار شد اما در کمال تعجب، در حالی که مشخص نیست روابط عمومی این نشست خبری چه کسی بوده و نحوه گزینش و اطلاع‌رسانی به رسانه‌ها چطور بوده است، بخشی از روزنامه‌ها به عنوان اصلی‌ترین رسانه‌هایی که از ابتدا لایه به لایه این فاجعه را بررسی کردند، به این نشست خبری دعوت نشدند. «جهان صنعت» از ابتدای این فاجعه در روز 30 دی تا روز شنبه 19 فروردین، چندین گزارش در مورد علل وقوع فاجعه، ابهامات آن، کمبود تجهیزات آتش‌نشانی، خروج دیرهنگام آتش‌نشانان از ساختمان و مقصران امر به زعم خانواده‌ها و فرماندهان عملیات، منتشر کرد. از سویی دیگر لازم به ذکر است بسیاری از اظهارات اعلام‌شده از سوی محمدتقی احمدی و باقی اعضای هیات ویژه رسیدگی به ابهامات پلاسکو در 19 فروردین، دو ماه قبل در گزارش‌های «جهان صنعت» نیز منتشر و به آن اذعان شده بود. از جمله خروج دیرهنگام نیروهای آتش‌نشانی از ساختمان که روز گذشته باقر مرتضوی بر آن تاکید کرده و گفته بود باید ساعت 50/10 پیش از ریزش آوار اول دستور تخلیه از سوی فرماندهان عملیات آتش‌نشانی صادر می‌شد اما دستور تخلیه پس از ساعت 11 و ریزش آوار اول داده شده است. این یعنی قصور و همان نکته‌ای که رضا مهرورز، برادر شهید ناصر مهرورز و چند نفر از آتش‌نشانان و فرمانده عملیاتی که در اطفای حریق پلاسکو حضور داشت، نیز در گفت‌وگو با «جهان صنعت» بر آن تاکید کردند. به هر حال همچنان این انتقاد مطرح است که بر چه اساسی چینش رسانه‌نگاران برای نشست خبری به این مهمی صورت گرفته است و برخی مطبوعات دعوت نشدند و باز هم برخی از پرسش‌ها در ابهام باقی ماند.
گروه جامعه- محمدتقی احمدی در نشستی خبری که به منظور ارائه گزارش ملی حادثه ساختمان پلاسکو در دانشگاه تربیت مدرس دیروز برگزار شد از همان ابتدا عنوان کرد: فرو ریختن ساختمان پلاسکو نمادی از قصور و ناکارآمدی بسیاری از دستگاه‌ها بود؛ قصور و کاستی‌هایی که چندین دهه بر یکدیگر انباشته شده بود. در تاریخ 9 بهمن‌ماه ریاست‌جمهوری اعضای هیات ویژه را انتخاب و این هیات با شش کمیته تخصصی، از روز 13بهمن‌ماه کار خود را آغاز کردند و به هیچ عنوان ذی‌نفع نبودند و به خوبی توانستند داعیه بی‌طرفی داشته باشند. این را احمدی گفته و در خصوص روش‌های مورد استفاده کمیته‌های تخصصی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو گفت: کمیته‌های تخصصی همه ابزارهای روش‌شناختی از قبیل نمونه‌برداری، آزمایش‌های پیشرفته فیزیکی، مدل‌سازی پیشرفته رایانه‌ای، تحلیل‌های چندبعدی فنی و... را برای بررسی زوایای حادثه در دستور کار خود قرار دادند.
به دنبال تعیین مقصر نبودیم
سرپرست هیات ویژه تحقیق با تاکید بر اینکه هیات از ابتدا به دنبال مشخص کردن مقصران حادثه پلاسکو نبوده است، گفت: مشخص کردن مقصران و ورود به این موضوع به هیچ وجه در دستور کار هیات ویژه قرار نگرفت زیرا اعتقاد داشتیم مشخص کردن مقصران در حیطه بررسی قضایی ممکن است. همچنین حادثه پلاسکو به لحاظ حقوقی، اجتماعی، مهندسی و فنی رسانه‌ای، مدیریت ریسک و بیمه، مدیریت بحران و... دارای ابعاد پیچیده‌ای بود که مطالعه هرگونه از این موضوعات می‌توانست زمان زیادی را طلب کند.
