روزنامه جهان صنعت

یوسفی به سوداگری دولت در افزایش نقدینگی هشدار داد

گروه صنعت‌- دولت در حال حاضر نقدینگی را به جای تولید سمت واسطه‌گری و دلالی سوق داده است. تجربه نشان داده افزایش نقدینگی و افزایش تورم همواره رابطه مستقیم دارند و دولتمردان قصد دارند قاعده‌ای را مطرح کنند که افزایش نقدینگی و افزایش تورم ارتباطی با هم ندارند.
تجربه سال‌های گذشته این موضوع را به اثبات رسانده که پول‌پاشی، شغل ایجاد نمی‌کند و اگر چنین بود نباید هم‌اکنون با مشکلات بیکاری در جامعه مواجه بودیم. درنتیجه به نظر می‌رسد در نخستین گام باید مراکز خدمات مشاوره با نیروهای فنی- حرفه‌ای و متخصص از سوی ارگان‌های ذیربط ایجاد شود تا واحدهای تولیدی موفق در سراسر کشور شناسایی، راه‌اندازی یا احیا شوند و در پی آن، تسهیلات در جای مناسب خود هزینه و اشتغالزایی به ارمغان آورده شود.
اکنون بزرگ‌ترین مشکل صنعت کشور از سوی تحلیلگران، عدم ثبات بازار و نقدینگی بوده که پاشنه آشیل اقتصاد ایران دانسته شده است، چراکه مشکل نقدینگی می‌تواند بلای جان صنعت باشد و در این میان صنایع کوچک بیشتر آسیب‌پذیرند. درنتیجه با وجود ثبات است که فعالان اقتصادی می‌توانند با تصمیم‌گیری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برنامه‌ریزی کنند. اما چنانچه فضای نقدینگی بخش صنعت به درستی مدیریت نشود، تبعات مختلفی را شاهد خواهیم بود.
طی سال‌های گذشته در ارتباط با نوسازی و بهسازی صنایع بعضا مشاهده و اعلام شد که واحدهای تولیدی رغبت چندانی نسبت به دریافت تسهیلات در این بخش نداشتند. به عنوان نمونه و بر اساس آمار، سال گذشته از ۱۰ هزار میلیارد تومان که برای نوسازی و بهسازی ۵۰۰۰ واحد صنعتی در نظر گرفته شد، کمتر از هزار میلیارد تومان توسط واحدهای تولیدی دریافت شد.


علت این موضوع شاید به این برگردد که در گذشته دریافت تسهیلات با توجه به نرخ تورم و اینکه در کنار انتفاع واحدهای تولیدی، اصل و سود پول نیز پرداخت می‌شد، منطقی بود اما در شرایط کنونی با توجه به احتمال تغییر شرایط تورمی و عدم ثبات در بازار، فعالان صنعت بر این باورند که اگر تسهیلات بگیرند، مبلغی بر بدهی‌های گذشته‌شان می‌افزایند.
بر این اساس فعالان اقتصادی به مساله بازپرداخت تسهیلات بانکی توجه ویژه دارند و اگر متوجه شوند که پس از نوسازی تجهیزات از بازار مصرف برخوردارند، قطعا در جهت دریافت این منابع مالی حرکت می‌کنند. از سوی دیگر منابع مالی و توان پرداخت بانک‌ها و محدودتر شدن آن نسبت به سال‌های گذشته هم موضوع دیگری است و البته این را هم باید متذکر شد که بودند واحدهای تولیدی که پس از زمان سررسید بازپرداخت تسهیلات، طبق وعده عمل نکرده و این مساله به معوقات نظام بانکی بیش از پیش اضافه کرد.
