روزنامه جهان صنعت
1397/04/21
بودجه دفاعی پاشنه آشیل ناتو
رییس‌جمهور آمریکا دیروز برای شرکت در نشست دو روزه سران و رهبران کشورهای عضو ناتو وارد بروکسل شد و با ینس استولتنبرگ ملاقات کرد. پس از این دیدار، ترامپ در نشست خبری مشترک با دبیرکل ناتو، دولت آلمان را به خاطر کوتاهی در افزایش بودجه دفاعی آن کشور و همزمان، حمایت مالی از طرح احداث خط لوله انتقال گاز روسیه از طریق کشورهای حوزه بالتیک و کوتاهی مورد انتقاد قرار داد و گفت که کاملا نامناسب است که آلمان به عنوان عضو ناتو به تعهد مالی در قبال این سازمان عمل نکند و به جای آن از روسیه حمایت مالی به عمل آورد.دونالد ترامپ از دشواری در مذاکرات با اعضای ناتو و کشورهای اروپایی سخن گفته و این مذاکرات را با دیدار با ولادیمیر پوتین مقایسه کرده است. وی در عین حال، آلمان را به خاطر حمایت از طرح خط لوله انتقال گاز روسیه مورد انتقاد قرار داده است.
رییس‌جمهور آمریکا پیش از ترک واشنگتن به مقصد بروکسل نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران ناکافی بودن بودجه نظامی اعضای ناتو را مورد انتقاد شدید قرار داد و گفت که ناتو با ما خوب رفتار نکرده، ما بیش از اندازه پول می‌دهیم و سایرین کمتر از میزان لازم. وی گفت که ایالات متحده بیش از ۷۵ درصد از منابع مورد نیاز برای پوشش دفاعی ناتو را تامین می‌کند در حالی که اکثر اعضای دیگر به تعهد خود برای اختصاص دست کم ۲ درصد تولید ناخالص ملی به بودجه دفاعی خود عمل نکرده‌اند.
دونالد ترامپ همچنین از عدم توازن تجاری بین ایالات متحده و کشورهای اتحادیه اروپا انتقاد کرد و گفت که در سال گذشته، آمریکا در تجارت با اروپا ۱۵۰ میلیارد دلار زیان کرد. او افزود که علاوه بر آن، ما ۷۵ درصد خرج ناتو را هم می‌دهیم و صراحتا بگویم، به آنها نفع بیشتری می‌رسد تا به ما. رییس‌جمهور آمریکا در عین حال نسبت به رفع اختلاف نظر با ناتو و اتحادیه اروپا ابراز اطمینان کرد و گفت: ما این مساله را حل می‌کنیم و همه راضی خواهیم بود.
در مورد اختلاف تجاری با چین و اختلاف‌نظر سیاسی با روسیه، ترامپ گفت که ما رقیب آنها هستیم اما من همیشه گفته‌ام و سال‌هاست که می‌گویم داشتن روابط خوب با روسیه، با چین و سایر کشورها چیز خوبی است.
خودنمایی ترامپ هراس بزرگ در نشست ناتو
از طرفی فرانس 24 در گزارشی نوشت: بزرگ‌ترین هراس در نشست سران عضو ناتو در بروکسل خودنمایی دونالد ترامپ است، زیرا ذهن همگان همچنان متوجه نشست گروه 7 در کاناداست که چگونه آن اجلاس را برهم زد و همه نگرانند باز هم به آنها ضربه بزند. بسیاری از رهبران کشورهای اروپایی عضو ناتو نگرانند که دونالد ترامپ بیشتر به عنوان یک متخاصم تا یک متحد با آنان سر یک میز بنشیند.