احمدی ادامه داد: گزارش حادثه پلاسکو نشان می‌دهد که خلا قوانین و رویه‌های حقوقی مناسب و در کنار آن سهل‌انگاری گسترده سنتی در تفسیر و اجرای قانون و رویه شدن آنها چگونه حادثه پلاسکو را تسهیل کرده است.
قائم‌مقام رییس هیات ویژه بررسی حادثه پلاسکو نیز در ادامه گفت: براساس استعلام‌های صورت‌گرفته مقامات مسوول شایعه انفجار در ساختمان پلاسکو و پس از آن فرو ریختن ساختمان به طور کلی نفی میشود.
علی‌اکبر آقاکوچک عنوان کرد: سیستم سازه‌ای ساختمان پلاسکو شبیه یک سیستم سازه‌ای لوله‌ای بود و در این نوسازه‌ها عمده ستون‌ها در پوسته ساختمان قرار دارند.
وی با اشاره به موجود نبودن نقش‌های ساختمان پلاسکو تصریح کرد: مالک ساختمان پلاسکو مدعی شد نقشه‌های سازه در یکی از طبقات که به طور کامل دچار حریق شده موجود بوده و به همین دلیل هیچ اطلاعاتی از این ساختمان در اختیار نداشتیم. همچنین به علت عدم استفاده از جوش‌های پیوسته سازه دارای ضعف‌هایی بوده است. در واقع نتایج تحلیل سازه تحت تاثیر بارهای ثقلی تخمینی روز حادثه نشان می‌دهد قبل از اثر آتش و حرارت بر اجزای ساختمان در روز حادثه سازه حاشیه اطمینان کافی برای تحمل بارهای ثقلی را داشته است.
قائم‌مقام رییس هیات ویژه بررسی حادثه پلاسکو با اشاره به تخریب سازه در سه مرحله اذعان کرد: پس از گذشت حدود سه ساعت از شروع آتش‌سوزی در ساختمان در مرحله اول بخشی از سقف طبقه دهم در قسمت شمال غربی که محل شروع آتش‌سوزی بود به علت تغییر شکل‌های تیرچه‌ها در پی افزایش دما فرو می‌ریزد. در مرحله دوم به فاصله حدود10 دقیقه بخشی از کف طبقه دوازدهم و سیزدهم روی کف طبقه دهم ریخته و به دلیل افزایش بار و اثرات ضربه آن این تخریب تا پایین ساختمان ادامه می‌یابد. بررسی فیلم‌ها و تصاویر موجود از لحظات خرابی نشان می‌دهد که پس از وقوع خرابی دوم ساختمان به مدت حدود30 دقیقه پایداری خود را حفظ کرده و مرحله سوم خرابی از ضلع شرقی و جنوبی ساختمان آغاز میشود.
او در رابطه با چرایی فرو ریختن ساختمان پلاسکو تصریح کرد: دلایل متعددی در رابطه با فرو ریختن ساختمان مطرح است اما به طور کلی می‌توان اعلام کرد که فروریزش ساختمان ناشی از تاثیر آتش بر سازه و پس از آن فرو ریختن مرحله‌ای قسمتی از کف‌های طبقات بوده است.
