روزنامه ایران
1397/04/17
دولت الکترونیک سد راه رانت‌خواران و مفسدان است
سوسن صادقی
خبرنگار
بعد از اینکه محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات لیست واردکنندگان تلفن همراه و تخلفات صورت گرفته با دریافت ارز دولتی 4200 تومانی را اعلام و شفاف‌سازی کرد، در توئیتی نوشت: «تا کی باید تیتر ثابت رسانه‌ها افشاگری فساد و پیگیری پرونده مفسدان باشد؟ وقت آن است دستگاه‌های مختلف تن به اجرای دولت الکترونیک بدهند و سمت اصلاح برخی فرآیندهای ناسالم دیوان سالاری برویم، بخشی از فاسدان مولود سیستم‌های اداری فسادپرور هستند.» در پی این توئیت، روزنامه ایران به سراغ رضا باقری اصل، عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات و دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات رفت تا درباره دولت الکترونیک به گفت‌وگو بنشیند.
اجرای صحیح دولت الکترونیک چند درصد می‌تواند به شفاف‌سازی و جلوگیری از فساد کمک کند؟
هدف از دولت الکترونیک شفاف‌سازی و ایجاد دسترسی مردم به اطلاعات و خدمات است. وقتی وزیر ارتباطات لیست واردکنندگان تلفن همراه را اعلام کرد در جهت شفاف‌سازی گام برداشت و این تنها یک مورد آگاه کردن مردم از هزار و 364 مجوزی بود که دستگاه‌های دولتی اجرا می‌کنند و هنوز بقیه دستگاه‌ها شفاف‌سازی نکرده‌اند. باید گفت شفاف‌سازی سؤال‌های زیادی در ذهن افراد ایجاد می‌کند اینکه میزان مبلغ ارز نظارتی تخصیص یافته چقدر بوده است؟ مالکان شرکت‌ها چه کسانی هستند؟ چرا شرکت‌هایی که هیچ ارتباطی به تلفن همراه نداشته‌اند ارز دولتی دریافت کرده‌اند؟ چرا ثبت سفارش را باید وزارت صمت صادر کند. فرآیند دریافت مجوز چگونه است؟ چرا فقط این تعداد توانسته‌اند مجوز دریافت کنند. بنابراین اگر روند دریافت مجوز تا انجام خدمات همه از سوی دستگاه‌ها در دولت الکترونیک اطلاع‌رسانی شود، در ارائه خدمات اشکالی نیز وجود داشته باشد بخوبی قابل مشاهده است و می‌توان نواقص، بی عدالتی‌ها، نابرابری‌ها و مشکلات قانونی را نیز رفع کرد.
با افشاگری وزیر عده‌ای این اقدام وزیر را کوچک و به نوعی مبارزه با فساد نمی‌دانند؛ شما این برخوردها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آنهایی که این اقدام وزیر را کوچک شمردند و اعتراض می‌کنند، منفعت آنها در پنهانکاری است تا شفاف‌سازی. یک واقعیت پنهانی در اقدام آذری جهرمی وجود دارد و آن این است که شفاف‌سازی و پاسخگو بودن مسئولان نسبت به مردم یک حق است. شاید لیستی که وزیر رسانه‌ای کرد، ناقص بود ولی شفاف‌سازی نکته کلیدی آن بود. به عبارتی هدف وزیر از انتشار تنها یک لیست نبود، بلکه به رسمیت شناختن حقوق مردم برای دانستن بود. وزیر بحث مطالبه‌گری اجتماعی مردم از مسئولان را کلید زد تا در آینده شهروندان از مسئولان خود مطالبه‌گری کنند.
