« ابتکار» سفر دوره‌ای شی جین پینگ به آفریقا را بررسی می‌کند چین بزرگترین بازیگر جنگ سرد جدید

محمدرضا ستاری
در بحبوحه جنگ تجاری میان چین و آمریکا و در حالی که به عقیده اکثر کارشناسان حوزه بین‌الملل اژدهای خفته بیدار و تبدیل به مهمترین اولویت رقابتی دنیای غرب شده است، شی جین پینگ رئیس جمهوری چین بلافاصله پس از سفر به امارات عربی متحده، راهی یک تور آفریقایی برای بازدید از چهار کشور آفریقای جنوبی، روآندا، سنگال و جزایر موریس شد.
رئیس جمهوری چین در امارات ضمن امضای 13 توافق‌نامه و یادداشت تفاهم در حوزه‌های ایجاد مراکز فرهنگی، صنعت، تجارت الکترونیک، اقتصاد، نفت و نیز توافق برای شراکت و سرمایه‌گذاری در بزرگترین پروژه انرژی خورشیدی جهان و یافتن سازوکارهایی برای همکاری در زمینه تکنولوژی هسته‌ای، روز گذشته وارد سنگال شد تا پس از آن با سفر به رواندا، خود را برای حضور در اجلاس بریکس به آفریقای جنوبی برساند.
این امر در حالی صورت می‌گیرد که پکن و واشنگتن در اوج کشاکش‌های تجاری قرار دارند و سفیر چین در آفریقا گفته است که حضور شی جین پینگ در آفریقای جنوبی تاکیدی بر ابتکار پکن برای طرح «یک جاده یک کمربند» برای برقراری یک کانال ارتباطی گسترده میان آسیا، اروپا و آفریقا است.


سیاست خارجی چراغ خاموش پکن
سیاست خارجی چین به عقیده بسیاری از کارشناسان علاوه بر رویکردی عمل‌گرایانه، بسیار چراغ خاموش و به دور از هیاهو دنبال می‌شود. سیاستی که علاوه بر تاثیرگذاری در مناطق مهم و مختلف مانند خاورمیانه و آفریقا به عقیده ناظران تاکنون به دور از چشم افکار عمومی بین‌المللی با موفقیت نیز پیگیری می‌شود. در همین رابطه است که همزمان با سفر شی‌جین پینگ به آفریقا خبرگزای آسوشیتدپرس در گزارشی اعلام می‌کند: شی در حالی به آفریقا می‌رود که در شرایط کنونی آمریکا و رئیس جمهوری این کشور کاملاٌ به این قاره مهم بی توجه است.
به همین دلیل است که کارشناسان امنیتی آمریکا معتقدند، چینی‌ها با استفاده از تمامی اهرم‌های خود در حال ورود به نوعی جنگ سرد جدید با ایالات متحده و دور خیز برای گرفتن جایگاه بین‌المللی آمریکا هستند. آنها اکنون بسیار ماهرانه این راهبرد را پیش می‌برند و از راه‌های مختلف اکنون تبدیل به بزرگترین بازیگر جنگ سرد جدید شده‌‌اند.
سرمایه‌گذاری عظیم چینی‌ها در حوزه‌های زیربنایی آفریقا
در همین راستا علی اسدی خمامی پژوهشگر و کارشناس مسائل آفریقا در خصوص سابقه چینی‌ها برای حضور گسترده در قاره سیاه می‌گوید: مقدمات حضور چین در آفریقا از زمان شکل‌گیری جنبش‌های رهایی بخش آغاز شد که مثال بارز آن زیمباوه و رابرت موگابه است. در دوران شکل‌گیری جنبش‌های رهایی بخش در آفریقا یک اختلاف نظری میان شوروی و چین وجود داشت که در همان زمان شوروی از گروه‌های همفکر خود حمایت می‌کرد و چین نیز به نوبه خود مشغول حمایت از گروه‌های همفکر بود. این امر به درگیری میان این دو قدرت کمونیستی منجر شد و اختلاف میان چین و شوروی در نهایت با به قدرت رسیدن موگابه که مورد حمایت چین نیز بود موجبات جنگ داخلی بعدی در این کشور را فراهم ساخت.
با این مقدمه می‌توان گفت که چین از همان زمان نفوذ خود را در آفریقا گسترش داد. البته با فروپاشی شوروی چین نیز در عرصه آفریقا عقب ماند، ولی با رشد مجدد اقتصادی چینی‌ها، حضور این کشور به صورت چراغ خاموش در آفریقا افزایش یافت. در حوزه کشورهای جنوب آفریقا پروژه‌های عظیم راه سازی، جاده سازی و زیربنایی را مشاهده می‌کنید که متولی آن چینی‌ها هستند. این کشور در جنوب آفریقا به سبک خودش دارای خیابان و هتل است و همانطور که در تهران هم شاهد هستیم کلونی چینی وجود دارد که مشغول انجام پروژه‌های مختلف زیربنایی است.