دلایل منطقی برای انفجار در پلاسکو نداشتیم
احمدی در پاسخ به برخی شایعات مبنی بر انفجار برنامه‌ریزی شده جهت فروریزش ساختمان پلاسکو اظهار کرد: جدا از برخی شواهد مربوط به انفجار معدود کپسول‌های گاز موجود در برخی از واحدها که به دلیل تماس با آتش یا ضربه فروریزش سقف‌ها بوده است دلایل منطقی که شایعه عمدی بودن حادثه را تقویت کند موجود نیست. همچنین مشاهداتی نظیر صدای انفجارگونه به صورت متوالی، پرتاب سریع ترکش‌ها یا خروج حباب آتش از طبقات به خاطر رخداد فرآیند زنجیره‌ای فروریزش به صورت بسیار سریع و برخورد کف‌های طبقات فوقانی با زیرین در هر مرحله ثابت می‌کند که عمدی در کار نبوده و مشابه این فروریزش‌ها در کشورهای دیگر نیز مشاهده شده است.
قائم‌مقام رییس هیات ویژه بررسی حادثه پلاسکو از استعلام از مقامات مسوول به منظور بررسی زوایای عمدی بودن یا نبودن انفجار خبر داد و گفت: براساس استعلام از مقامات مسوول شواهدی دال بر وقوع انفجار با مواد منفجره تخریبی چه به صورت عینی و چه با معاینه آثار باقی مانده روی اجزای ساختمان به دست نیامده است. در واقع دلیل اصلی خرابی سازه در اثر آتش، کاهش مقاومت و سختی مصالح سازه‌ای با افزایش درجه حرارت است.
در جامعه ما هیچ مساله‌ای حل نمی‌شود
از سویی دیگر محمد فاضلی، عضو کمیته اجتماعی و رسانه هیات ویژه رسیدگی حادثه پلاسکو در این نشست عنوان کرد: در کشوری زندگی می‌کنیم که ۷۵ درصد مردمش بر اساس پیمایشی که انجام دادیم در یک سال اخیر هیچ برنامه مرتبط با ایمنی ندیده‌اند این درحالی است که بارها خبر تولد پاندا در باغ وحش و تبلیغات چیپس و پفک را دیده‌اند. وی ادامه داد: جامعه ما، جامعه مسایل حل نشده است، هیچ سقوط هواپیمایی انتهایش مشخص نمی‌شود، هیچ ملک نجومی به نتیجه نمی‌رسد و هیچ حقوق نجومی مشخص نمی‌شود، سرانجام هیچ اسیدپاشی معلوم نمی‌شود و... و امیدوارم به یک رستاخیز آگاهی برسیم و کمیته رسیدگی پلاسکو به قانون تبدیل شود.
پرداخت مستمری برای 545 نفر از پرسنل پلاسکو
نصرالله طهماسبی، رییس کمیته بیمه و شورای خسارت هیات ویژه بررسی حادثه ساختمان پلاسکو نیز عنوان کرد: در ساختمان اصلی پلاسکو که ریزش کرد و تخریب شد 167 واحد بیمه شده بود. همچنین از کل واحدهای صنفی پلاسکو در مجموع ۳۰۰ واحد پرسنل خود را تحت پوشش بیمه قرار داده بودند که شامل ۷۱۳ نفر میشود که تا 14 اسفندماه سال گذشته برای 545 نفر مستمری بیمه بیکاری برقرار شده است.
آتش‌نشان‌ها هم تحت پوشش بیمه عمر وحادثه بودند و هنوز خسارت‌شان به دلیل عدم تکمیل پرونده پرداخت نشده اما بیمه متعهد شده آن را پرداخت کند.
شهرداری موظف به ایمنی ساختمان بوده است
مهدی هداوند، دکترای حقوق و عضو هیات بررسی حادثه پلاسکو نیز در ادامه این نشست، گفت: شهرداری وظیفه داشته که اگر مالک ساختمان نسبت به ایمن‌سازی آن اقدام نکند در اجرای قانون شخصا وارد شده و نسبت به ایمن‌سازی آن اقدام کند که این اقدام را انجام نداده است.
