روزنامه جهان صنعت
1397/04/27
53 هشدار اتاق بازرگانی به در بسته خورد
«جهان‌صنعت»- به دنبال بی‌توجهی دولت به هشدارهای بخش خصوصی، طی ماه‌های اخیر شاهد اتفاقات اقتصادی بسیاری در بازار بودیم. بحران‌های ارزی و اقتصادی در داخل کشور در حالی است که چیزی به آغاز تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران هم باقی نمانده و حالا فعالان اقتصادی سردرگم‌تر از گذشته به آینده خود می‌نگرند. البته با توجه به اینکه در زمان اوج برجام هم دولتی‌ها پشت درهای بسته با همتایان خارجی قرارداد امضا می‌کردند و علاقه‌ای نداشتند که بخش خصوصی از مفاد این قراردادها چیزی دستگیرش شود، بخش خصوصی در حال حاضر نمی‌تواند از دولت برای کاهش اثرات تحریم توقع چندانی داشته باشد. از این رو بخش خصوصی قرار است برای ادامه همکاری خود با کشورهای اروپایی و همچنین کشورهای همسایه وارد عمل شود.بر این اساس نمایندگان بخش خصوصی دیروز در چهلمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران بار دیگر در مورد بحران‌های موجود در اقتصاد کشور به دولت هشدار دادند و از دولتمردان درخواست کردند برای جلوگیری از بحران‌های بیشتر در بازار، مشورت با بخش خصوصی را در دستور کار قرار دهد. به گفته آنها، امروزه تخلفاتی در بازار شکل گرفته که منشا آن همان سیاست‌های غلط و بدون مشورت دولت است. بنابراین این انتظار وجود دارد که از این پس دولت بدون مشورت با بخش خصوصی، تصمیمی اتخاذ نکند. در این خصوص رییس اتاق بازرگانی تهران با انتقاد از نابسامانی‌های ارزی در کشور اعلام کرد طی چهار سل گذشته در مورد ضرورت تک‌نرخی شدن و واقعی شدن قیمت ارز، 53 بار در اتاق تهران به دولت پیشنهاد و راهکار ارائه داده است در حالی که بی‌توجهی به همین صحبت‌ها، اقتصاد ایران را به چنین وضعیتی رسانده است. در این نشست همچنین دو حوزه اصلی تاثیرپذیر از تحریم آمریکا یعنی انرژی و روابط بانکی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و راهکارهای احتمالی مقابله با محدودیت و ممنوعیت‌های تحمیلی از طرف ایالات متحده نیز بیان شد.
تصمیمات ارزی بی‌موقع و دیرهنگام
رییس اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران با اشاره به تخلفاتی که در حوزه ارز، سکه و خودرو صورت گرفت، گفت: بیشتر تخلفاتی که در حوزه ارز، سکه و خودرو مطرح شد، منشا در سیاست‌هایی دارد که دولت در آن دخیل است. مسعود خوانساری با بیان اینکه طی ماه‌های اخیر در مورد مبحث جهش ناگهانی قیمت ارز پیشنهادهای زیادی را به دولت ارائه کردیم، افزود: در چهار سال گذشته در اتاق تهران 53 بار درباره ضرورت تک‌نرخی و واقعی شدن قیمت ارز به دولت پیشنهاد ارائه داده شد اما با بی‌توجهی دولت اتفاقی که نباید می‌افتاد، افتاد.
وی با بیان اینکه تصمیمات ارزی دولت بی‌هنگام بود، گفت: زمانی که سیاست‌های جدید ارزی دولت در فروردین امسال اعلام شد نامه‌ای به رییس جمهور دادیم و درباره قیمت ارز، ممنوع کردن فعالیت صرافی‌ها و همچنین ضرورت فعال شدن بازار ثانویه ارز پیشنهادهای لازم را ارائه کردیم اما بعد از مدت‌ها و با تاخیر فراوان، دولت دستور شکل‌گیری بازار ثانویه ارز را صادر کرد که اگرچه دیرهنگام بود اما این تصمیم درباره اقلام صادراتی موثر خواهد بود.