در هر حال فعالان صنایع مهمترین مشکلات کنونی بخش صنعت را کمبود نقدینگی می‌دانند. با توجه به سختگیری بانک‌ها برای اختصاص نقدینگی به صنایع، دولت فعلی در مقطعی با اجرای طرح رونق تولید و اختصاص ۱۶ هزار میلیارد تومان درصدد ارائه تسهیلات به صنایع کوچک و متوسط مشکل‌دار و تعطیل برآمد ولی طبق آمار اعلامی عملا ۹ هزار میلیارد تومان اختصاص یافت. در نتیجه به اعتقاد کارشناسان، این طرح از اهداف خود دور شد و انتظارات را آن‌طور که باید برآورده نکرد البته توانست تا حدودی موثر واقع شود و به تثبیت شغل در صنایع کمک کند. با این اوصاف، صرف‌نظر از اینکه چرا تاکنون و با گذشت مدت‌ها، برخی وعده وعیدها درباره حمایت و اختصاص تسهیلات به صنایع کشور کاملا عملی نشده و تنها بخشی از آن به واحدها اختصاص یافته است، این روزها گاهی به نقل از دولتمردان اخباری از عزم دولت برای نوسازی صنایع به گوش می‌رسد. در آخرین اظهارنظرها، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از اینکه دولت برای نوسازی صنایع که به حل بخش زیادی از مشکل اشتغال کشور منجر می‌شود، برنامه دارد، سخن گفته و تاکید کرده که اعتبارات خوب و قابل توجهی در این زمینه به تصویب رسیده است.
نگاه غیر‌عالمانه دولت به استفاده از نقدینگی آن هم در مسیر توسعه صنعت و تولید کشور بحران‌های زیادی را به جان این بخش انداخته است و در آخر انتظار معجزه از تولید‌کننده دارد.
راه گم شده دولت
عدم هدایت نقدینگی به سمت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد از سوی دولت بازار توسعه صنعت را به مخاطره اندخته است. با توجه به ادعای دولتمردان مبنی بر اینکه از سال 90 تا کنون نقدینگی دو برابر شده است چرا مردم فقیر‌تر و صنعت از هم پاشیده‌تر شده است ؟ محمد قلی یوسفی اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با انتقاد از اینکه دولت به جای سیاستگذاری اقتصادی «شعبده بازی » می‌کند در گفت‌وگو با «جهان صنعت» گفت‌: وقتی طبق آمارهای‌شان بیکاری را به اشتغال، رکود را به توسعه و نااطمینانی اقتصادی را به اعتماد تبدیل می‌کنند دیگر هیچ جایی برای بیان مشکلات نیست‌. وی با تاکید بر اینکه نقدینگی هیچ گاه برای اقتصاد مشکل‌ساز نمی‌شود،گفت‌: در حالی که دلار آمریکا به میزان زیادی در خارج و داخل از این کشور در حال تبادل است چرا برای این کشور مشکل‌ساز نبوده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی تاکید کرد: نخست، مشکلات ساختاری، شامل نقش دولت و قدرت‌های موازی در اقتصاد و موضوع معوقات بانکی است که از سوی دیگر نبودن انگیزه تولید و سرمایه‌گذاری و بی‌میلی بخش خصوصی را به همراه دارد.
به گفته یوسفی، بی‌ثباتی سیاست‌های کلان اقتصادی و تغییرات پی‌درپی سیاست‌های پولی و مالی از دیگر مشکلات ساختاری است که بدنه تولید را نحیف‌تر کرده است.
اولویت‌یافتن تجارت نسبت به تولید، که وسوسه خرج درآمدهای نفتی را به دنبال دارد را به راحتی در سیاست‌های غیر‌کلان و اصولی دولت می‌توان یافت کرد.
وقتی این دلایل وجود داشته باشند، منابع در بخش‌های غیرکالایی انجماد پیدا می‌کند و فضای نامساعد کسب‌وکار، بالابودن هزینه مبادله و تحمیل هزینه دولتی به بخش خصوصی نیز از دیگر پیامدهای آن است. بخش خصوصی، به‌ناچار سیاست‌های دولت و عواقب این سیاست‌ها برای کشور را می‌پذیرد، در حالی ‌که باعث و بانی آن، دولت بوده است.
به گفته یوسفی، صنایع در کشور ما، از ظرفیت اسمی به‌طور کامل استفاده نمی‌کنند، اما درعین‌حال، نیروی کار مورد نیاز برای این ظرفیت را دارند و نمی‌توانند نیروی کار مازاد را اخراج کنند؛ ازاین‌رو نیروی کار با بیکاری پنهان مواجه است.
وی یاد‌آور شد: با وجود اینکه دولت سعی کرد با افزایش واردات قیمت‌ها را پایین آورد و این را به‌عنوان یک دستاورد مثبت در کاهش قیمت‌ها به نام خود ثبت کند، اما دیدیم با وجود اینکه واردات انجام شد، هم تولیدات داخل با کاهش و بیکاری با افزایش مواجه شد و هم وضعیت تورمی همچنان سیر صعودی خود را طی کرد.
