روزنامه ابتکار
1397/04/27
علیرضا صدقی نسبت مطالبات عمومی با جریان اصلاح‌طلبی
در نظام‌های انتخاباتی و به خصوصی ساختارهای انتخاباتی‌ـ ریاستی، هر یک از جریان‌های سیاسی گروهی از بدنه اجتماعی را نمایندگی می‌کنند. به طور معمول در چنین ساختارهایی ادامه حیات سیاسی و حفظ اقبال عمومی و مشروعیت مردمی حاکمیت، در دوگانه محافظه‌کاری ـ اصلاح‌طلبی تعریف میشود.دوگانه‌ای که در جوامع مختلف ابعاد، حجم، گستره و ظرفیت‌های گوناگون و مختلفی پیدا می‌کند. لیکن ماهیت هر دو جریان در بسیاری از کشورهای مورد بحث، اشتراک‌ها و این‌همانی‌های فراوانی دارد.
تجربه نشان داده پایگاه جریان‌های محافظه‌کار، وفاداران اصیل، جزم‌اندیش و بدون انعطاف حاکمیت است. طرفدارانی که عملکرد و ماهیت حاکمیت را خلل‌ناپذیر و اهتمام به آن را وظیفه‌ای ملی‌ـ میهنی و غیرقابل تغییر توصیف می‌کنند.
در سوی دیگر، جریان‌های اصلاح‌طلب قرار دارند. جریان‌هایی که سعی می‌کنند ضمن حفظ خطوط اصلی، بن‌مایه‌ها و کلیت نظام مستقر، نقدهایی اثربخش بر روندهای خطا ـ به زعم خود ـ داشته باشند و در این مسیر با بخشی از منتقدان وضعیت موجود پیوند می‌خورند. گرچه منتقدان طیف‌های وسیعی را شامل می‌شوند و از مبارزان انتخاباتی تا اپوزیسیون مسلح را پوشش می‌دهند، اما اصلاح‌طلبان سعی می‌کنند تنش‌ها با این جریان‌ها را به حداقل رسانده و تمام ظرفیت‌های ملی برای ایجاد وفاق حداکثری و دفع حداقلی استفاده کنند. از این رو، جریان‌های اصلاح‌طلب هم همواره سامانی طیف‌گونه داشته‌اند. به شکلی که یک سر آن در ارتباط و تعامل با عالی‌ترین سطوح قدرت بوده و سر دیگرش سعی در گفت‌وگو با جریان‌های مخالف دارد.
در سپهر سیاست ایران هم بعد از انتخابات ریاست جمهوری 1376 و انتخاب سیدمحمد خاتمی، جریان اصلاح‌طلب از درون نیروهای پیرو خط امام که از سال 1368 از قدرت رانده شده بودند، متولد شد. به نظر می‌رسید بنای اصلاح‌طلبی در یک دهه آغازین عمرش، بر پایه همان اصول عمومی در دیگر کشورها تعریف شده است. اصولی که سعی داشت با تکیه بر آن‌ها ضمن حفظ کلیت نظام مستقر و ملاحظات خاص نهاد قدرت، خواست و اراده بدنه اجتماعی منتقد را هم مورد توجه قرار داده و از ظرفیت‌های موجود در قانون اساسی، ساختار سیاسی و آرایش نیروها، استفاده کرده و حداکثر ممکن مطالبات عمومی را محقق کند. گرچه همین موارد هم امروز مورد وفاق عناصر سیاسی فعال در کشور نیست.
اما این وضعیت در دوره 8 ساله حکمرانی احمدی‌نژاد به طول کلی دگرگون شد و دامنه آن تا همین اکنون ادامه پیدا کرده است. سیاست‌گذاری‌های خطا، اشتباهات استراتژیک، هدررفت منابع عمومی کشور، بی‌توجهی به مطالبات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بدنه جامعه، توسعه خودخواسته فساد سیستماتیک در بدنه اجرایی کشور و به خصوص دولت، همراهی بی‌چون و چرای عالی‌ترین نهاد نظارتی کشور ـ مجلس شورای اسلامی، دوره‌های هفتم، هشتم و نهم ـ با تخلف‌های دولت‌های نهم و دهم و ... شرایطی اسفبار و شبه‌جنگزده را برای کشور به بار آورد.
