اقلیت ها به شورا رسیدند سپنتا به یزد

ماجرای سپنتا نیکنام عضو زرتشتی و معلق شده شورای شهر یزد بالاخره به خیر و خوشی به ایستگاه آخر رسید؛ چرا که مجمع تشخیص مصلحت نظام بعد از چند بار تعویق بررسی موضوع، دیروز در مصوبه حضور اقلیت های دینی در شوراهای شهر، نظر مجلس را تأیید کرد تا مجدد قانون سال 75 در خصوص شوراها ملاک باشد. به گفته غلامرضا مصباحی‌مقدم عضو مجمع تشخیص،بر اساس تبصره این قانون اقلیت های دینی باید به آیین خود پایبندی و التزام عملی داشته باشند. این موضوع سال گذشته بعد از انتخابات شوراهای شهر و روستا مورد ایراد شرعی شورای نگهبان قرار گرفته بود. بر اساس نظر شورای نگهبان که به اظهار نظر امام مستند شده بود، تنها مسلمانان حق حضور در شوراهای شهر و روستا را دارند. ماجرا از کجا شروع شد؟ سال گذشته پس اعلام نتایج انتخابات شوراها یکی از نامزدهای بازنده انتخابات شورای شهر یزد، برای حضور سپنتا نیکنام در شورای شهر یزد به دیوان عدالت اداری شکایت کرد. ورود دیوان موجب ارجاع موضوع به شورای نگهبان و بررسی مجدد تبصره قانون گفته شده توسط این شورا و در نهایت خلاف شرع اعلام شدن این تبصره شد. بعد از ورود مجلس، مصوبه ای نهایی شد که در آن به اقلیت های دینی اجازه حضور در شوراهای شهر را می داد. این مصوبه بعد از رد توسط شورای نگهبان و اصرار مجلس، به مجمع رفت اما مدت ها در نوبت ماند. بیماری آیت ا... هاشمی شاهرودی، ماه مبارک رمضان و دستور کارهایی مانند «آ سه آن» موجب شده بود بررسی این لایحه تا دیروز به تعویق بیفتد. بر اساس ماده 4 قانونی که دیروز مجمع به تأیید رساند، قانون سال 75 شوراها نسبت به انتخابات شوراهای سال گذشته هم عطف به ماسبق می شود و در نتیجه سپنتا نیکنام می تواند به جلسات شورای شهر یزد باز گردد. در عین حال کولیوند رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس روز گذشته در توضیح فرایند اجرایی این موضوع به خانه ملت گفت: دیوان عدالت اداری باید به شکایت عضو علی البدل رسیدگی و با توجه به قانون، شکایت را رد کند. تعلیق وی را هم تغییر دهد تا سپنتا نیکنام بتواند در جلسات شورای شهر یزد حضور یابد. محسن رضایی: در نظام بن بستی وجود ندارد  بعد از جلسه دیروز، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص که خود از موافقان حضور سپنتا نیکنام در شورای شهر بود و پیشتر اشاره کرده بود که تمدید مهلت یک ساله تعیین تکلیف سپنتا با پیشنهاد او تصویب شده است، در صفحه شخصی خود نوشت: در جلسه مجمع با وجود غیبت آقای رئیس جمهور و وزیرکشور، مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیش از دو سوم آرا ابهامی را که درباره حقوق اقلیت‌ها در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا به وجود آمده بود، برطرف کرد. پیام این جلسه این است که در جمهوری اسلامی بن‌بستی وجود ندارد. برخورد منطقی شورای نگهبان و قاطبه اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نشان داد که اقلیت های دینی ومذهبی از احترام و جایگاهی بالا در ایران برخوردارند. اقلیت زرتشتیان ایران همیشه ازایران و نظام اسلامی دفاع کرده‌اند.» تشکر سپنتا نیکنام از پیگیری های انجام شده  سپنتا نیکنام روز گذشته بعد از تعیین تکلیف اش توسط مجمع در مصاحبه با آخرین خبر یزد از همه پیگیری های انجام شده برای موضوع حضور اقلیت های دینی در شوراها