تعلیق کنسرت «سی‌» همایون شجریان




ندا سیجانی


خبرنگار
«پروژه «سی» به حالت انتظار درآمد» این خبری است که روز گذشته درصفحه مجازی همایون شجریان منتشر شد و بر اساس اطلاعات تازه در آن انتظار تماشای این کنسرت نمایش برای علاقه‌مندانش از اواسط تیرماه به زمانی نامعلوم قد کشید؛ به زمانی بهتر، روزگاری مهربان‌تر، با دلی خوش‌تر و اذهانی سبک‌بال‌تر. این کدها یا به تعبیری آرزوی عوامل این برنامه برای احوال و روزگار مردم سرزمین‌مان تنها قید زمانی است که در اطلاعیه روابط عمومی این پروژه ذکر شده است: «این پروژه به حالت انتظار درآمد تا در زمانی بهتر و در روزگاری مهربان‌تر، با دلی خوش‌تر و اذهانی سبک بال‌تر در روزگاری که مردم شریف این مرز و بوم غم‌ها و نگرانی‌های معیشتی کمتری نسبت به حال و آینده خود داشته باشند و زمین و زمان محکم‌تری زیر پایشان باشد، به مرحله‌ اجرا درآید.» اطلاعات ذکر شده در این خبر از همراهی و همدلی عوامل «سی» روایت دارد. همایون شجریان در جلسه‌ای با حضور سهراب پورناظری، حسن معجونی، تهمورس پورناظری و محمدرضا حسین‌زاده و در نهایت تمامی عوامل «سی» با مشورت و تصمیم جمعی، تصمیم گرفته‌اند «به سبب مساعد نبودن شرایط اجتماعی و خاص و ویژه بودن پروژه «سی» این پروژه را به حالت انتظار درآورند.
اردیبهشت ماه امسال بود که خبر اجرای دوباره یا به تعبیر بهتر بخش دیگر پروژه «سی» اعلام شد. همایون شجریان و سهراب پورناظری در مقام تهیه‌کننده تصمیم گرفتند کنسرت نمایش «سی» را با پرداختن به داستان‌های هویت‌ساز ملی به مدیریت تهمورس پورناظری بار دیگر از نیمه‌ تیرماه در کاخ سعدآباد اجرا کنند. دقیقاً یک سال قبل این پروژه برای اولین بار در همین مکان اجرا شده بود؛ پروژه‌ای که راوی عاشقانه‌های حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه است. همایون شجریان همان روزها از انتقال پیام شاهنامه به نسل‌های بعد به عنوان اهداف اجرای این کنسرت نمایش سخن گفت: «تلاش‌مان خلق اثریست تا بتواند از نسل‌های مختلف شنونده داشته باشد و پیام شاهنامه را به آن نسل‌ها منتقل کند. فرم‌های مختلف موسیقی و نمایشی که در این اثر کنار هم چیده شده‌اند، سعی در جلب تمام سلایق از سنین مختلف دارد تا مخاطبان این نسل‌ها، با مفاهیم شاهنامه که ثقیل می‌نماید، ارتباط نزدیکی برقرار کنند و تشویق به مطالعه این گنجینه فارسی شوند.» در نهایت نخستین کنسرت نمایش «سی»  به کارگردانی اصغر دشتی و حضور بازیگرانی چون مهدی پاکدل، سحر دولتشاهی، امیر جدیدی و به نویسندگی نغمه ثمینی که متکی بر داستان‌های زال و رودابه و رستم و اسفندیار بود، مردادماه 96 در کاخ سعدآباد اجرا شد.
اطلاعات ارائه شده در بیانیه جدید روابط عمومی اما از تغییرات تازه‌ای هم روایت دارد؛ تغییر داستان،  کارگردان، نویسنده، بازیگران و البته مکان اجرا. این بار داستان «سیاوش» با توجه به بحث‌ها و نقطه‌ نظرات مختلفی که نسبت به بخش نمایشی آن مطرح شده به  کارگردانی حسن معجونی و بر اساس متنی از محمد چرمشیر اجرا می‌شود. بر اساس این اطلاعات، بهرام رادان از غایبان بزرگ تیم بازیگری است و به جای آن می‌توان به حضور بازیگر مطرح این روزهای تئاتر یعنی هوتن شکیبا اشاره کرد. محل اجرا هم از کاخ «سعدآباد» به سالن «رویال هال» تهران با گنجایش 2 هزار و 500 نفر تغییر یافته است.
اما لغو یا کنسل یک برنامه موسیقایی با هدف همدلی با مردم در روزهای اخیر برای دومین بار است که تکرار می‌شود. پیش از این سیروان خسروی، خواننده موسیقی پاپ برای ابراز همدردی با وضعیت معیشتی مردم 12 سانس کنسرت خود را لغو کرد. انجام چنین کارهای انساندوستانه اما چندان هم بی‌حاشیه نیست و واکنش‌های متفاوتی به همراه دارد و هستند چهره‌هایی که معتقدند کنار کشیدن چنین پروژه‌هایی، سبب کاهش شادابی در جامعه می‌شود و چه بسا راهکاری است تا برگزارکنندگان آن با ضررهای مالی احتمالی مواجه نشوند.سهراب پورناظری، آهنگساز پروژه «سی» در گفت‌وگو با «ایران» در مورد تغییراتی که در این برنامه صورت گرفته و ابراز همدردی هنرمندان با مردم می‌گوید: «قضاوت در مورد درست یا غلط بودن این گونه کارها شاید سخت به نظر برسد؛ اینکه کار ما یا دیگر هنرمندان برای مردم مؤثر است یا خیر زمان مشخص خواهد کرد  اما من بر این عقیده هستم که هر مجموعه‌ای بنا بر بینش و اهدافی که در نظر دارد و برای خود تعریف کرده باید آن را پیش بگیرد و دنبال کند اما طبیعتاً این اهداف هیچ گاه فارغ از حاشیه نبوده و نیست.» او در توضیحات تکمیلی می‌افزاید: «ممکن است رکورد فروش بالای یک کنسرت به نوعی مورد اعتراض و ایراد دوستان قرار بگیرد و در مقابل اگر هم هنرمندی در عرصه موسیقی بنا به هر دلیلی و شاید به سبب فشارهای اقتصادی که بر مردم وارد است تصمیم بگیرد مدتی فعالیت نداشته باشد انگ و برچسب‌های  دیگری براو زده می‌شود.»
پورناظری صحبت‌هایش را این گونه ادامه می‌دهد: «من بر این نظرم که هر فرد یا هنرمندی باید مسیری را که انتخاب کرده ادامه بدهد  و طبیعتاً پروژه «سی» در راستای همان اهدافی است که ابتدا در نظر داشته؛ هدفی که  مردم در آن نقش اصلی را بازی می‌کنند. بنابراین دلیل تأخیر آن و موکول کردن آن به زمان مناسب‌تر هم به خاطر همین مردم بوده است.»