آفریقا برگ برنده چین در جنگ تجاری با آمریکا
این کارشناس مسائل آفریقا در ادامه می‌افزاید: به اعتقاد من حضور چینی‌ها در آفریقا طی سال‌های گذشته بر پایه وابسته ساختن اقتصاد کشورهای آفریقایی به پکن است. این سیاست در حال تشدید شدن است، زیرا آفریقا یکی از مراکز مهم مواد اولیه و طبیعی برای تولید است و در جنگ تجاری میان چین و آمریکا همین امر یکی از مسائل تعیین کننده و مهم است. بنابراین چین قطعاً سعی خواهد کرد که بیش از پیش به این منابع دسترسی داشته باشد. شواهد نشان می‌دهد که چین در آفریقا موفق بوده است. آثار حضور این کشور در همه جای این قاره ملموس است و در سیاست خارجی این کشور شکست واضح و آشکاری مشاهده نمی‌شود. رویکرد رئالیست و توسعه‌گرای چین توانسته اهداف خود را روز به روز بیشتر توسعه بدهد. البته در آفریقا رویکرد توده مردم به حضور خارجی‌ها منفی است که این امر نشات گرفته از دوران استعماری آفریقا است. چین هم تاکنون قربانی این افکار عمومی منفی بوده ولی این امر تنها مانع پیش روی چین نیست. البته چین با یک سیاست منطقی این مشکل راتا حدی برطرف و اعتمادسازی کرده است. مشکلی که بیشتر در آفریقا وجود دارد فساد گسترده اداری- تجاری دراین قاره است که تا این لحظه مانع از به ثمر رسیدن سرمایه‌گذاری‌های خارجی شده است. مثلاً در مورد موزابیک این کشور رشد 26 درصدی را تجربه کرده ولی با این حال سهم تجاری در تولید ناخالص ملی این کشور نسبت به سال 1980 میلادی نصف شده است.
سیاست چین برای تغییر ساختار آفریقا
اسدی خمامی در ادامه خاطر نشان می کند : این مساله نشان می‌دهد که سیاست‌های غلط اقتصادی و فساد گسترده در کل آفریقا فراگیر است. چین در این میان سعی کرده همزمان با سرمایه‌گذاری در آفریقا، اصلاحی نیز در ساختار اقتصادی کشورهای این قاره انجام دهد.
در مورد بریکس هم باید گفت که آفریقا جنوبی در حوزه جنوب آفریقا به عنوان یک رول مدل مطرح بوده و در توسعه کل این کشورها پیشرو محسوب می‌شود. از این رو مشارکت فعال آفریقای جنوبی در بریکس می‌تواند مشارکت فعال باقی کشورهای آفریقایی را تضمین کند. در واقع سرمایه‌گذاری چین در بریکس می‌تواند اصلاح الگوی ساختاری در کشورهای جنوب آفریقا را در پی داشته باشد که از این رهگذر علاوه بر تحکیم روابط، مزیت نسبی پکن در قبال سایر رقبای خود در آفریقا نیز محسوب می‌شود.
سایر اخبار این روزنامه
توصیه رهبر انقلاب درباره برجام در دیدار مسئولان وزارت امور خارجه: مذاکرات با اروپا را قطع نکنید « ابتکار» سفر دوره‌ای شی جین پینگ به آفریقا را بررسی می‌کند چین بزرگترین بازیگر جنگ سرد جدید نوار گفت و گوی مخفیانه ترامپ و وکیلش درباره حق‌السکوت به یک مدل زن در اختیار اف‌. بی. آی قرار گرفت جهانبخش محبینیا کوره مذاب مشروعیت نظام «ابتکار» وضعیت تولید و مصرف برق و راه‌حل‏های برون رفت از خاموشی را بررسی کرد چاره خاموشی در میادین گازی مشترک با قطر! مستاجران در اسباب کشی ها چه دردسرهایی را تحمل می کنند؟ دشواری های خوش نشینی ! رئیس سازمان هواشناسی کشور مطرح کرد هشدار نسبت به تبعات منفی بارورسازی ابرها مجلس‌نشین‌ها در مورد تغییر اعضای هیات دولت چه می‌گویند؟ ترمیم کابینه لازم است، اما کافی نیست وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات: نگران نباشید، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری نمی‌شوم با مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام سپنتا نیکنام به شورای شهر یزد برگشت پایان خوشِ دیر هنگام قصه سپنتا در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی به ریاست روحانی راهکارهای کنترل و مدیریت نقدینگی بررسی و مصوب شد مدیرکل امنیتی استان کردستان خبر داد درگیری در مرز مریوان 19 نفر شهید و مجروح بر جا گذاشت صدا و سیما تریبون ویژه‌ای در اختیار یکی از مجریانش قرار دادتا درباره رابطه‌اش با موسسه لغو مجوز شده توضیح دهد دموکراسى، بستر اقتصاد پویا محسن رضایى مردى در قامت اندیشه و مصلحت