تشکر کرد و گفت: ماجرای من ثابت کرد اگر مردم در کنار هم باشند، نتیجه ای جز اتحاد ایرانیان نیست و اگر بخواهم «در یک جمله نتیجه را شرح دهم، باید بگویم: من مفهوم «با هم بودنمان پیروزی است» را درک کردم. وی دیروز بعد از 9 ماه به شورای شهر یزد بازگشت. حاشیه نگاری ها از جلسه دیروز مجمع  * روحانی و آملی لاریجانی از غایبان اصلی جلسه دیروز بودند تا علی لاریجانی تنها رئیس قوه ای باشد که در جلسه حضور می یابد. این در حالی است که سپنتا نیکنام روز جمعه از رئیس جمهور خواسته بود، با شرکت در جلسه مجمع تشخیص از حضور اقلیت های دینی در شورای اسلامی شهر دفاع کند. * به دلیل غیبت آیت ا... هاشمی شاهرودی، ریاست این جلسه به عهده آیت‌ ا... موحدی کرمانی بود. در هفته های اخیر تصاویری از تغییر ظاهری رئیس مجمع تشخیص منتشر شده بود که نشان می داد وضعیت ظاهری وی به دلیل بیماری تغییر کرده است.  * براساس تصاویر منتشر شده از جلسه دیروز، اکثریت حضار با مصوبه دیروز و حضور سپنتا نیکنام موافق بودند که براساس این عکس ها، از جمله موافقان مطرح می توان به ناطق‌نوری، محمدرضا عارف، محسن رضایی، غلامعلی حداد عادل، علی لاریجانی، سیدابراهیم رئیسی، علی شمخانی، فیروزآبادی، موحدی کرمانی، احمد توکلی و مرتضی صفارهرندی اشاره کرد. ظاهرا آن طور که در این تصاویر نشان داده می شود، آیت ا... جنتی دبیر شورای نگهبان از جمله مخالفان تصویب مصوبه دیروز بود. در عین حال یک عکاس خبری در توئیتی مدعی شد این تصاویر هیچ ارتباطی به لحظه رأی گیری درباره سپنتا نیکنام ندارد. به نوشته این عکاس، «عکاس ها تنها ۵ دقیقه فرصت عکاسی از جلسه مجمع را داشتن که در این ۵ دقیقه هم با حضور نوبخت به موضوعات برنامه و بودجه پرداخته شد.» * تصویر محمود احمدی نژاد در لحظه رأی دهی به مصوبه حضور اقلیت ها کاملاً خندان بود که مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. * در این جلسه محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت، آیت ا... شب زنده‌دار عضو فقهای شورای نگهبان و سلمان خدادادی رئیس کمیسیون شوراهای مجلس به عنوان مهمان حضور داشتند.      یادداشت(۱) هادی محمدی  اقدام هوشمندانه مجمع تشخیص و امیدواری به تکرار آن در آینده  روز گذشته سرانجام پس از حدود یک سال کشمکش حقوقی و قانونی بر سر ورود سپنتا نیکنام عضو زرتشتی شورای شهر یزد به این شورا که با نامه آیت ا... جنتی دبیرشورای نگهبان ممنوع شده بود، مجمع تشخیص مصلحت نظام با اکثریت بیش از دو سوم آرا به موضوع فیصله داد و نیکنام می تواند در سه سال آینده در خدمت مردم یزد باشد . فارغ از همه بحث های حقوقی و سیاسی صورت گرفته در این یک سال، به این نکته اشاره می کنم که چنین تصمیمی در شرایط فعلی کشور که با حمله و جنگ اقتصادی و روانی کم نظیری از سوی استکبار جهانی و متحدانش در منطقه مواجه هستیم چقدر می تواند به موضوع مهم و راهبردی انسجام داخلی و چسبندگی بیشتر اقوام و مذاهب در دفاع از ایران عزیز کمک کند . اقدام سنجیده مجمع که دقیقا در چارچوب فلسفه وجودی این نهاد اثرگذار انجام شد، توانست یک گره حقوقی و شرعی را فارغ از بررسی مبانی حقوقی مخالفان و موافقان، باز کند و این همان انتظاری است که از مجمع تشخیص مصلحت نظام در بزنگاه ها می رود. بر این اساس می توان از همین پرونده و مصداق هم برای باز کردن دیگر گره های سیاسی موجود در کشوراستفاده