پاسخ به حاشیه‌های ارسال پیامک از سوی افراد محبوس زیر آوار ساختمان
سیدباقر مرتضوی نیز در این نشست توضیحاتی در مورد حواشی مطرح شده پیرامون ارسال پیامک از سوی افراد محبوس در زیر آوار ساختمان پلاسکو ارائه کرد. وی تاکید کرد: سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران عملا در حادثه پلاسکو نقشی نداشت و کار مفیدی انجام نداد. این سازمان در عمل از استانداردهایی که در حوادث لازم است فعالیت شود، دور بود و به همین خاطر عملکردش زیر سوال است.
پلاسکو باید قبل از ریزش آوار اول در ساعت 10:50 تخلیه می‌شد
عضو هیات ویژه بررسی حادثه پلاسکو تاکید کرد: برق ساختمان قطع نشده بود و بررسی بی‌سیم‌ها نشان می‌دهد که نیروهای مزاحم تا دقایق آخر هم حضور داشتند ضمن اینکه آتش‌نشانی تیم ایمنی نداشته و متاسفانه همچنان هم تیم سازه ندارد. نیروهای آتش‌نشانی باید قبل از ساعت 10:50 نیروها را تخلیه می‌کردند اما دستور تخلیه دیر صادر شد و دقایقی بعد از ساعت 11 و ریزش ساختمان دستور تخلیه صادر شده است که نباید اینطور می‌شد.
سیدباقر مرتضوی با ارائه پیشنهادی مبنی بر تجمیع سازمان‌های امدادی اظهار کرد: درخواست ما این است که شهرداری تهران سازمان آتش‌نشانی، سازمان مدیریت بحران و سایر نهادهایی که عملکرد یکسانی دارند را در یک جا جمع کرده و با فرماندهی مشخص بر عملکرد آنها نظارت داشته باشد.
عضو هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو با تاکید بر اینکه هرعملیات آواربرداری شامل هفت گام میشود، خاطرنشان کرد: در حادثه پلاسکو شاهد بودیم که تنها گام آخر مورد استفاده قرار گرفت. در واقع همشهریانی که در موتورخانه ساختمان پلاسکو حضور داشتند باید در اولویت خروج قرار می‌گرفتند اما شاهد این اتفاق نبودیم.
وی اذعان کرد: متاسفانه سازمان آتش‌نشانی نقشه ساختمان پلاسکو را در اختیار نداشت و به همین خاطر طی سه مرحله آتش‌نشان‌ها مجبور به کندن تونل برای رسیدن به افراد محبوس در موتورخانه ساختمان شدند.
عضو هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو در پاسخ به این پرسش که آیا لازم بود در این حادثه از هلی‌کوپتر برای آبپاشی استفاده شود یا خیر گفت: هلی‌کوپتر در این حادثه نقشی نداشت و به درستی از آن برای مهار آتش استفاده نشد.
وی با اشاره به تجهیزات مورد استفاده آتش‌نشان‌ها در حادثه ساختمان پلاسکو تصریح کرد: تجهیزاتی که آتش‌نشان‌ها در طول عملیات آواربرداری در اختیار داشتند کافی بود و از این بابت با مشکل مواجه نبودیم.
عضو هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو در پاسخ به حواشی مطرح شده پیرامون ارسال پیامک از سوی افراد محبوس در موتورخانه ساختمان پلاسکو بیان کرد: این موضوع به هیچ وجه صحت ندارد و ما بررسی‌های لازم در این رابطه را انجام داده‌ایم.
وی در واکنش به درخواست‌های مکرر ارائه شده از سوی خبرنگاران برای اعلام نام فرمانده عملیات حادثه پلاسکو که تصمیمات حساس را گرفته است، گفت: نام این فرد موجود است اما به دلایلی آن را اعلام نمی‌کنیم وتنها از این فرد در گزارش ارسال شده برای ریاست‌جمهوری یاد شده است.