مفسر خبری این شبکه تلویزیونی در تحلیل دستور کار اجلاس سران ناتو در بروکسل گفت: این یک نشست سخت و تنش‌زاست، زیرا بیشتر اعضا می‌دانند سهم خود را در بودجه ناتو پرداخت نکرده‌اند، 24 کشور عضو هنوز به تعهد افزایش دو درصدی تولید ناخالص ملی برای هزینه‌های دفاعی عمل نکرده‌اند. وی گفت: مشکل اصلی در دیدار بروکسل این است که آمریکا برخلاف دیگر اعضای ناتو 5/3 درصد تولید ناخالص داخلی را به این موضوع اختصاص داده، یعنی از نزدیک به یک تریلیون دلار (957 میلیارد دلار) 686 میلیارد دلار مربوط به بودجه نظامی این کشور است.
او ادامه داد: ارزش بودجه نظامی 28 کشور دیگر عضو ناتو در مجموع تنها 271 میلیارد دلار است. ترامپ می‌تواند متحدان آمریکا را سرزنش و نشست را ترک کند و بگوید من متحدان زیادی دارم. برای ترامپ اهمیت ندارد که در نشست گروه 7 یا سران ناتو حضور دارد. وی دارای شخصیتی از خودراضی و خودشیفته است و توجهی ندارد که این نشستی بین‌المللی بوده، بلکه بیشتر متوجه حامیان خود در «خانه» (آمریکا) است. کارشناس رسانه فرانسوی ادامه داد: اعضای ناتو نمی‌توانند ترامپ را با خود همراه کنند، بلکه ناگزیرند با وی همراه شوند و در دو سال پیش رو اقدام به افزایش بودجه نظامی خود بر مبنای تولید ناخالص داخلی کنند.
ناتو، متحد علیه روسیه اما دچار شکاف
اتحاد ناتو نشست دو روزه خود را دیروز در حالی آغاز کرد در حالی که از لحاظ نظامی قدرتمندتر از هر زمان دیگری پس از دوران جنگ سرد به نظر می‌رسد و برنامه‌هایی را برای محدودتر کردن قدرت روسیه در نظر دارد.
رویترز در گزارشی با موضوع نشست دو روزه ناتو نوشت: با اینکه اتحاد ناتو به دلیل برگزاری نخستین نشست دوسالانه‌اش در مقر چند میلیارد دلاری جدید بروکسل باید احساس پیروزمندانه بیشتری داشته باشد، بسیاری از رهبران حاضر در این نشست به دلیلی رویارویی با دونالد ترامپ، رهبر فعلی این پیمان، ظاهرا مضطرب و نگران هستند؛ رهبری که اظهارات سختگیرانه‌ای را درخصوص هزینه‌های دفاعی با خود به این نشست خواهد آورد.
اتهامات مطرح شده علیه روسیه مبنی بر تلاش این کشور برای بر هم زدن ثبات غرب با حملات سایبری و اقدامات پنهانی، زمینه را برای بیشترین میزان گسترش پیمان آتلانتیک شمالی در چند دهه اخیر فراهم کرده و این اقدام با حمایت موجی که آمریکا برای افزایش هزینه‌های دفاعی در اروپا به راه انداخته، صورت می‌گیرد.
این نشست بیش از ۴۰ نفر از رهبران دولت‌ها از ۲۹ کشور عضو و شرکای غیرعضو این پیمان را از فنلاند گرفته تا افغانستان گرد هم جمع کرده تا بر توانایی‌های ناتو تاکید کنند. همچنین ناتو با دعوت از مقدونیه برای آغاز مذاکرات پیوستن به این پیمان و مقابله با هشدارهای روسیه علیه گسترش آن در منطقه بالکان، قرار است بار دیگر حوزه خود را گسترش دهد.
صحبت‌های ترامپ درباره عدم پرداخت سهم نظامی خود در ازای چتر حمایتی آمریکا، موجب شده که بسیاری از رهبران شرکت‌کننده در این نشست احساس نارضایتی داشته باشند. ترامپ پیش از ترک کاخ سفید به مقصد اروپا برای شرکت در نشست ناتو و پس از آن، سفر به انگلیس و فنلاند که در آن با ولادیمیر پوتین دیدار خواهد کرد، گفت: رفتار ناتو با ما منصفانه نبوده است. ما هزینه بسیار زیادی پرداخت کرده‌ایم و آنان خیلی کم هزینه کرده‌اند.
