روزنامه جهان صنعت
1396/01/19
بررسی تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه زیر ذره بین «جهان صنعت»؛
گروه گردشگری و میراث فرهنگی- «سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به حیاط خلوتی برای دولت تبدیل شده است و کسی در راس کار قرار گرفته که هیچ سابقه‌ای در این زمینه ندارد. باید متوجه باشیم سابقه مدیریتی این افراد در حدی نیست که بخواهد گردشگری کشور را به جایی برساند. اگر این سازمان تبدیل به وزارتخانه شود، کسی که دولت معرفی خواهد کرد باید به نمایندگان هم پاسخگو باشد و میتوان بررسی کرد چه برنامه‌هایی دارد و آیا توان اداره این وزارتخانه را دارد یا خیر؟» اینها را مهرداد بائوج لاهوتی نماینده مجلس می‌گوید. کسی که طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به وزارتخانه را در مجلس دنبال می‌کند و می‌گوید به زدوی شاهد این طرح در صحن علنی مجلس خواهیم بود. لاهوتی معتقد است عملکرد این سازمان در این سال‌ها قابل قبول نبوده و باید طرح تبدیل این سازمان به وزارتخانه جدی‌تر پیگیری شود.بحث تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه بارها مطرح شده و هربار به دلیلی این اتفاق نیفتاده است. سال 1383 بود که لایحه دولت خاتمی برای ایجاد وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری رای نیاورد و با جداسازی سازمان میراث فرهنگی و سازمان ایرانگردی و جهانگردی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادغام آنها با هم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شکل گرفت.از آن پس، رییس سازمان را شخص رییس‌جمهور انتخاب و به‌عنوان یکی از معاونان خود معرفی کرد. فروردین سال 1385 و در دولت بعدی سازمان صنایع‌دستی کشور هم از وزارت صنایع و معادن جدا شد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شکل گرفت. حالا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری بار دیگر از سوی نمایندگان مجلس طرح وزارتخانه شدن این سازمان مطرح شده است. طرحی که در این سال‌ها بارها شاهد مطرح شدن و ناکام ماندن آن بوده‌ایم.
سازمان یا وزارتخانه
تفاوتی ندارد
سیدمحمد بهشتی، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در گفت و گو با «جهان صنعت» درباره تبدیل سازمان می‌گوید: «وزارتخانه یا معاون رییس‌جمهور بودن خیلی تفاوت ماهوی نمی‌کند، تنها به این بستگی دارد که تغییر به چه ترتیبی اتفاق بیفتد. البته اگر وزارتخانه شود تبعا باید پاسخگوی مجلس بود و وزیر موقعیت سیاسی‌تری پیدا می‌کند. درصورتی که معاون رییس‌جمهور می‌تواند تخصصی تر به موضوع نگاه کند. اما می‌بینید عملا از زمانی که ادغام صورت گرفته است و معاون رییس‌جمهور بوده، هیچ وقت رییس سازمان تخصصی مرتبط با موضوعات این سازمان نداشته و همیشه سیاسی به موضوع نگاه شده است. پس از این جهت، چه سازمان باشد چه وزارتخانه تفاوتی نخواهد داشت. از نظر ماهم که در سازمان هستیم فرقی ندارد.»
بهشتی درباره مخالفتش با وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی زمانی که این سازمان شکل گرفت، توضیح می‌دهد: «زمانی که ادغام صورت گرفت اصرار کردیم ابتدا به شکل معاونت رییس‌جمهور باشد. علتش هم این بود که ابتدا شاهد ارتقای مدیریتی باشیم و تغییرات به شکلی آرام اتفاق بیفتد. اگر به سال 82 بازگردیم باز هم من همان نظر را داشتم و می‌گویم بهتر است، ابتدا معاونت رییس‌جمهور باشد و بعد تبدیل به وزارتخانه شود. البته هیچ وقت به شکلی که می‌خواستیم اتفاق نیفتاد.»
وی نیت نمایندگانی که طرح وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی را دنبال می‌کنند را هم مهم می‌داند و می‌گوید: «البته باید از نمایندگان مجلس پرسید، کسانی که این طرح را دنبال می‌کنند نیت‌شان تنها این است که سازمان را نسبت به خودشان پاسخگو کنند یا اینکه می‌خواهند با کمک‌هایشان مسایل حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به شکل بهتری حل‌و‌فصل شود. کدام یک از این دو نیت را دارند؟ البته خواهند گفت نیت دوم. اما باید دید در عمل کدام‌یک خواهد بود.»
وضع از این بدتر نخواهد شد!
