وداع با مرد سختِ صبور

«محمد بسته‌نگار» داماد آیت‌ا... طالقانی وازجمله فعالان سیاسی پس از مدت‌‎ها ابتلا به بیماری درگذشت.این موضوع را «اعظم طالقانی» روز دوشنبه درکانال خبری خود منتشر کرد. بسته‌نگار از جمله مبارزان پیش از انقلاب بود و بارها به موجب فعالیت‌های سیاسی خود به حبس در زندان‌های رژیم شاه محکوم شد. محمد بسته‌نگار در ۱۸سالگی با مسجد هدایت که در آن زمان محل فعالیت‌های سیاسی مذهبی و تبلیغی محمود طالقانی بود، آشنا شد و تحت تاثیر او قرار گرفت. او در۱۳۵۰ با طاهره طالقانی، دختر محمود طالقانی ازدواج کرد. پس از ازدواج با دختر محمود طالقانی که یکی از فعال‌ترین روحانیون آن سال‌ها بود، وی نیز فعالیت‌های سیاسی خود را شدت بخشید و در۱۳۵۱ برای چهارمین‌بار به زندان افتاد و یک سال دیگر را در زندان گذراند. وي پس از آزادی از زندان چهارم، به همکاری خود با مهدی بازرگان، محمود طالقانی و روحانیون انقلابی ادامه داد و این فعالیت‌ها تا روزهای انقلاب ۱۳۵۷ ادامه داشت. مرحوم بسته‌نگار، پس از ورود به دانشکده حقوق دانشگاه تهران در همان گام‌های نخست به عضویت انجمن اسلامی دانشجویان و جبهه ملی درآمدو در۱۳۳۹ عضو نهضت آزادی شد و سه ماه بعد به همین دلیل به زندان افتاد. وی در۱۳۴۱عضوشورای انجمن اسلامی دانشجویان شد و از این طریق با روحانیت قم ارتباط پیدا کرد. او مانند بسیاری از روشنفکران مذهبی تلاش می‌کرد تا مبارزات روحانیون قم را که بیشتر معطوف به مسائل اصلاحات بود، به سوی مبارزه با استبداد و استعمار جلب کند. بسته نگار پس از ماجرای ۱۵ خرداد ۱۳۴۲بار دیگر به زندان افتاد اما فشار افکار عمومی بعد از نخستين دادگاه نهضت آزادی، باعث شد تا دولت وقت، او را به همراه گروهی دیگر از زندانیان نهضت آزادی، آزاد کند. این آزادی دیری نپايید؛ فعالیت وی ادامه داشت و همین باعث شد برای سومین‌بار دستگیرشده و این‌بار توسط دادگاه به چهار سال زندان محکوم شود. در این شرایط امام‌خمینی(س) از کشور تبعید شده بود. تا حدودي بيشتر رهبران نهضت آزادی در زندان بودند. ساواک تعداد ۱۷ نفر از جمله محمد بسته‌نگار را به زندان دورافتاده برازجان که شرایط سختي داشت، تبعید کرد. او در۱۳۴۶ از زندان آزاد اما از ادامه تحصیل در دانشگاه محروم شد. گويا دولت به دانشجویان دستگیرشده گفته بود که اگر ندامتنامه‌ای بنویسند یا به همکاری با ساواک بپردازند و از امام خمینی (س) و دکترمحمد مصدق ابراز انزجار کنند، می‌توانند به دانشگاه بازگردند و به تحصیل ادامه دهند. بسته نگار این شرایط را نپذیرفت؛ به همین دلیل نتوانست به تحصیلاتش در دانشگاه ادامه دهد و تنها پس از بهمن ۱۳۵۷ بود که تحصیلات دانشگاهی را ادامه داد. محمد بسته نگار، در روزهای انقلاب همراه با نهضت آزادی در بسیاری از فعالیت‌های انقلابی حاضر می‌شد. اما پس از اینکه دولت موقت توسط مهندس بازرگان تشکیل شد و بسیاری از همراهان او وارد دولت شدند، از ورود به حکومت و دولت اجتناب کرد و از ۱۳۵۸ فعالیت سیاسی خود را مستقل از هر گروه رسمی آغاز کرد. او در تمام این سال‌ها هميشه در بزرگداشت محمود طالقانی و علی شریعتی و مهدی بازرگان حضور فعال داشته‌است. او برای بزرگداشت مراسم شریعتی از ۱۳۷۳فعالیتی را درحسینیه ارشاد آغاز کردکه این برنامه از آن سال تا به امروز همواره برگزارمی‌شود. از وی آثار مختلفی در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی از جمله «اندیشه‌های اجتماعی - سیاسی مهندس مهدی بازرگان» و «مناره‌ای در کویر:مجموعه مقالات آیت‌ا... طالقانی» به یادگار مانده است.