پاسخ علي مطهري به مقاله «مليت چيست آقاي مطهري؟» سخن در ناسيوناليسم نيست

در شماره يكشنبه 17 تير روزنامه اعتماد، صفحه 2، مقاله‌اي از آقاي محسن آزموده تحت عنوان «مليت چيست آقاي مطهري؟» درج شده بود در پاسخ به مطلبي كه اينجانب در اينستاگرام خود درباره بي‌عدالتي در رقابت‌هاي جام جهاني فوتبال به خاطر استفاده برخي كشورهاي اروپايي از بازيكنان آفريقايي نوشته بودم. ايشان اين مطلب را به مساله ناسيوناليسم و ملت‌پرستي ربط داده بودند؛ در حالي كه ارتباطي ندارد. ناسيوناليسم به معني منفي آن يعني ملت‌پرستي و تعصب نژادي از نظر اسلام و عقل امري است مذموم، ضمن اينكه اساسا امروز سخن از نژاد خالص گفتن بي‌معني است چون آنقدر نژادها با هم مخلوط شده‌اند كه خلوص نژادها مخدوش شده است و مثلا نمي‌توان ادعاي نژاد خالص ژرمن‌ يا ايراني يا عرب يا ترك كرد، اي‌بسا بسياري از پدران و مادران ما ايراني‌ها عرب يا ترك يا از نژاد ديگر بوده‌اند و برعكس. آقاي آزموده گفته‌اند اصلا مليت قابل تعريف نيست ولي در پايان مقاله‌شان آن را تعريف كرده‌اند كه «مليت يك انتخاب آگاهانه و آزادانه بر مبناي در نظر گرفتن اميدها و آرزوها و آمال و خواسته‌هاست، نه چيزي كه با فرد‌زاده شود و نتواند آن را كنار بگذارد.»در واقع ايشان مليت را چيزي جدا از پدر و مادر و اجداد و جغرافيا دانسته‌اند. هركس هرجا را كه دوست داشت و آرزوهايش در آنجا بود از همان ملت است. اتفاقا محل بحث همين جاست نه موضوع ناسيوناليسم. وقتي يك كشور اروپايي از امكانات و رفاه بيشتر برخوردار است- كه معمولا محصول استعمار ملت‌هاي ديگر است- عده‌اي آرزوهاي خود را در آنجا مي‌يابند و آن كشور بلافاصله يك بازيكن درجه اول آفريقايي فوتبال را به تابعيت خود درمي‌آورد و او را در تيم ملي خود قرار مي‌دهد. سخن من اين بود كه اين بي‌عدالتي است. بازيكن تيم ملي هر كشوري بايد از همان مليت باشد نه اينكه چند سال قبل تبعه آن كشور شده باشد يا صرفا در آن كشور به دنيا آمده باشد. تابعيت غير از مليت است، يك ايراني كه 30 سال در امريكا بوده باز هم ايراني است. معني ندارد كه فردي كه پدر و مادرش يا يكي از آن دو كامروني است عضو تيم ملي فرانسه باشد. لااقل فيفا قانوني بگذارد كه فقط كساني از مليت‌هاي ديگر مي‌توانند در تيم ملي يك كشور قرار گيرند كه مثلا دو نسل در آن كشور سكونت داشته‌اند و رنگ و بوي آن ملت را گرفته‌اند. ضمنا گرچه امروز نمي‌توان از نژاد خالص سخن گفت ولي اختلاف ملت‌ها را نمي‌توان انكار كرد چراكه اين امر لازمه خلقت انسان‌ها و موجب شناخت متقابل اقوام و ملت‌هاست چنان كه قرآن كريم مي‌فرمايد: انا خلقناكم من ذكر و انثي و جعلناكم شعوبا و قبائل لتعارفوا. ما شما را از مردي و زني (يا از جنس مرد و جنس زن) آفريديم و شما را به صورت ملت‌ها و قبيله‌هاي مختلف قرار داديم براي آنكه يكديگر را بشناسيد.