ترامپ با وجود توئیت‌های اخیرش در انتقاد از متحدان ناتو، پیش از پرواز به مقصد اروپا لحنی دوستانه‌تر اتخاذ کرده و گفت: این مساله را حل می‌کنیم و همه کشورها خوشحال خواهند بود. ممکن است ترامپ به دنبال جلب حمایت در مساله افزایش بودجه دفاعی طرف‌های اروپایی باشد که اکنون در حساب‌های دولتی سرمایه‌گذاری شده‌اند.
ناتو در سال ۲۰۱۴ با افزایش بودجه نظامی هر کشور تا ۲ درصد تولید ناخالص داخلی تا سال ۲۰۲۴ موافقت کرد و اکنون بودجه کل اروپا و کانادا از سال ۲۰۱۵ حدود ۹۰ میلیارد دلار افزایش یافته است. یکی از دیپلمات‌های ناتو اظهار کرد: در مساله تعهد به ضمانت‌های امنیتی آمریکا، متحدان می‌توانند کمی انتقادپذیر باشند اما در صورتی که ترامپ طرف‌ها را به خروج از ناتو تهدید کند، شرایط دشواری به وجود خواهد آمد.
ناتو که در سال ۱۹۴۹ و برای مقابله با تهدید شوروی تشکیل شد، بر مبنای همکاری‌های عمیق با آمریکا فعالیت می‌کند که با زرادخانه‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای خود به امنیت اروپا کمک می‌کند. از زمان الحاق کریمه از اوکراین به روسیه در سال ۲۰۱۴، ناتو هدف گذشته خود را تجدید کرد و گردان‌هایی را به بالتیک و لهستان فرستاد تا از هرگونه تهاجم احتمالی از سوی روسیه جلوگیری کنند.
دونالد تاسک، رییس کمیسیون اروپا و نخست‌وزیر سابق لهستان درخصوص برگزاری بازی‌های جام‌جهانی فوتبال از سوی مسکو گفت: وجهه روسیه تنها وابسته به برگزاری بازی‌های جام‌جهانی فوتبال نیست. تاسک که پیش‌بینی میشود در مراسم شام ناتو شرکت کند، تصریح کرد: هیچ کس نباید ماهیت سیاسی و روابط بین‌المللی با روسیه را فراموش کند.
رییس‌جمهور آمریکا که به عنوان فرمانده ارشد بزرگ‌ترین قدرت نظامی جهان، رهبری این پیمان را برعهده دارد، اعلام کرده است که مسایل دیگری از جمله تجارت خارج از ناتو و روابط تجاری با اروپا را نیز در این نشست مطرح خواهد کرد. او هم‌اکنون تعرفه‌هایی را برای صادرات فولاد و آلومینیوم اتحادیه اروپا وضع کرده و همچنین تهدید کرده است که این تعرفه‌ها را درخصوص خودروهای اروپایی نیز اعمال خواهد کرد. ترامپ درباره کسری تجارت‌های آمریکا با اتحادیه اروپا در توئیتر نوشت: ما ۱۵۱ میلیارد دلار از میزان تجارت خود با اتحادیه اروپا را از دست می‌دهیم. آنان تعرفه‌ها (و موانع) بزرگی را برای ما قرار می‌دهند.
با این حال اتحادیه اروپا و دولت آمریکا هر دو می‌گویند که این مبلغ با در نظر گرفتن خدماتی از جمله در حوزه مالی که آمریکا در آن هزینه مازاد دارد، کمتر از این میزان است. به دنبال نشست جنجالی گروه 7 در ژوئن که ترامپ بیانیه نهایی آن را نپذیرفت، نمایندگان ناتو با مذاکره دقیق درخصوص بیانیه نشست بروکسل چند روز پیش از برگزاری آن و تعیین تصمیمات درباره روسیه و عراق، چیزی برای تغییر باقی نگذاشته‌اند.