اقتصاد کشور توسعه‌نیافته نفتخیزی مانند ایران، همیشه تورم دارد، به این دلیل که ما نفت صادر می‌کنیم و دلار می‌گیریم، دلار را در ازای ریال به بانک مرکزی می‌فروشیم و این ریال را به اقتصاد تزریق می‌کنیم و.‌.‌. ازاین‌رو همیشه تورم در یک کشور نفتخیز عادی است، آنچه غیرعادی است، رکود است. اما چرا رکود داریم؟ به این دلیل که ما به‌جای اینکه بخش‌های تولیدی را حمایت کنیم، به سمت مدیریت تقاضا آمده‌ایم! عرضه را رها کرده و به تقاضا چسبیده‌ایم که این غلط است.
یوسفی با بیان این مطالب ادامه داد: یعنی در کشورهای توسعه‌یافته، کالا به پول و سپس به کالا تبدیل می‌شود اما در کشورهای توسعه‌نیافته مانند ایران پول به کالا و سپس به پول تبدیل می‌شود؛ البته ضرورتا این کالا در داخل هم تولید نمی‌شود اما از جنبه دیگر مساله، هر چه رشد کند که ضرورتا مثبت ارزیابی نمی‌شود. فساد و دزدی، طلاق و اعتیاد هم رشد می‌کنند که اتفاقا همین موارد در محاسبه رشد اقتصادی هم نقش برجسته‌ای دارند و در آمارهای مربوط به رشد اقتصادی سهم قابل‌توجهی دارند.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: بعضی وقت‌ها چیزهایی که نباید رشد کنند رشد می‌کنند و اقتصاد را رشد می‌دهند اما برگرداندن آن رشد بد به وضعیت عادی نیاز به صرف هزینه‌های بسیار دارد. با توجه به وضعیت رکود تورمی که در اقتصاد ایران وجود دارد و رکودی که در صنعت و کشاورزی و تورمی که در بخش خدمات دلالی و واسطه‌گری به کار گرفته شده است اقتصاد ایران دورنمای خوبی ندارد.
رکود نسبت به تورم برای یک کشور بسیار جدی‌تر است و وقتی‌که تولید در یک اقتصاد کاهش یابد، با ایجاد بیکاری کل اقتصاد را به رکود می‌کشاند.
وی با تاکید بر اینکه به‌دلیل همین بی‌ثباتی‌هایی که در سیاست‌های پولی، ارزی و تجاری اتفاق افتاده است شاخص‌ها می‌گویند نقدینگی بالاست، تولید، سرمایه‌گذاری، بهره‌وری نیروی کار و بهره‌وری سرمایه کاهش یافته است. با این وضعیت به‌طور قطع باید شاهد افزایش نرخ تورم باشیم، اما دولتمردان می‌گویند تورم کاهش یافته است! اینکه در شرایط رکودی بنگاه‌ها با بلا‌استفاده ‌ماندن ظرفیت تولید مواجه باشند و اینکه هزینه و قیمت بالا باشد و مردم نتوانند کالا بخرند که کنترل قیمت‌ها نیست. ‌
سایه بی‌انضباطی‌ مالی دولت بر سر افزایش نقدینگی‌ها
از سوی دیگر‌، باتوجه به روند افزایشی نقدینگی‌ها و سرگردانی آن در بازارهای غیرمولد که سبب التهاب در بازار و تورم شده است، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران تاکید دارد که بی‌انضباطی‌های مالی و افزایش بی‌محابای نقدینگی‌ها توسط دولت، زمینه‌ساز این مشکلات شده است. همچنین پرداخت بدهی‌های موسسات مالی و اعتباری در رشد نقدینگی‌ها بسیار اثرگذار بوده است.
باوجود افزایش ۲۲ درصدی نقدینگی و ادامه روند آن به طوری که روزی ۱۰۰۰ میلیارد تومان به حجم آن اضافه می‌شود، برنامه‌ای هدفمند برای جذب این میزان پول‌ سرگردان اعمال نشده که باعث جذب سرمایه‌ها در بازارهای طلا و ارز شده و اقتصاد کشور را با مشکلاتی مواجه کرده است. رشد نقدینگی ظرف چند سال اخیر، بیش از سه برابر و از حدود ۵۰۰ هزار میلیون تومان به ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است که این افزایش سه برابری نقدینگی موجب تورم شده و روی صنعت، زندگی و سفره مردم تاثیرگذار بوده‌ است.