با بحران مواجه می‌شویم
خوانساری افزود: در تصمیم اخیر دولت آمده که اتاق بازرگانی می‌تواند درباره معرفی واردکنندگان و صادرکنندگان نقش موثری داشته باشد ضمن اینکه صادرکنندگان در شرایط کنونی می‌توانند ارز را به سامانه وارد و محصولات صادراتی را اضافه کنند. اما همچنان گزارش‌هایی داریم که نشان می‌دهد مشکلاتی درباره تامین ارزی برخی حوزه‌ها وجود دارد که ازجمله آن حوزه تامین دارو و مواد اولیه آن است طوری که اگر دولت به صورت ویژه این موضوع را بررسی نکند، مشکلات موجود به بحران تبدیل خواهد شد. همچنین درباره تامین مواد اولیه کارخانجات نیز مشکلاتی وجود دارد که دولتی‌ها باید قبل از اینکه کمبودی در بازار ایجاد شود آن را پیگیری کنند.
خوانساری گفت: از آنجا که در بخشنامه جدید برخی مسایل دیده نشده، درباره کالاهایی که قبلا با ارز آزاد خریداری و وارد گمرک شده مشکلاتی برای ترخیص وجود دارد که وزارت صنعت باید هرچه زودتر آن را پیگیری کند.
سیاست‌های دولت منشا تخلفات
وی گفت: بیشتر تخلفاتی که در حوزه ارز، سکه و خودرو ازجانب رسانه‌ها به آن پرداخته شد، منشا در سیاست‌هایی دارد که دولت در آن دخیل است. به‌طور نمونه درباره ارز 4200 تومانی اعلام کردیم که این تصمیم قابلیت اجرایی ندارد اما با فشار دولت اجرایی شد. ثبت سفارش و گشایش‌های آن انجام شد اما در نهایت به بگیر و ببند ختم شد که این ارز به چه کسانی داده شد.
به گفته وی، معلوم است وقتی دولت اعلام می‌کند به هر فردی ارز 4200 تومانی می‌دهد همه چه به صورت واقعی و چه به صورت غیرواقعی راغب می‌شوند که آن را بگیرند.
رییس اتاق تهران درباره مشکلات موجود در بازار سکه هم گفت: برای پیش‌فروش سکه محدودیتی اعلام نکردند اما بعد از آنکه افراد به هر تعداد می‌توانستند خریداری کردند اعلام شد فردی بیش از 30 هزار سکه خریداری کرده است. در این موضوعات نکته مهم این است که اثر سوء اینچنینی در ذهنیت مردم خطرش بیشتر از اوضاع اقتصادی است. این در حالی است که در این موارد دولت باید با ضرب‌الاجل عمل کند اما واقعیت این است که دولت دیر تصمیم می‌گیرد و دیر عمل می‌کند. به همین علت نتایج اینچنینی را شاهدیم.
خوانساری درباره مشکلات موجود در ثبت سفارش خودرو گفت: از اول شهریور 96 اتاق بازرگانی تهران نامه‌ای به وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشت و نسبت به بسته شدن ثبت سفارش خودرو تذکر داد که توجهی به آن نشد. بدیهی است همین باز و بسته شدن ثبت سفارش و عدم تصمیم‌گیری در زمان لازم موجب شد اتفاقات امروز در حوزه ثبت سفارش خودرو به وجود آید.
با هر نرخی که رانت ایجاد کند، مخالفیم
رییس اتاق بازرگانی تهران در ادامه با تاکید بر اینکه بخش خصوصی واقعی طالب ارز یارانه‌ای نیست، گفت: با هر نرخی که رانت و فساد ایجاد کند مخالفیم و معتقدیم اگر قرار است برای ارز قیمتی در نظر گرفته شود، باید برای همه یکسان باشد. وی افزود: البته درباره کالاهایی که با ارز یارانه‌ای وارد شده باید کنترل‌ها صورت گیرد و از آنجاکه قیمت اینگونه کالاها نباید افزایش یابد، باید کنترل‌ها از طریق مالیات اعمال شود.
خوانساری همچنین درباره نقدینگی بیش از حد در جامعه گفت: درخواست ما از دولت این است که به موضوع نقدینگی به‌طور ویژه بپردازد زیرا این موضوع خطرناک‌تر از ارز است و بهمنی است که هر جا سقوط کند ممکن است آنجا را نابود کند و آثار سویی را در اقتصاد به وجود آورد.
بخش خصوصی می‌تواند مکمل دولت باشد
رییس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه بخش خصوصی می‌تواند مکمل دولت باشد، گفت: در شرایطی که تحریم‌ها شدیدتر میشود، بخش خصوصی هم در مباحث خارجی و هم در مباحث داخلی اقتصادی باید به صورت فعالانه شرکت کند. بنابراین انتظار ما از دولت این است که نظرات بخش خصوصی را بیشتر مورد توجه قرار دهد اگرچه در سخنان دولتی‌ها به استفاده از این نظرات پرداخته میشود اما در عمل کمتر شاهدیم که از دیدگاه‌های بخش خصوصی استفاده شود. بنابراین دولت باید در این باره هرچه زودتر تصمیم‌گیری و از نظرات بخش خصوصی استفاده کند.
