جام 2018 هم به داد پوتین نرسید

در حالی که فرانسه روز یکشنبه در ورزشگاه لوژنیکی مسکو در حال قطعی‌کردن پیروزی خود بود، دوربین‌ها بر روی چهره ولادیمیر پوتین بودند که در کنار اینفانتینو نشسته و به نظر خوشحال بود.
رئیس‌جمهوری روسیه احتمالا یک دلیل برای خوشحال‌بودنش داشت: روسیه موفق شده بود که به خوبی از پس میزبانی جام‌جهانی بربیاید و نگاه صدها ‌هزار خارجی که برای دیدن مسابقات به این کشور آمده بودند را به روسیه و شخص خود عوض کند و آنها با نگاهی مثبت این کشور را ترک کنند.
اما در حالی ‌که روسیه از اینکه نقش خود را به خوبی انجام داده، خشنود است، اتفاق عجیبی در حال رخ‌دادن است: میزان محبوبیت پوتین در میان روس‌ها در حال کاهش است.
نظرسنجی اخیر که توسط یک موسسه دولتی صورت گرفته، نشان می‌دهد که اعتماد به رئیس‌جمهوری روسیه از زمان انتخابات در ماه مارس از 77 به 63‌درصد کاهش یافته و احتمالا مهمترین دلیل آن افزایش بحث‌برانگیز سن بازنشستگی است که در نخستین روز مسابقات جام‌جهانی در این کشور اعلام شد.


مسابقات جام‌جهانی بدون هیچ حادثه، خشونت یا اتفاق دیگری به پایان رسید. روز جمعه اینفانتینو گفت که این دوره از مسابقات بهترین دوره جام‌جهانی بود و از این بابت از روسیه برای مدیریت و برنامه‌ریزی تشکر کرد. او گفت: «جام جهانی فوق‌العاده‌ای بود؛ از همان ابتدای بازی‌ها ما از بودن در این‌جا لذت بردیم.»
در قدرت بودن آن‌ هم در طول دو دهه برای پوتین، رابطه او و روسیه را به یک رابطه غیر قابل تعویض تبدیل کرده است: به نظر هر چه که برای روسیه خوب است، برای پوتین هم خوب است و برعکس اما این‌بار ظاهرا دیگر این‌گونه نیست.
آندره کولس‌نیکوف، مفسر سیاسی در یادداشتی در روزنامه ودوموستی نوشت: «یکی از اهداف برگزاری این مسابقات این بود که مفاهیم پوتین و روسیه را بیش از گذشته به هم پیوند دهد، اما در عمل باعث جداشدن این دو مفهوم از هم شد.»
پوتین در افتتاحیه مسابقات شرکت کرد، اما در بازی‌هایی که روسیه از مراکش و اسپانیا برد، حضور نداشت. او همچنین در بازی یک‌چهارم نهایی و شکست تیم روسیه در مقابل کرواسی نیز شرکت نکرد. در این بازی‌ها در عوض دیمیتری مدودوف، نخست‌وزیر غیرمحبوب پوتین حضور داشت.
در ماه مارس پوتین برای یک مدت 6 ساله دیگر نیز با 77‌درصد رئیس‌جمهوری شد. به‌رغم این ارقام و آمارها، این‌بار بی‌تفاوتی زیادی در نگاه عمومی نسبت به انتخابات وجود داشت و اکثر مردم معتقد بودند که باید به پوتین رأی دهند؛ چون جایگزین و آلترناتیوی وجود ندارد.
با اعلام افزایش سن بازنشستگی در روز افتتاحیه مسابقات جام جهانی، پوتین سعی کرد که خود را از این ماجرا کنار بکشد؛ اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که در این کار موفق نبوده است. اعتراض‌هایی در چندین شهر روسیه در اوایل جولای صورت گرفت که از سوی ائتلاف غیر معمول نیروهای سیاسی ازجمله احزاب اپوزیسیون پارلمانی که به ‌طور معمول وفادار به کرملین هستند، حمایت شد. با این حال سازمان‌دهندگان این اعتراض‌ها را در شهرهایی که مسابقات جام‌جهانی در آنها برگزار می‌شد، برگزار نکردند.
سن بازنشستگی قرار است که از 55 به 63‌ سال برای زنان و از 60 به 65‌ سال برای مردان افزایش یابد. اقتصاددان‌ها می‌گویند که مهم است سن بازنشستگی را از هنجارهایی که در دوران جوزف استالین تعیین شده بود، افزایش دهند؛ اما این اقدام برای طرفداران پوتین بسیار ناخوشایند بود.
از زمان مارس 2014 که روسیه الحاق کریمه را به کشور خود اعلام کرد و موجب انتقاد شدید رهبران دموکراتیک غربی شد، موجی از احساسات میهن‌پرستانه ایجاد شد که محبوبیت پوتین را بالا برد؛ حالا میزان محبوبیت او به پایین‌ترین حد خود از آن زمان رسیده است.
کولس‌نیکوف همچنین در یادداشت خود به نظرسنجی دیگری پرداخته که در آن از مردم روسیه پرسیده شده بود که «آیا اتفاقات در مسیر درستی در کشور رخ می‌دهند؟» و تنها 46‌درصد مردم پاسخ مثبت داده‌اند و این باز هم پایین‌ترین میزان تأیید مسیر درست کشور از سوی مردم از زمان الحاق کریمه است. کولس‌نیکوف نوشته: «این‌بار کریمه دومی وجود ندارد که محبوبیت پوتین را افزایش دهد. حتی اگر قطب شمال را هم به روسیه الحاق کنیم، محبوبیت او افزایش نخواهد یافت.»