اردشیر اروجی، کارشناس گردشگری یکی از افرادی است که سال 1383 در جلسات مجلس برای تشکیل وزارتخانه میراث فرهنگی و صنایع‌دستی شرکت داشته است. او در این‌باره به
«جهان صنعت» می‌گوید: «همان موقع ما بحث وزارتخانه را پیش کشیدیم. ابتدا لایحه‌ای که از طرف دولت به مجلس رفت، در قالب سازمان گردشگری و میراث فرهنگی بود. حدود یکسال در مجلس روی لایحه کار شد. پس از یکسال بررسی به این نتیجه رسیدند که باید وزارتخانه تشکیل شود. نمایندگان با آقای خاتمی صحبت کردند و لایحه از سوی دولت اصلاح شد و به صورت وزارتخانه به مجلس برگشت. کمیسیون نظر خودش را مبنی بر تایید وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری به صحن علنی مجلس برد و وزارتخانه تصویب شد. پس از آن تعدادی از نمایندگان مجلس تشکیک کردند. فردای آن روز وزارتخانه رای نیاورد و قرار شد کمیسیون موضوع را در قالب همان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بررسی کند و در نهایت سازمان تصویب شد.»
اروجی معتقد است عملکرد سازمان از زمان تشکیل آن قابل قبول نبوده و تمام کسانی که در این سال‌ها ریاست این سازمان را برعهده داشته‌اند تخصص‌های لازم نداشته‌اند: «از آن سال تا به حال چیزی حدود 12 سال می‌گذرد و در عمل نشان داده شده که سازمان نتوانسته پاسخگوی اهدافی باشد که منطبق با آن تشکیل شده است. اگر تعارف‌ها را کنار بگذاریم می‌بینیم در تمام دولت‌ها این سازمان حیاط خلوت دولت بوده است. ولی اگر وزارتخانه شود به صورت مستقل عمل خواهد کرد و این شرایط تغییر می‌کند. در حال حاضر به دلیل اینکه رییس سازمان، معاون رییس‌جمهور است، نمایندگان باید از شخص رییس‌جمهور سوال کنند و چون سوال کردن از رییس‌جمهور سیاسی است و به این سادگی‌ها امکان‌پذیر نیست در نتیجه رییس سازمان زیر پوشش رییس‌جمهور پنهان میشود. اما اگر وزیر باشد نمایندگان به راحتی می‌توانند سوال و حتی استیضاحش کنند. از طرف دیگر فکر می‌کنم به دلیل اینکه نمایندگان روی میراث فرهنگی و گردشگری شهر خودشان حساسیت بیشتری دارند در نتیجه فضا رقابتی‌تر خواهد شد.»
اروجی در پاسخ به این پرسش که آیا وزارتخانه شدن این سازمان، اداره آن را سیاسی‌تر نمی‌کند، می‌گوید: «اقتصاد کشور ما سیاسی است. این را همه جای کشور ما می‌بینید. از سال 83 که سازمان تشکیل شد تابه حال که وارد سال 96 شده‌ایم تقریبا میشود 13 سال. در این مدت حدود 10رییس سازمان عوض شده است. به نظرم غیرممکن بود که 10 وزیر عوض شود. باید پرسید چه کسانی را به عنوان رییس انتخاب کرده‌اند؟ در تمام دولت‌ها حتی حالا افرادی که کمترین تخصص را داشته‌اند، برای ریاست انتخاب شدند. زمان آقای احمدی‌نژاد سیاسی‌ترین فرد دولت یعنی مشایی به عنوان رییس سازمان انتخاب شد.
پس از او بقایی آمد. سازمانی که میراث فرهنگی‌اش سابقه چندهزارساله دارد کسی مثل بقایی رییس‌اش شد. بعد از بقایی هم تمام کسانی که آمدند همه بی‌ارتباطی بودند. حالا هم فردی در راس است که تخصصی در این زمینه ندارد. می‌خواهم بگویم در صورت وزارتخانه شدن، نسبت به اینکه زیر نظر دولت باشد اوضاع بهتری خواهد داشت.»
از این طرح اطلاعی ندارم
جبار کوچکی‌نژاد، رییس فراکسیون میراث فرهنگی، گردشگری، صنایع‌دستی و مناطق آزاد مثل ذبیح‌الله نیکفر، سخنگوی این فراکسیون از طرح مطرح شده و امضاهایی که برای آن جمع‌شده ابراز بی‌اطلاعی می‌کند و به «جهان صنعت» می‌گوید: «خیلی در جریان این طرح نیستم.
البته بحثی بین نمایندگان مطرح شده اما اینکه به سرانجام برسد را بعید می‌دانم. تنها در رابطه با محیط‌زیست و منابع طبیعی بحث‌هایی مطرح شده و طرح هم در حال پیگیری است. می‌خواهیم پیشنهاد دهیم محیط‌زیست و منابع طبیعی با میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی یکی شود. اما اینکه درحال حاضر طرح جدایی عنوان شده باشد، خیر، چنین چیزی نیست. تنها گاهی اوقات بین نمایندگان مطرح میشود.»
