طرح اروپا برای دور زدن تحریم دلاری ایران

سه روز بعد از نشست کمیسیون مشترک برجام که در سطح وزیران خارجه کشورهای باقی مانده در توافق هسته‌ای برگزار شد، وزیر خارجه روسیه از توافقی جدید بین سه کشور اصلی اروپایی حاضر در برجام برای حذف دلار در تجارت با ایران خبر داده که به معنی تلاش برای دور زدن تحریم دلاری ایران است. همزمان جزئیاتی از موارد اختلافی ایران و اروپا درباره آینده برجام بدون آمریکا منتشر شده است. بنا بر اعلام وزیر خارجه روسیه، سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس با حفظ تجارت با ایران بدون دلار موافقت کرده اند. به گزارش فارس به نقل از راشا تودی، «سرگئی لاوروف» روز گذشته با بیان این که آلمان، فرانسه و انگلیس با حفظ تجارت با ایران بدون دلار موافقت کردند، افزود: «همه درباره این موضوع اتفاق نظر دارند که تحریم‌های آمریکا کاملاً غیرقانونی و سیاستی غیرقابل قبول است.» به گفته وی این تصمیم به ویژه به شرکت های کوچک و متوسط مربوط می شود.هنوز جزئیات بیشتری از این توافق منتشر نشده است و مقامات سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس درباره موضوع حذف دلار اظهارنظری نکرده اند ، اما همزمان با این اظهارات اتحادیه اروپا بیانیه‌ای منتشر و در آن ضمن حمایت از مذاکرات جمعه گذشته در وین، اعلام کرد: حفظ کانال‌های بانکی، ادامه صادرات نفت‌وگاز ایران و ایجاد جو سرمایه‌گذاری مطلوب در ایران اولویت این اتحادیه است. در بخشی از این بیانیه با بیان این که «وزیران خارجه کشورهای باقی مانده در برجام در خصوص ادامه همکاری درباره اقدامات ملموس برای کم کردن اثرات تغییر مسیر ایجاد شده توسط دولت آمریکا و تضمین ادامه اجرای مؤثر و کامل این توافق تأکید کردند» تصریح شده است که ایران و اروپا در نشست جمعه گذشته موافقت کردند که روابط دوجانبه می‌تواند با وجود بازگشت تحریم‌های آمریکا از ماه آگوست همچنان ادامه داشته باشد. گزارش نامه نیوز از محورهای انتقاد ایران به بسته اروپا  در همین حال پایگاه اطلاع رسانی نامه نیوز که پیشتر جزئیاتی از بسته پیشنهادی اروپا را ارائه کرده بود، در خبری مدعی شد که ایران و اروپا در موضوعاتی چون تضمین خرید یک میلیون بشکه ای نفت از ایران توسط اروپا و بازگشت پول آن و ایجاد یک بانک مشترک ایران و اروپا و سرمایه گذاری مبلغی مشخص توسط این بانک در ایران به اشتراک نظر و توافق رسیده اند. به نوشته این پایگاه در موضوع حضور شرکت های متوسط و کوچک اروپایی در ایران و زمان بندی این حضور اختلاف نظر وجود دارد؛ چرا که اروپا این موضوع را تضمین نمی کند و آن را به مذاکرات چند ماهه برای رسیدن به توافق در بین کشورهای اتحادیه اروپا موکول می داند که به روزهای مهر و آبان 97 یعنی دقیقا زمان آغاز تحریم های یک جانبه آمریکا می رسد. براساس گزارش نامه نیوز دلیل وجود اختلاف روی این موضوع این است که اروپایی ها قصد دارند این مسئله را به زمانی موکول کنند که ایران با شروع تحریم ها در موضع ضعف قرار خواهد داشت و هر نوع تلاش اروپایی ها برای سرمایه گذاری در ایران را غنیمت خواهد دانست. اما ایران زمان حال را برای این مسئله حیاتی می داند، زیرا در وضعیت عادی می تواند امتیازهای بیشتری کسب کند. در بخش سوم این گزارش تصریح شده است که اروپایی ها در مواردی مانند جبران خسارت رفتن شرکت های بزرگ از ایران مانند پژو و توتال و همچنین جبران خسارت قراردادهایی مانند ایرباس و ای تی آر زیر بار نمی روند.