خوانساری گفت: به‌طور نمونه در جلسه هم‌اندیشی سفرا و رایزنان اقتصادی خارجی مقیم تهران با فعالان اقتصادی بخش خصوصی بیش از 70 سفیر و رایزن اقتصادی حضور داشتند که وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی می‌تواند از این ظرفیت برای توسعه مناسبات اقتصادی استفاده کند. وی همچنین گفت: تلاش داریم توسعه مناسبات با کشورهای همسایه را در اولویت قرار دهیم و در این باره بنا داریم با کشورهای عراق، افغانستان، عمان و قطر ارتباط ویژه‌ای برقرار و موانع توسعه روابط با این کشورها را رفع کنیم.
مقررات بانکی بین‌المللی را نمی‌شناسیم
وی با اشاره به اینکه مقررات بانکی بین‌المللی را در کشورمان که در 10 سال گذشته ایجاد شده کسی نمی‌شناسد، گفت: در کل ایران و در دولت به معنای تمام قوا و فراقوه‌ای و بخش خصوصی اطلاع ندارم که یک نفر در مورد تحریم‌ها 24 ساعته کار کند.
غول مهیب
مشاور رییس کل بانک مرکزی نیز که به عنوان مهمان در این نشست حضور داشت، در سخنرانی خود با عنوان «برجام، دیپلماسی و بانکداری بین‌المللی» گفت: شرایط جهانی فوق‌العاده سیال است و بازیگران کوچک و بزرگ امیدوارند که در این شرایط بتوانند نقش ایفا کنند، اما در عین حال اتفاقاتی در دنیا افتاده که نقش دولت‌ها و اتحادیه‌ها و حتی اتحادیه اروپا را محدود کرده است. این در حالی است که تمام بازیگران با محدودیت‌هایی حتی بیشتر از گذشته مواجه هستند و در نتیجه اگر ما با مرجع ذی‌ربط بنگاه‌های کوچک و زودبازده (SME) اروپایی صحبت می‌کنیم، باید مراقب باشیم که قدرت فقط آنجا نیست.
احمد عزیزی افزود: یک غول مهیب در 10 سال گذشته به عنوان مقررات بانکی بین‌المللی ایجادشده و کسی تقریبا در کشور ما آن را نمی‌شناسد. نکته قابل تامل اینکه کنترل مطلق این غول مهیب تقریبا در جاهای معدودی است که ما با آن جاها به شدت در سطح حرفه‌ای و سیاسی درگیر هستیم و اساسا خیلی هم متوجه نیستم که آن چه هست. اما راه‌حل در این است که ما یاد بگیریم و سازماندهی کنیم.
عزیزی اظهار داشت: امروز من اطلاع ندارم که در کل ایران و در دولت به معنای تمام قوا و فراقوه‌ای و بخش خصوصی یک نفر در مورد تحریم‌ها 24 ساعته کار کند در حالی که با کارکرد آمریکا در خصوص تحریم‌ها مواجه هستیم.
از پتانسیل برجام استفاده نکردیم
مشاور رییس کل بانک مرکزی اظهار داشت: نکته مهم این است که ما در برجام خیلی متوجه نشدیم که چه اتفاقی می‌افتد و نتوانستیم از پتانسیل‌های آن استفاده کنیم زیرا یک سری موانع بیرونی داشت و متوجه نبودیم که ادامه تحریم‌های باقیمانده چه میزان اثر خواهد گذاشت. ضمن اینکه یک سری موانع داخلی هم بود که در کنار آن فقدان اجماع داخلی و ضعف مدیریت داشتیم.
معاون سابق ارزی بانک مرکزی بیان داشت: از ثباتی که در پنج سال اول دولت دوازدهم برای سرمایه‌گذاری در اجرای اصلاحات ایجاد شده بود استفاده نکردیم. در نهایت در حال حاضر شاهد این هستیم که آمریکا از برجام خارج شده و حتی صادرات نفت ایران را تهدید می‌کند تا جایی که می‌خواهد صادرات نفت ایران به صفر برسد. وی اظهار داشت: پیام اروپا به ایران این است که اگر برجام را رعایت کنید ما شما را تحریم نمی‌کنیم. اما به نظر من برجام اجرای صلح‌آمیز قطعنامه‌های سازمان ملل متحد علیه ایران است.