وضعیتی که در دولت یازدهم، با تکیه بر ظرفیت‌های معاهده بین‌المللی برجام قدری تلطیف شد. اما چندی پس از آغاز به کار دولت دوازدهم، تبختر و نخوت این دولت از یک سو و رفتارهای عجیب و غیرقابل پیش‌بینی رئیس ایالات متحده آمریکا در جریان خروج از برجام از سوی دیگر، موجب شد تا فاصله ژرف و عمیقی میان کلیه شخصیت‌ها، چهره‌ها و کنش‌گران سیاسی نزدیک به ماشین قدرت جمهوری اسلامی و بدنه اجتماعی طرفدار آن به وجود آید.
فاصله‌ای که امید می‌رفت با شکل‌گیری جریان اصلاح‌طلبی در نیمه دهه 70 از میان برود. لیکن مجموعه عوامل پیش‌گفته موجب شد تا فاصله‌ای عمیق و جدی میان «آرمانشهر» اصلاح‌طلبان کلاسیک ایران و کف مطالبات عمومی در بدنه جامعه به وجود بیاید.
فاصله‌ای که بی‌توجهی به آن موجب میشود عمقی بیشتر پیدا کرده و ممکن است هر زمان احتمال و امکان مفاهمه و حتی گفت‌وگو را از طرفین سلب کند. تک‌صداهایی که این روزها و علی‌رغم چنین هشدارهایی از سوی مراجع رسمی اصلاح‌طلبی به گوش می‌رسد، به ظاهر نشان از بی‌توجهی این چهره‌ها به مسئله موصوف دارد. موضوعی که به سادگی نمی‌توان از کنار آن عبور کرد. شاید لازم باشد تا سازمان‌ها، نهادها و مجموعه‌هایی که حفظ امنیت ملی و منافع عمومی کشور را در دستور کار دارند، بار دیگر نسبت میان مطالبات عمومی جامعه و جریان اصلاح‌طلبی ـ به عنوان پیشروترین جریان سیاسی درون قدرت حاکمه ـ را مورد مطالعه و ارزیابی قرار دهند. چرا که جریان اصلاح‌طلبی آخرین و تنها آلترناتیو ممکن در ساخت سیاسی ایران برای جذب حداکثری و دفع حداقلی منتقدان و معارضان محسوب میشود.
سایر اخبار این روزنامه
وزیر اطلاعات:
ما بدهکار مردم هستیم
مقامات و چهره های سیاسی ایالات متحده به تندی تحقیر شدن آمریکا در فنلاند را مورد انتقاد قرار دادند
سخنگوی دولت در نشست خبری :
چرا بعضی از ما آدم کوچولوی سریال گالیور می‌شویم؟
علیرضا صدقی
نسبت مطالبات عمومی با جریان اصلاح‌طلبی
چرا بازار سرمایه نمی‌تواند چنانکه باید در اقتصاد نابسامان اثر مثبت بگذارد
شفافیت حلقه شکسته کمک بورس به اقتصاد
آیا ممنوعیت واردات صنایع دستی چینی کارگاه‌های صنایع دستی را زنده نگه می‌دارد؟
تهدید اقتصاد، فرصت هنر ایرانی
نزدیک شدن آمریکا و روسیه و تاثیر آن بر اقتصاد و سیاست خارجی ایران بررسی شد
بازی تهران فقط در زمین ایران
از سوی دفتر سیاسی طالبان در قطر عنوان شد
پیش‌شرط طالبان برای مذاکره با آمریکا
امیربهاور دهکردی در گفت‌وگو با «ابتکار» از تئاتر «آنشرلی با موهای خیلی قرمز» می‌گوید
«ابتکار» از طرح دوباره ورود زنان به ورزشگاه ها بعد از پایان جام جهانی فوتبال گزارش می‌دهد