گفتنی است بسته پیشنهادی اروپا و روند مذاکرات با آن ها در جلسه عصر یک شنبه هیئت دولت به ریاست رئیس جمهور بررسی شد. به گزارش شبکه خبر برخی نمایندگان مجلس هم از تدوین برنامه جامع تحریم ‌ناپذیری ایران، تحت عنوان «برنامه فعالانه ضدتحریم» در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی خبر دادند. این برنامه جامع، اهرم‌های فشار مشخص (عمدتاً فنی هسته‌ای، امنیتی و سیاسی) موقت زمان‌دار تعریف کرده و براساس این تهدیدها، برای طرف مقابل معافیت متصور شده است که براساس صلاحدید مسئولان، این معافیت‌ها می‌تواند تمدید، متوقف یا لغو شود. برنامه مذکور در دو زمان بندی 90 تا 120 روزه و 180 تا 210 روزه تدوین شده و شامل بخش‌های متعددی از جمله پولی و بانکی و ارزی، مدیریت جریان نقدینگی و جلوگیری از حملات سفته‌بازانه، مدیریت بهینه ذخایر ارزی، تسهیل انتقال وجوه در فضای بین المللی، کاهش نیاز به استفاده از ارزهای واسط، کالاهای استراتژیک، منابع و مصارف بودجه،‌ انرژی، کسب و کار، تجارت، ساختاری، فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای و در نهایت حقوقی است. بنا بر این گزارش هنوز پاسخ دولت به این بسته مشخص نیست. تحلیل ها و هشدارهای داخلی درباره راهبرد اروپا در وقت کشی همزمان بازار قضاوت ها و تحلیل های چهره های داخلی درباره بسته ارائه شده اروپا داغ شده است؛ علیرضا رحیمی عضو کمیسیون امنیت ملی مذاکرات ایران و اروپا را رو به جلو و مثبت خواند اما تأکید کرد: اگر اروپا در حفظ برجام جدیت دارد، منافع حداکثری ایران را هم در نظر  داشته باشد. امیر خجسته نماینده مردم همدان در مجلس با اشاره به گذشت دو ماه از مذاکرات با اروپایی ها گفت: اگر اتحادیه اروپا زبان مذاکره را نمی‌فهمد فورا تغییر روند ایران در دستور کار قرار گیرد. محمد نبی حبیبی دبیر کل حزب مؤتلفه هم درباره نتایج نشست کمیسیون مشترک برجام در وین با بیان این که رئیس جمهور به حق گفته ایران از این بسته مأیوس است، افزود: دولت در برابر فریب برجامی اروپا محکم بایستد. وی افزود: رهبر انقلاب در دوم خرداد97 در دیدار مسئولان نظام شش شرط کلیدی برای ادامه برجام با اروپایی‌ها مطرح فرمودند؛ این شروط در بسته اروپا رعایت نشده است. در یک واکنش دیگر جمعیت وفاداران انقلاب در بیانیه ای تأکید کرد: هدف این کشورها از امضای قرارداد، چیزی جز گرفتن فرصت از ایران و جمع عملی بین تحریم های اقتصادی و محدودیت‌های هسته ای نیست. همین موضوع مورد تأکید جعفر قنادباشی کارشناس مسائل بین‌المللی هم قرار گرفت. او در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران ضمن انتقاد از وقت کشی اروپا در تصمیم برجامی خود تصریح کرد: آن چه که اروپاییان در بسته پیشنهادی ارائه دادند در واقع کاری بود که ریاض از آن ها خواسته بود، به طوری که سعودی‌ها حتی حاضر بودند مواجبی را به اروپاییان در این عرصه بپردازند؛ از این رو کشورهای اروپایی با وعده‌های دلاری عربستان وارد عرصه تصمیم‌گیری راجع به برجام شدند.      خبر مرتبط بیلد: تهران به دنبال خروج ۳۰۰ میلیون یورو پول نقد خود از آلمان به ایران است یک نشریه آلمانی مدعی شد، ایران برای مقابله با تحریم‌های آمریکا حدود ۳۰۰ میلیون یورو پول نقد از آلمان به ایران منتقل می‌کند. به گزارش تسنیم نشریه "بیلد" آلمان در مطلبی ادعا کرد دولت ایران نگران این مسئله است که بعد از آغاز اجرای تحریم ‌های مجدد آمریکا علیه تهران، دستشان از پول‌هایشان در بانک‌های آلمان کوتاه شود و از این رو تصمیم دارد 300 میلیون یورو پول نقد را از بانک تجاری ایران در هامبورگ که دست بانک مرکزی آلمان است وارد کند. به نوشته نشریه "بیلد" آلمان، این تصمیمی است که می تواند مسائل دیپلماتیک جدی بین آلمان، ایالات متحده و اسرائیل ایجاد کند. بنا بر این گزارش سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا در این باره ادعا کرده اند که این پول نقدی که به دست ایران می‌رسد می‌تواند در تامین مالی به زعم آن‌ها سازمان‌های تروریستی مورد استفاده قرار گیرد. اما سازمان‌های اطلاعاتی آلمان بر این باورند که هیچ گونه مدرکی در این باره وجود ندارد. بنا بر این ادعا قرار است 300 میلیون یورو از طریق هواپیما به نمایندگان دولت ایران منتقل شود.