اروپا زیان شرکت‌ها را جبران نمی‌کند
عزیزی گفت: شرکت‌هایی که می‌خواهیم با آنها کار کنیم در وضعیت فوق‌العاده بغرنجی هستند و بهترین حالت این است که اروپا زیان شرکت‌هایی که می‌خواهند با ایران کار کنند را جبران کند که البته این کار را نمی‌کند که این کار انگیزه حداقل را به شرکت‌ها برای کار با ایران نمی‌دهد. از این رو درک این شرایط برای افسران دیپلماسی ما حیاتی است. معاون سابق ارزی بانک مرکزی گفت: فشار آمریکا و تجربه شرکت‌ها از دوره قبل تحریم‌ها یک سلاح بی‌بدیل در اختیار آمریکا قرار داد و یک آموزش به بنگاه‌داری بین‌المللی داد.
مولفه‌های قدرت فقط نظامی نیست
وی افزود: مشاوران حقوقی و مالی و فعالان اقتصادی تجربه‌ای کسب کردند که حتی قبل از اینکه دور جدید تحریم‌ها آغاز شود، به شدت به استقبال تحریم‌ها رفتند و این سرعت آثار منفی تحریم‌ها را برای ما به شدت بالا می‌برد.
عزیزی اظهار کرد: مولفه‌های قدرت فقط نظامی نیست و ما باید بدانیم که در مقابل چه کسی قرار داریم. وی با اشاره به مسایل بانکی برجام گفت: ما یک برداشت اشتباه از برجام داشتیم و آن این بود که همه تحریم‌ها برداشته میشود. در حالی که اصلا در متن برجام اینگونه نبود ولی در طول مذاکره چنین نکاتی القا می‌شد.
عزیزی با اشاره به دو کتاب در خصوص تحریم‌ها اظهار داشت: براساس این کتاب‌ها هدف تحریم اجرای سیاست‌های آمریکا بدون جنگ است که خودشان ادعا می‌کنند از سه کانال آن را اجرا می‌کنند. یکی جهانی‌سازی و دیگری بازار آمریکا و قدرت دلار است. آنها مدعی هستند که اینها را با کمک بخش خصوصی اهرم می‌کنند و در اینجا نه اروپا و نه چین و نه روسیه و هیچ قدرت دیگری نیست. بنابراین اگر این ادعا درست باشد این یک الگوی خودکفاست که به قدرت‌های دیگری نیاز ندارد.
تحریم بی‌تاثیر نیست
مشاور رییس کل بانک مرکزی اظهار داشت: ما اگر ppp ارز را بر اساس نرخ سال 78 اصلاح کنیم، در آخر سال 95 به رقم 8265 تومان و در آخر سال 96 به نرخ بالای 9 هزار تومان می‌رسیم . این در حالی است که اگر احساسات را کنار بگذاریم نباید از نرخ‌هایی که وجود دارد خیلی تعجب کنیم.
وی با بیان اینکه در بلندمدت باید تغییر رویکرد داد، افزود: اینگونه در حوزه‌های اقتصادی و سایر حوزه‌ها نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم و در میان‌مدت و کوتاه‌مدت هم تاسیس مرکز تحریم‌های بین‌المللی فوق‌العاده مهم است که باید در جایگاه سازمانی بسیار ارشد قرار بگیرد. نکته دوم هم پیوستن به معاهدات بین‌المللی از جمله پالرمو و اف‌ای‌تی‌اف و... است. عزیزی اظهار کرد: باید یک سری مسایل را برای خودمان حل کنیم و اگر دنیا در حال کار کارکردن با یک سری قواعد است، ما نیز باید به آن قواعد بپیوندیم؛ چراکه در چهار دهه گذشته نتوانستیم این قواعد را عوض کنیم.
اروپا برای دور زدن دلار مصمم است
در ادامه این نشست، دبیرکل سابق مجمع کشورهای صادرکننده گاز با تاکید بر اینکه گاز منبع استراتژیک قدرت در ایران است که تنها برای مصارف روزانه استفاده میشود، به علاقه‌مندی اروپا برای همکاری با ایران اشاره کرد و گفت: برخی مدیران کل اتحادیه اروپا اعلام کردند که طی هفته‌های اخیر، ۸۰ میلیارد دلار مربوط به شرکت‌های کوچک و متوسط اروپا، به صندوق اضافه شده است که کارآفرینان ایرانی و خارجی می‌توانند از بودجه این صندوق استفاده کنند. به گفته وی، تمام اروپایی‌ها بدون استثنا حق را به ایران می‌دهند به غیر از حضار عربستان سعودی که با ایران چالش دارند. پس اروپا در مورد روش‌های دور زدن دلار مصمم است که با ایران کار کند و درخواست برگزاری میزگردهایی دارد.