کرد که باز شدن آن ها می تواند به انسجام و وحدت داخلی با هزینه بسیار کم کمک شایان توجهی کند. مجمع تشخیص مصلحت نظام که با تدبیر تیزهوشانه امام راحل(ره)  شکل گرفت و رهبر انقلاب نیز وزن و جایگاه آن را افزایش دادند و دارای چارچوب کردند این روزها بهتر از هر نهادی می تواند در میانه دعواهای سیاسی بخش های قانونی کشور که شاید هر کدام در چارچوب وظایف و قوانین خود حرف درستی نیز بزنند به نوعی ایفای نقش کند و کشور از گره های فرسایشی به دور بماند و همه قوا و دستگاه ها بدون هزینه دادن در دعواهای بعضا بی مورد داخلی به عنوان دستی واحد در برابر دشمنی بایستندکه به شکلی آشکار علیه ایران قد علم کرده  است .رای روز گذشته مجمع تشخیص مصلحت و این مصلحت اندیشی به موقع را به فال نیک می گیریم و امیدواریم با جدی تر شدن نقش مجمع در موضوعات مختلف و توجه جدی تر سران قوا به حضور موثر در مجمع ، این روند با تکرار خود بتواند مسائل ریز و درشت بیشتری را با اجماع سازی میان بزرگان سیاسی کشور و برای حفظ امنیت و کسب منافع ملی حل و فصل کند.  
   یادداشت(۲)
مرتضی نواب کامل*
پیام مهم مصوبه مجمع  مجمع تشخیص مصلحت نظام در جلسه دیروز خود درخصوص اصلاح مواد یک و 4 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا که مورد اختلاف مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان بود، بازگشت به قانون مصوب 1375 را تصویب کرد که در نتیجه سپنتا نیکنام عضو زرتشتی تعلیق شده شورای شهر یزد می تواند به این شورا بازگردد. موضوع این مصوبه که در طول حدود یک سال اخیر حواشی مختلفی را به همراه داشت، به نامه شورای نگهبان در فروردین 1396 باز می گردد که در آن تبصره ذیل ماده 26 قانون مذکور ، خلاف موازین شرع اعلام شد و در نتیجه سپنتا نیکنام عضو زرتشتی شورای شهر یزد از حضور در این شورا باز ماند. در تبصره مذکور شرط التزام عملی به اسلام برای اقلیت های دینی، به التزام عملی به اصول ادیان شناخته شده در قانون اساسی جایگزین   و به عبارت دیگر ورود اقلیت های دینی به شوراهای شهر مجاز اعلام شده بود. مسئله اما به همین جا ختم نشد و با پیگیری مسئولان، برخی از نمایندگان مجلس و دولت موضوع در مجلس شورای اسلامی پیگیری شد و در طرح دو فوریتی که به تصویب نمایندگان رسید، امکان عضویت اقلیت های دینی در شوراهای شهر و روستا از پنجمین دوره تشکیل این شوراها تصریح شد. مصوبه ای که با نظر منفی شورای نگهبان در نهایت در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح شد و نظر مجلس به تایید رسید.هر چند راه یابی سپنتا نیکنام به شورای شهر یزد نتیجه ملموس مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام محسوب می شود ولی از زاویه ای دیگر باید گفت این مصوبه پیام مهم تری به همراه دارد و آن نبود انسداد حقوقی و سیاسی در جمهوری اسلامی ایران است. پیش بینی مجمع تشخیص مصلحت توسط امام خمینی(ره) به عنوان مرجعی برای حل اختلاف نظر در قوه مقننه و در نظر گرفتن نیازها و مصالح کشور در مواقع ضروری، ابتکار بی بدیلی بود که بیانگر نبود بن بست در نظام حقوقی - سیاسی و تجربه ای است در پاسخ به نیازها و  زمان شناسی در کنار توجه به اصول و مبانی. موضوعی که نه نافی شورای نگهبان و نقش مهم وموثر آن در مردم سالاری دینی است و نه به معنای بن بست در نظام حقوقی ایران اسلامی.   *دانشجوی دکترای حقوق