کیفیت نامطلوب فرماندهی عملیات و ضعف در کنترل حریق
در گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو نحوه مدیریت بحران در زمان حادثه نیز، نامناسب توصیف شد. هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو صبح دیروز گزارش مرتبط با این حادثه را ارائه کرد. تیم متشکل از چند نفر از سوی ریاست‌جمهوری برای مشخص کردن زوایای حادثه پلاسکو تعیین شدند.
در این گزارش آمده است: حریق در ساختمان پلاسکو در ساعت 7:58 بامداد طی تماس تلفنی شهروندان با مرکز آتش‌نشانی شهر تهران اعلام میشود.
فرمانده نخستین تیم در ساعت 8 در صحنه حادثه حاضر و تیم عملیات لوله‌کشی آب آتش‌نشانی از خودرو را آغاز می‌کنند. همچنین تیم‌های دیگر نیز فراخوان شده و وارد صحنه می‌شوند. در آن زمان در طبقه دهم چهار واحد به طور کامل درگیر حریق بوده‌اند. پس از تسلط نسبی به حریق طبقه دهم تیم آماده عملیات در طبقه یازدهم میشود. حریق در طبقات دوازدهم به بالاتر نیز سرایت کرده و در ضلع جنوب و جنوب شرقی ساختمان و شمال شرقی طبقه پانزدهم شعله وری شدید پیدا می‌کند. در ساعت 10:53 سقف طبقات دهم و یازدهم در ضلع شمال غربی ریزش و منجر به محبوس شدن تعدادی از آتش‌نشان‌ها میشود.
در عملیات ابتدایی آتش‌نشان‌ها موفق می‌شوند سه نفر از همکاران خود را از زیر آوار خارج کنند. در ساعت 11:01 ضلع شمالی ساختمان از طبقه دوازدهم به پایین مجددا ریزش و منجر به محبوس شدن تعداد دیگری از آتش‌نشان‌ها و مسدود شدن راه پله میشود.
فرمانده عملیات پس از وقوع ریزش دوم دستور تخلیه ساختمان را صادر می‌کند. در ساعت 11:09 فرمانده عملیات به ستاد فرماندهی آتش‌نشانی وضعیت بحران اعلام می‌کند.
خروج آتش‌نشان‌های گرفتار در طبقات دهم و پایین‌تر از طریق خودروهای بالابر، نردبان و فرود از نما انجام میشود. در ساعت 11:33 و پس از گذشت حدود سه ساعت و نیم ساختمان پلاسکو به طور کامل فرو می‌ریزد و تعداد کل آتش‌نشان‌های محبوس به 15 نفر می‌رسد.
همچنین تعداد چهار نفر از شهروندان عادی که در محل اتاق شوفاژ بودند و تعداد دو نفر دیگر که در طبقات مستقر بوده‌اند نیز در ریزش نهایی زیر آوار محبوس می‌شوند. فرماندهی کل حادثه از بعد از ریزش تا پایان عملیات از سوی شهرداری تهران انجام شده است.
در این مقطع با استفاده از سگ‌های زنده‌یاب، دستگاه جست‌وجوگر صوتی، تصویری و بیو رادار نسبت به جست‌وجوی عمومی در آوار اقدام و در طی آن سه حلقه تونل از ضلع غربی آوار ساختمان پلاسکو اقدام ودرمراحل بعدی همزمان با انجام عملیات آواربرداری از روی سطح عملیات جست‌وجو نیز ادامه پیدا کرده و در مقاطع زمانی عملیات آواربرداری متوقف و عملیات جست‌وجو ادامه یافته است.