نیاز به راهکار عملی بخش خصوصی
محمدحسین عادلی گفت: افرادی که در اتحادیه اروپا و ایران در رابطه با روابط دو طرف تصمیم‌گیری می‌کنند، نیاز به این دارند که گروهی از بخش خصوصی ایران و اروپا راهکارهای عملی را برای کارهای سرمایه‌گذاری و تجارت با دلار و یورو بدهند؛ از این رو و با توجه به اینکه نیاز به این همکاری کاملا حس میشود، نکاتی نیز به وزیر امور خارجه ارسال شده است.
وی اظهار کرد: آمریکا از یک واردکننده انرژی به یک صادرکننده انرژی تبدیل شده است و دوست دارد در دنیا، با وجود منابع گازی که دارد، بازیگری کند. پس کالاهای استراتژیک مثل استعدادها و منابع استراتژیک، مولفه‌های قدرت ملی کشور را می‌سازند و اگر به خوبی تشخیص دهیم، می‌توانیم کارهای مهمی انجام دهیم.
عادلی در ادامه با بیان اینکه امروز بزرگترین صادرکننده ال‌ان‌جی جهان قطر است، افزود: ایران اگر سرمایه‌گذاری مناسبی در این حوزه انجام داده بود، می‌توانست با قدرت اهرمی آن، وضعیت بهتری را در دوران تحریم رقم بزند. این در حالی است که گاز در ایران یک منبع استراتژیک است که اکنون در کشور، تنها به عنوان یک کالای روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی تصریح کرد: اروپا مهم‌ترین محلی است که می‌توان در مورد گاز آن صحبت کرد و در مقابل، چین نیز محلی بزرگ برای مصرف است. از سوی دیگر باید به این نکته توجه داشت که وابستگی اروپا در خلال ۲۰ سال اخیر، نسبت به روسیه افزایش یافته است. اکنون بزرگترین تحول در اروپا این است که بزرگترین مخزن گازی اروپا که در هلند قرار دارد، در حال کاهش ذخیره است. همچنین تحول فرانسه نیز مهم است؛ چراکه افزایش گاز را دنبال می‌کنند و البته همین سیاست نیز در انگلیس دنبال میشود.
عادلی اظهار داشت: اکنون مقدار گاز در دنیا به اندازه کافی است و البته رشد تقاضا برای گاز نیز همچنان ادامه دارد، ولی رشد آن مثل قبل نیست؛ به همین دلیل یک محیط رقابتی شدیدی بین کشورهای صادرکننده و تولیدکننده گاز وجود دارد که از یک جهت خوب است چراکه می‌تواند با زغال‌سنگ رقابت کند، پس فرصت برای نفوذ بیشتر گاز در بازارها نیز افزایش می‌یابد.
وی گفت: در ۲۰۴۰ میزان تولید ناخالص داخلی دنیا به ۲۶۷ هزار میلیارد دلار می‌رسد، بنابراین این چشم‌انداز در برابر ایران قرار دارد؛ پس اگر به درآمد سرانه کشورها نگاه کنیم، به‌طور متوسط در دنیا ۱۶ هزار دلار است که در سال ۲۰۴۰ به ۲۹ هزار دلار می‌رسد. در حالی که ایران درآمد سرانه ۵ هزار دلار است. این در حالی است که منبع رشد درآمد سرانه، کشورهای آسیایی خواهند بود.
قیمت هر بشکه نفت در محدود ۸۰ تا ۸۵ دلار
عادلی در ادامه افزود: همه پیش‌بینی‌کنندگان دنیا معتقدند که تا ۲۰۳۵ تعداد خودروهای الکتریکی به ۵ درصد خودروهای جهان می‌رسد. در عین حال مشاهده میشود که خودروهای بنزینی و دیزلی در آینده رشد تولید و مصرف پیدا می‌کنند، این در حالی است که سهم بیشتری در رشد تولید و مصرف خودروها، مربوط به خودروهای هیبریدی است. این یک محرک برای بازار گاز است. ضمن اینکه محرک دیگر قیمت انرژی بر اساس هزینه نهایی کوتاه‌مدت و بلندمدت محاسبه میشود، پس در مورد نفت با وجود همه بحث‌هایی که به خاطر مسایل ایران وجود دارد، قیمت در محدود ۸۰ تا ۸۵ دلار در هر بشکه قرار خواهد داشت. عادلی ادامه داد: تقاضا برای انرژی در دنیا تا سال ۲۰۴۰ که محدوده پیش‌بینی بلندمدت همه موسسات است، ۳۰ درصد رشد خواهد کرد؛ البته در حال حاضر وابستگی دنیا به انرژی فسیلی ۸۰ درصد است که در این مدت، به ۷۵ درصد خواهد رسید.