گفته میشود یکی از دلایلی که دولت الکترونیک به نتیجه مطلوب نرسیده است، مقاومت و همکاری نکردن مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی است؟ آیا این گفته را تأیید می‌کنید؟
وقتی تنها 48 درصد از دستگاه‌ها به دولت الکترونیک متصل شده‌اند و هنوز 52 درصد از دستگاه‌ها سرویس‌های خود را به دولت الکترونیک متصل نکرده‌اند، به جز مقاومت چه می‌تواند باشد. دولت الکترونیک شفافیت ایجاد می‌کند و سد راه رانت‌خواری است. برخی مدیران نمی‌خواهند مردم از حقوق خود مطلع شوند. یکی از خدماتی که مردم می‌توانند از آن مطلع شوند، همان ثبت سفارش‌هاست و باید از طریق دولت الکترونیک آن را به اطلاع شهروندان و ذینفعان برسانند ولی نمی‌خواهند حتی مردم بدانند که می‌توانند چنین مجوزهایی دریافت کنند. از سوی دیگر با دولت الکترونیک بسیاری از رانت‌ها، سفرهای خارجی، واردات برخی کالاها و نیروهای مازاد حذف میشود. دولت الکترونیک روند کار را نیز تغییر می‌دهد. هزینه‌های زائد و تجارت‌های بیهوده را حذف می‌کند درحالی که همین کارها برای خیلی‌ها سود و رانت دربر دارد. البته در این میان مدیرانی نیز هستند که نه رانت خوارند و نه دنبال فسادند. این بخش، عجله‌ای برای متصل شدن به دولت الکترونیک ندارد و این نیز معضل دیگری است.
آیا اتصال دستگاه‌ها به دولت الکترونیک اختیاری است یا دستوری؟
طبق مصوباتی که دولت آقای روحانی آن را ابلاغ و تأکید کرده است، دستگاه‌ها موظف و ملزم هستند به دولت الکترونیک متصل شوند.
حال که دستگاه‌ها ملزم هستند به دولت الکترونیک متصل شوند، آیا برخورد قانونی در متصل نشدن دستگاه‌ها به دولت الکترونیک تعریف شده است؟
درخصوص اینکه چرا هنوز 52 درصد دستگاه‌ها به دولت الکترونیک متصل نشده‌اند، باید سازمان بازرسی کل کشور ورود کند. از سوی دیگر برای اینکه دستگاه‌ها به دولت الکترونیک متصل شوند، می‌توانند مجازات دیگری نیز در نظر بگیرند. مثلاً سازمان برنامه و بودجه می‌تواند به دلیل تخلف، بودجه آن دستگاه را قطع کند. سازمان استخدامی می‌تواند مجوز استخدام به آن دستگاه ارائه ندهد و... چرا کره جنوبی در اجرای دولت الکترونیک تا سال 2014 رتبه اول جهان را به دست آورد چون وقتی وزرا همکاری نکردند، از کار برکنار شدند. مهم‌تر اینکه باید رسانه‌ها از دستگاه‌ها مطالبه کنند. باید از دستگاه‌هایی که در شفاف‌سازی همکاری نمی‌کنند، بپرسند که چرا مردم را از حقوق خود آگاه نمی‌کنید و چرا به دولت الکترونیک متصل نمی‌شوید.
عده‌ای بحث امنیت اطلاعات و طبقه‌بندی اطلاعات محرمانه و عمومی را در عدم اتصال به دولت الکترونیک مطرح می‌کنند؟ این موضوع را تأیید می‌کنید؟
اطلاع‌رسانی و آگاهی مردم ربطی به امنیت اطلاعات و محرمانه بودن اطلاعات دستگاه‌ها ندارد و تنها بهانه‌ای بیش نیست. محرمانگی و اسناد محرمانه در سیستم الکترونیک جایی ندارد. آنهایی که به امنیت اطلاعات ایراد می‌گیرند، به دلیل این است که می‌خواهند در رانت‌خواری در حاشیه امن باشند. دولت الکترونیک جزو حوزه حریم خصوصی نیست و جزو حوزه عمومی محسوب میشود. درباره امنیت هم باید گفت سرویس‌ها در بستر دولت الکترونیک با کمترین آسیب‌پذیری و حفاظت به مردم ارائه میشود. ایجاد امنیت وظیفه ما است و در این زمینه اقدام‌های لازم انجام شده است.