یکی از دیپلمات‌های ناتو گفت دست‌کم یک مقام ارشد کاخ سفید بیانیه نشست ناتو را امضا کرده است؛ بیانیه‌ای که تعهد به اختصاص دو درصد از تولید ناخالص داخلی به بودجه دفاعی را نیز شامل میشود. موضع ترامپ اما هنوز مشخص نیست. یکی دیگر از دیپلمات‌های ناتو اظهار کرد: او می‌تواند همه‌چیز را با یک توئیت لغو کند.
نگاهی به وضعیت بودجه نظامی ناتو
دونالد ترامپ بارها به هم‌پیمانان خود در ناتو و کانادا به خاطر عدم عمل به وعده مربوط به صرف دو درصد تولید ناخالص داخلی برای بودجه دفاعی حمله کرده و روز دوشنبه نیز مجددا این انتقادهایش را در توئیتر تکرار کرد.
ترامپ دوشنبه گذشته مدعی شد آمریکا 90 درصد بودجه ناتو را پرداخت می‌کند اما مشخص نکرده که چطور به این رقم رسیده است. طبق آمارها آمریکا با 686 میلیارد دلار بودجه نظامی، حدود 72 درصد کل بودجه اعضای ناتو در سال 2017 را به خود اختصاص داده بود. مجموع بودجه نظامی 29 عضو ناتو 957 میلیارد دلار در این سال بوده است. بعد از آمریکا، بریتانیا دومین بودجه بالای نظامی ناتو را با اختصاص 55 میلیارد دلار در سال 2017 داشت و بعد از آن فرانسه با 46 میلیارد و آلمان با 45 میلیارد در رده‌های بعدی قرار داشتند.
وعده اختصاص 2 درصد
آمارهای مربوط به هزینه‌ها اندازه اقتصاد هر یک از این کشورها را در نظر نمی‌گیرد و کشورهای عضو ناتو تعهدات‌شان در زمینه بودجه دفاعی را براساس تولید ناخالص داخلی خود عملی می‌کنند. در سال 2006 وزرای دفاع ناتو بر سر این خط‌مشی توافق کردند که دست‌کم دو درصد تولید ناخالص داخلی خود را برای بودجه دفاعی صرف کنند اما با شدت گرفتن بحران مالی بسیاری از این کشورها مجبور شدند بودجه‌های نظامی خود را کاهش دهند. اعضای ناتو در جریان اجلاس سال 2014 خود در ولز در حالی که نگران افول بودجه‌های نظامی در این ائتلاف با بالا گرفتن بحران در اوکراین بودند بار دیگر متعهد شدند که به سمت عملی کردن خط‌مشی دو درصدی در عرض یک دهه حرکت کنند. ترامپ بارها به بهانه این وعده گفته آن دسته از کشورهای ناتو که هنوز وعده اختصاص دو درصد برای بودجه دفاعی را عملی نکرده‌اند زیر قول‌‌شان زده‌اند اما دیپلمات‌ها می‌گویند در این توافق به شکلی سفت و سخت گفته نشده چه اقداماتی مورد توافق است و تقریبا همه توافق کردند که نیاز است برای این منظور بودجه بیشتری صرف کنند.
کدام کشورها بودجه دفاعی 2 درصدی را عملی کرده‌اند
آمریکا با اختلاف خیلی زیادی بزرگ‌ترین بودجه نظامی در میان کشورهای عضو ناتو در مقایسه با تولید ناخالص داخلی خود را دارد و در سال 2017 طبق آمار ناتو 57/3 درصد تولید ناخالص داخلی خود را صرف بودجه دفاعی کرده است. در مقام مقایسه یونان در جایگاه دوم با اختصاص 36/2 درصد تولید ناخالص داخلی است هرچند که اقتصادش از آمریکا خیلی کوچک‌تر است. بعد از یونان، بریتانیا با 12/2 درصد و استونی با 08/2 درصد قرار دارند.