نماینده اسبق ایران در اوپک گفت: نیاز به سرمایه‌گذاری در حوزه گاز بسیار فراوان است و البته میزان تولید در نقاط مختلف رشد خواهد کرد و در واقع سه منطقه در دنیا همچنان در راس قرار خواهند گرفت، یکی سی‌ای‌اس، دیگری خاورمیانه و سومین منطقه آمریکای شمالی است. همچنین در حوزه ال‌ان‌جی باید گفت که این حوزه سهم ۲۵ درصدی در اقتصاد دنیا دارد که در آینده به ۴۰ درصد می‌رسد. چراکه این حوزه یک اسلحه استراتژیک است و کشورها به این سمت حرکت خواهند کرد.
وی گفت: روسیه نیز به ال‌ان‌جی رو آورده است و بر این اساس ایران نیز باید به این موضوع توجه کند. پس در نهایت باید به این نکات توجه داشت که گاز یک فرصت بسیار خوبی برای نفوذ بیشتر دارد. در این میان مساله محیط زیست در مورد آن بسیار مهم است و اختلاط آن با انرژی‌های تجدیدپذیر یک نیاز فنی و اقتصادی است. ضمن اینکه رقابت در حوزه ال‌ان‌جی نیز بیشتر خواهد شد، البته تحولات مربوط به نرخ نفت نیز بسیار مهم است.
اروپا عاشق چشم و ابروی ایران نیست
همچنین در ادامه این نشست نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران اشاره به اینکه 80 میلیارد دلار اعتبار توسط اتحادیه اروپا برای همکاری شرکت‌های کوچک و متوسط ایرانی و اروپایی در نظر گرفته شده، گفت: یک تشکل اقتصادی اروپایی مسوول این کار شده تا در ارتباط با اتاق بازرگانی ایران زمینه همکاری میان بنگاه‌های کوچک و متوسط طرفین را به وجود آورد. بر این اساس باید نیاز اتحادیه اروپا به ایران را با صدای بلند در ایران فریاد زد.
پدرام سلطانی با بیان اینکه اروپا عاشق چشم و ابروی ایران نیست، گفت: اروپا بعد از شوکی که از اتفاقات عراق و سوریه به آن دچار شده، دیگر تحمل تشنج و ناامنی و جنگ در خاورمیانه را ندارد. بنابراین مصمم است که در منطقه اتفاقی نیفتد اما تحلیگران سیاسی ایران از این موضوع غافلند و در مذاکره با اروپا، جو منفی در ایران به وجود می‌آورند.
سایر اخبار این روزنامه
وزیر اطلاعات خبر داد
برای ایجاد فضای باز سیاسی باید قوانین را اصلاح کنیم
53 هشدار اتاق بازرگانی به در بسته خورد
معاون وزیر راه و شهرسازی:
دردسرهای فقر استراتژی دولت ادامه دارد
وعده ساخت پلاسکوی 15 طبقه تا 2 سال آینده
بررسی فرصت‌ها و چالش‌های گردشگری در یک برنامه تلویزیونی؛
احتکار گوشی، تازه‌ترین التهاب در بازار موبایل
رویای تاکسی خنک!
خبر شرم آور!
مخالفت با پیوستن ایران به FATF و پالرمو
خیانت آشکار رییس‌جمهور
نسخه وزارت اقتصاد برای مقابله با تحریم ها
گزارش میدانی «جهان صنعت» از آشفتگی بازار دارویی کشور
مذاکرات هلسینکی و چشم‌انداز‌های پیش رو
وزیر اطلاعات خبر داد
جنگ اقتصادی داخلی است!
روند تضعیف پول ملی را متوقف کنید
روند تضعیف پول ملی را متوقف کنید
روند تضعیف پول ملی را متوقف کنید
روند تضعیف پول ملی را متوقف کنید