دولت الکترونیک چقدر صرفه‌جویی دربر دارد؟
محاسبه‌ای از میزان صرفه‌جویی‌ها ندارم ولی راه‌اندازی دولت الکترونیک صرفه‌جویی‌های عظیمی دربر دارد و از این رو رئیس جمهوری نیز در استقرار کامل آن بسیار تأکید دارند. به عنوان مثال با استقرار دولت الکترونیک مراکز تبادل اطلاعات داده‌ها راه‌اندازی شد از این رو دیگر 151 دستگاه نیازی به راه‌اندازی دیتا سنتر ندارند.
ولی به نظر می‌رسد شهروندان از دولت الکترونیک و بخصوص دولت همراه اطلاع کافی ندارند؟
بله، عدم آگاهی وجود دارد و این به دلیل ضعف اطلاع‌رسانی ما و دستگاه‌هایی است که به دولت الکترونیک و دولت همراه متصل شده‌اند. بنابراین مردم نمی‌دانند که چه اطلاعات و خدماتی در بستر دولت الکترونیک به آنها ارائه می‌دهد. اطلاع‌رسانی وظیفه خود دستگاه‌هاست آنها باید این کار را که به نفع شهروندان است تبلیغ کنند. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در این زمینه دو انتقاد دارد؛ اول اینکه معتقد است تعداد کاربران دولت همراه اندک است و دیگر اینکه می‌گوید خدمات باید زنجیره خدمتی باشد ولی دستگاه‌ها سرویس‌های خود را بر این بستر ارائه نمی‌دهند.
آیا زیرساخت دولت الکترونیک مهیا است؟
برای ارائه خدمات زیرساخت مهیا است ولی این زیرساخت باید به صورت مستمر با اضافه شدن نیازها و سرویس‌های جدید مرحله به مرحله توسعه یابد و توقف در آن معنایی ندارد. دولت الکترونیک انتهایی ندارد، چرا که مرتب در حال تکامل است. برای فرآیندهایی که پیش‌بینی و ثبت کرده‌ایم، زیرساخت‌ها حاضر است. اکنون برای دریافت هزار و 364 مجوز که باید بیش از 1300 استعلام صورت بگیرد، برای تبادل اطلاعات، دولت همراه، زیرساخت آماده است به طوری که زیرساخت مرکز تبادل اطلاعات اجازه 100 میلیون ترانزکشن (تراکنش و رفت و آمد) تا 3 سال آینده را می‌دهد. اکنون می‌خواهیم احراز هویت موبایلی را راه‌اندازی کنیم. بنابراین زیرساخت آن هم در حال انجام است ولی برای ایجاد دولت هوشمند که رتبه بالاتری از دولت الکترونیک است، زیرساخت‌ها آماده نیست.
برای اینکه بتوانیم رتبه خود را در جهان در استقرار دولت الکترونیک بهبود ببخشیم، به چه رکنی نیاز است؟
به آگاهی، همدلی و همیاری و اعتماد نیاز داریم.
سایر اخبار این روزنامه
رئیس جمهوری: اروپا گام‌های عملی بردارد
داستان غم‌انگیز ویزا
پرچمداری کیمیای تکواندوی ایران در جاکارتا
تولید و فروش نفت خام تغییر نکرده است
علیه دروغ
نباید آرامش فعالان اقتصادی به خطر بیفتد
پرداخت وام ۵ میلیون تومانی به 400 هزار بازنشسته کشوری
طراحی 15 لباس تابستانه برای معلولان
قصدم شوخی با دانش‌آموزان بود
دولت الکترونیک سد راه رانت‌خواران و مفسدان است
8 داعشی حمله‌کننده به‌مجلس و‌حرم امام(ره) اعدام شدند
دشواری‌های تضمین برجام
ابلاغ سه قانون از سوی رئیس جمهوری
نباید آرامش فعالان اقتصادی به خطر بیفتد
غفوری فرد: صدا و سیما مردم را ناامید می‌کند
سلام ایران
پاسخ مخاطب
مشکلات مـــردم
«ایـران» از چشـم مخاطبـان
جزئیات دستگیری 16 زن داعشی در ایران
<ایران> بانو ضمیمه رایگان امروز
شهادت احیاگر شریعت نبوی امام جعفر صادق(ع) تسلیت باد