در این باره هریک از اعضای اتاق بازرگانی ایران علت افزایش نقدینگی‌ها را موارد مختلف همچون سودهای کم بانکی، توجه نکردن به بخش‌های خصوصی و همچنین بخش‌های کوچک و متوسط بیان می‌کنند. تا جایی که رییس اتاق بازرگانی تهران، نقدینگی را از مشکلات اقتصاد ایران دانسته و می‌گوید نقدینگی یکی از خطرناک‌ترین مسایل اقتصاد ایران است که از ارز نیز خطرناک‌تر خواهد بود. پس هر روز دیر پرداختن به حل مشکل نقدینگی آفات زیادی برای اقتصاد دربر خواهد داشت.
در همین راستا مهدی پورقاضی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه دولت بی‌محابا، حجم نقدینگی را در کشور افزایش می‌دهد، اظهار کرد: افزایش روزانه حجم نقدینگی‌ها سبب ایجاد تورم در اقتصاد جامعه شده است. این تورم ممکن است گاها با تاخیر صورت گیرد، اما قطعا و به طور نامناسب اتفاق می‌افتد.
رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران یادآور شد: افزایش نقدینگی‌ها و ایجاد تورم طی چند ساله اخیر همچنان ادامه داشته‌ است، اما تغییرات یکباره نرخ ارز و سایر قیمت‌ها طی شش ماه گذشته باعث شده کنترل تورم از دست دولت خارج شود. پورقاضی معتقد است که اگر دولت قصد دارد نرخ تورم را یک‌رقمی و زیر ۱۰ درصد نگه دارد، باید رشد نقدینگی را کنترل کند و نباید بی‌محابا درخواست دهد که بانک مرکزی، میزان نقدینگی‌ها را افزایش دهد.
به گفته وی، در حال حاضر یکی از مواردی که باعث افزایش قیمت‌ها شده، این است که دولت خسارت ناشی از عملکرد موسسات مالی و اعتباری را از محل منابع بانک مرکزی پرداخت می‌کند، در حالی که باید از محل متخلفان این مبلغ پرداخت شود و این نیز از بیت‌المال هزینه می‌شود که نتیجه آن تورمی است که شاهدش هستیم.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران درباره اثرات افزایش نقدینگی‌ها و نوسانات بازار ارز بر واردات گفت: اکثر کالاهای وارداتی تا بیش از ۵۰ درصد نسبت به شش ماه گذشته افزایش قیمت داشته‌اند که با توجه به شرایط موجود، رقمی طبیعی است.
راهکار پیشنهادی پورقاضی برای هدایت پول‌های سرگردان، کنترل نقدینگی‌ها توسط دولت است. دولت و بانک مرکزی برای کنترل نرخ تورم و به وجود نیامدن نقدینگی‌های سرگردان باید تدبیری بیندیشد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) افتتاح ابرپروژه سد و نیروگاه ایرانی در سریلانکا (جوان) اخبار ویژه (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
تصور حل مشکلات از راه مذاکره یا رابطه با آمریکا خطایی واضح است عدم اتکا به واشنگتن در حفظ نظم جهانی نامه مجمع تشخیص در مورد پالرمو راه را برای اصرار مجلس بست تخصیص ارز شرکت‌های هواپیمایی متوقف شده است اقتصاد کره‌شمالی در منگنه 3 ریسک‌ بورس تصمیم وزارت بهداشت برای افزایش مصرف داروهای خوراکی در تالاسمی‌ها بازگشت موشک ایرانی به تیم محبوب؛ بی‌نظمی در نظم! شکسته نفس مثل علیخانی! ستاد تنظیم بازار نمی‌تواند جلوی افزایش قیمت کالاها را بگیرد درگیری‌ بانک مرکزی و سازمان میراث فر هنگی به ضرر مردم تمام می‌شود؛ در ایران استارت آپ ها قتل عام می شوند یوسفی به سوداگری دولت در افزایش نقدینگی هشدار داد نماینده زرتشتیان به شورای شهر یزد بازگشت اقتصاد کشور دچار بیماری‌های عفونی چین نظام تحریم‌های آمریکا علیه ایران را فرو می‌ریزد تقابل قوانین مالیاتی با فعالان اقتصادی و کارآفرینان تقابل قوانین مالیاتی با فعالان اقتصادی و کارآفرینان تقابل قوانین مالیاتی با فعالان اقتصادی و کارآفرینان تقابل قوانین مالیاتی با فعالان اقتصادی و کارآفرینان