علل و عوامل گسترش حریق را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
1- مجهز نبودن ساختمان به سامانه‌های اعلام و اطفای حریق
2- وجود مشکل در نوع معماری و طراحی ساختمان شامل مسیرهای دسترسی، سقف کاذب، نمای فلزی شبکه‌ای و اندازه پنجره‌ها
3- نوع کاربری ساختمان و بار حریق زیاد
4- کمبودهای جدی در سازماندهی، فرماندهی و روال‌های تیم عملیاتی مدیریت بحران حین حریق و گسترش آن
در ساختمان پلاسکو عملیات اطفاء ابتدا به صورت تهاجمی بوده و در ادامه به صورت تدافعی و از خارج ساختمان انجام شده است درحالی که در کنترل حریق ساختمان‌های بلند اولویت با جلوگیری ازگسترش حریق و سپس حمله است. همچنین با توجه به درگیر شدن چندین طبقه و گسترش حریق در ساختار فرماندهی حادثه پست‌های مهمی مانند برنامه ریزی، کنترل لابی و گروه مداخله سریع تشکیل نشده و سیستم شمارش کارکنان وجود نداشته است که این یک نکته اساسی و ضعفی مهم در فرماندهی حادثه در مقطع قبل از ریزش به شمار می‌آید.
انسداد معابر دسترسی از سوی راهنمایی و رانندگی با تاخیر صورت گرفته و نیروهای امدادی فراخوان شده در ساعات انتهایی نزدیک به ریزش به دلیل مسدود بودن مسیرهای منتهی به محل حادثه به دلیل ازدحام ترافیک در عمل امکان حضور در صحنه را نداشته‌اند.
همچنین کنترل عبور و مرور دیرهنگام و به سختی صورت گرفته است. فراخوان حجم نامتعارف و تخمین بیش از حد به نیرو و تجهیزات از سوی هلال احمر به عنوان سازمان همکار اورژانس و فوریت‌های پزشکی و فراخوان ثانویه نیرو و تجهیزات از شهرهای مجاور منطقی نبوده است. اصول اولیه اورژانس از جمله انتقال مصدوم از سوی نیروهای پیش بیمارستانی در برخی موارد به خوبی صورت نگرفته است همچنین توزیع بیماران در بیمارستان‌های می‌توانست بهتر انجام شود. تصمیم‌گیری و مدیریت صحنه تا ساعاتی پس از ریزش دچار چالش بوده است.
عملیات امداد و نجات همزمان با عملیات نخاله برداری صورت گرفته است، این در حالی است که براساس اصول عملیات آواربرداری و امداد و نجات تا زمانی که همه افراد مفقود ویا قربانیان حادثه از زیر آوار بیرون کشیده نشده‌اند، نباید عملیات نخاله‌برداری انجام شود. همچنین و حدت فرماندهی مدیریت بحران دچار خلل بوده است.
مدیریت رسانه‌ها اعم از رسمی و رسانه‌های اجتماعی با کیفیت صورت نگرفته و در این رابطه نیز با ضعف‌هایی مواجه بوده‌ایم.
سایر اخبار این روزنامه
با دروغ و تهمت به جایی نمی‌رسید
درگذشت روزنامه نگار پیشکسوت ایران
رییسی در انتخابات ۹۶، مستقل حضور می‌یابد
کارشناسان بر اصلاح زیرساخت‌های اقتصادی تاکید کردند؛
تهدید آمریکا به تکرار حمله نظامی به سوریه
دولت تمایلی به بازپس‌گیری لایحه از مجلس ندارد؛
نگاهی به حضور ورزشکاران در سینما،تئاتر و تلویزیون؛
شوک دوگانه حمله موشکی آمریکا در بورس‌های جهان
خماری صداوسیما
موازی‌کاری سازمان‌ها سد راه اقتصاد مقاومتی
شاخص فلاکت نصف شد
استقبال مسافران پس ازآزادسازی نرخ بلیت هواپیما افزایش یافت؛
بررسی شاخص های «دولت الکترونیک» در سه دولت پیشین ایران؛
چرا ترامپ فرمان حمله به سوریه را صادر کرد
استقبال اصلاح‌طلبان از فضای دوقطبی
در نشست خبری هیات تحقیق در مورد حادثه ساختمان پلاسکو عنوان شد؛
در گفت‌وگوی روسای ستاد کل نیروهای مسلح ایران و روسیه تاکید شد؛