او درباره پیش‌نویس طرحی که لاهوتی ادعا می‌کند 150 نماینده آن را امضا کرده‌اند، می‌گوید: «آقای لاهوتی قبلا امضاهایی گرفته بود اما بعید می‌دانم در دستور قرار گرفته باشد، سال گذشته بود که آن را پیگیری می‌کرد. البته طرح را آورد ما هم امضا کردیم حدود چهار ماه قبل بود ولی اینکه الان چاپ شده باشد بعید می‌دانم».
ریاست این سازمان در حد و اندازه‌های پتانسیل گردشگری کشور نیست
مهرداد بائوج‌لاهوتی، نماینده لنگرود و عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس که پیگیر طرح وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است، درباره جزییات این طرح به «جهان صنعت» توضیح می‌دهد: «در حال حاضر حدودا 150نفر پیش‌نویس را امضا کرده‌اند. هیات رییسه روی آن دستور داده و به زودی در صحن علنی مجلس مطرح خواهد شد. به دلیل اهمیت و جایگاه ویژه گردشگری در اقتصاد دنیا و پتانسیل بالای کشورمان به دنبال تصویب این طرح هستیم. درآمد بسیاری از کشورها از گردشگری تامین میشود حال آنکه درآمد کشور ما از گردشگری کمتر از یک میلیارد دلار است و آماری که درباره درآمد هفت میلیارد دلاری در این حوزه می‌دهند نادرست است. با توجه به جاذبه‌های ایران امروز باید اقتصاد کشور از طریق گردشگری اداره می‌شد. اما شرایط امروز را ببینید. در چشم‌انداز 1404 باید به 20میلیون گردشگر برسیم. اما با کدام زیرساخت؟ وضعیت هتل‌های تهران را ببینید. جز چند هتل، تمام هتل‌ها پیش از انقلاب ساخته شده‌اند. وضعیت شهرستان‌ها هم که بسیار بدتر است.» او مدیریت سازمان میراث فرهنگی را چندان مناسب نمی‌داند و ادامه می‌دهد: «این سازمان تبدیل به حیاط خلوتی برای دولت شده است. کسی در راس کار قرار گرفته که هیچ سابقه‌ای در این زمینه ندارد. تمام افرادی که در این سال‌ها ریاست را بر عهده داشتند هم همین‌طور بود. باید متوجه باشیم سابقه مدیریتی این افراد در حدی نیست که بخواهند گردشگری کشور را به جایی برسانند.»
این نماینده مجلس تاکید می‌کند: «اگر این سازمان تبدیل به وزارتخانه شود، کسی که دولت معرفی خواهد کرد باید به نمایندگان هم پاسخگو باشد و میتوان بررسی کرد که چه برنامه‌هایی دارد و آیا توان اداره این وزارتخانه را دارد یا خیر؟»
او در پاسخ به اینکه اعضای فراکسیون «میراث فرهنگی، گردشگری، صنایع‌دستی و مناطق آزاد» از این طرح اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند، می‌گوید: «این فراکسیون فعال نیست و تاثیرگذاری خاصی در این حوزه نداشته است.»
لاهوتی درباره ادغام «سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی» با «محیط‌زیست و منابع طبیعی که کوچکی‌نژاد مطرح کرده بود هم می‌گوید: «با وجود اینکه این طرح کارشناسی شده نیست و میراث فرهنگی و گردشگری مقوله‌ای جداست و بحث‌های خودش را دارد اما ایشان می‌تواند پس از مطرح شدن در صحن علنی مجلس پیشنهادهای خودشان را مطرح کنند.»
سایر اخبار این روزنامه
رونق اقتصادی و اشتغالزایی شاکله پیگیری امور باشد
وزیر صنعت خبر داد؛
دورنمای اقتصاد مسکن 96 در گفت‌و‌گو با جمشید پژویان؛
فریب سود بالای بانک‌ها را نخورید
بررسی تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه زیر ذره بین «جهان صنعت»؛
بازار تلفن همراه در نوروز 96 زیر ذره بین «جهان صنعت»؛
سقف نرخ بیکاری استان‌های کشور در سال 95 اعلام شد؛
تاملی بر وضعیت جنگل‌های هیرکانی؛
دورهمی جمنا!
آزادی بیان در خطر
بورس روی خط تردید
کنترل بازار؛ دست پنهان، دست چلاق!
غارت جنگل‌ها را متوقف کنید!
صف‌آرایی جدید در سوریه
چرخش180 درجه‌ای ترامپ
دوپینگ محافظه‌کاران