این در حالی است که آلمان با وجود آنکه بزرگ‌ترین اقتصاد اروپاست تنها 24/1 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای بودجه نظامی اختصاص داده و مورد انتقادهای شدید ترامپ قرار داشته است. ماه گذشته میلادی با این حال جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا تلاش‌های برلین برای تقویت بودجه نظامی خود را تحسین کرد. این در حالی است که حجم اقتصاد آلمان در سال 2017 چهار تریلیون دلار بوده در حالی که در مقام مقایسه حجم اقتصاد یونان تنها 250 میلیارد دلار بوده و این کار را برای آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان برای آنکه سریعا دو درصد تولید ناخالص داخلی را با بودجه دفاعی تطبیق دهد، دشوار می‌کند.
بودجه نظامی در مقابل هزینه‌ها در ناتو
ترامپ پیش از این گفته هم‌پیمانان آمریکا در ناتو به این ائتلاف بدهکار هستند. این کمی باعث سردرگمی شده و میان وعده بودجه نظامی دو درصدی که در واقع مربوط به صرف پول برای بودجه‌های دفاعی خود کشورهاست با مشارکت‌های مالی مستقیما در ناتو تفاوتی قائل نشده است. مشارکت‌های مستقیم در ناتو برای پرداخت به اصطلاح بودجه غیرنظامی این سازمان استفاده میشود. بودجه‌ای که در سال 2018، 248 میلیون یورو بوده و تنها هزینه‌های اداره مقر بروکسل را پوشش می‌دهد و بودجه نظامی این نهاد درسال 2018، یک میلیارد و 325 میلیون یورو بوده که ساختار فرماندهی نظامی ناتو را تامین می‌کند.
تمامی 29 عضو ناتو طبق یک فرمول شراکتی مورد توافق اقدام به این مشارکت در تامین بودجه ناتو می‌کنند؛ فرمولی که براساس اندازه اقتصادهایشان است. آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد ناتو 22 درصد از کل آن را پرداخت می‌کند و پس از آمریکا، آلمان با 14 درصد و فرانسه و بریتانیا با 5/10 درصد قرار دارند.
سایر اخبار این روزنامه
طرح عدم کفایت رییس‌جمهور در دستور کار فراکسیون امید نبود
بودجه دفاعی پاشنه آشیل ناتو
پیشنهاد ایجاد کنسرسیوم شرکت‌های خصوصی ایرانی و خارجی
طرح تازه تعرفه‌بندی آمریکا بر ۲۰۰ میلیارد دلار واردات از چین
سقوط شاخص تالار شیشه‌ای
در افتتاح طرح توسعه فولادسازی و نورد پیوسته سبا، با حضور معاون اول رییس‌جمهور مطرح شد
رییس پلیس راه راهور ناجا مطرح کرد
دردسرهای پخش تلویزیونی اعترافات تمام شدنی نیست؛
پرونده معطل مانده صادرات گاز ایران به عمان
چرخش نرخ دلار
سفر نتانیاهو تاثیری در ماموریت استراتژیک ندارد
ابهام در چگونگی واردات 600 میلیارد تومان خودرو ادامه دارد
پرداخت خسارت گران‌فروشی به مردم
«ناتو» در بزنگاه تاریخ
عدم شفافیت، دشمن اعتماد عمومی
آیا رابطه تهران- مسکو استراتژیک است
آیا رابطه تهران- مسکو استراتژیک است
آیا رابطه تهران- مسکو استراتژیک است
آیا رابطه تهران- مسکو استراتژیک است
