بحران کاغذ

گروه ادب و هنر- هر کاری دردهایی دارد و درمان هایی، برای چرخیدن چرخ روزنامه هم هزار درد وجود دارد و هزار درمان! اما بین تمام این دردها، دردی است که درمانی جز خودش ندارد و آن هم کاغذ است. کاغذ که نباشد روزنامه هم نیست و این روزها این درد، روز به روز در حال وخیم تر شدن است. این روزها مسئولان چاپ روزنامه ها، در بنگاه های فروش کاغذ در به در به دنبال چندصد کیلو کاغذ رول برای چاپ روزنامه هایشان می گردند تا بتوانند کلمات را روی آن بریزند و آن ها را تبدیل به خبرو گزارش هایی کنند تا روی گیشه دکه ها به دست شما عزیزان برسد. شاید بد نباشد شما هم بدانید که قیمت کاغذ در طول یک سال اخیر دو برابر شده و همین دوبرابری چراغ برخی نشریات را خاموش کرده و چند نشریه را هم مجبور به کم کردن صفحات شان کرده است. به تازگی هم فهرستی از خریداران کاغذ روزنامه به نرخ دولتی منتشر شد که با اما و اگرهایی همراه بود. امروز سعی کرده ایم به بررسی وضعیت جهانی کاغذ و نکات عجیب و غریب فهرست وارد کنندگان کاغذ روزنامه با ارز دولتی بپردازیم که در ادامه خواهید خواند.
آمار تولید جهانی کاغذ در بین کشورهای تولید کننده کاغذ، کشورهای چین، آمریکا، ژاپن، آلمان، کره جنوبی و روسیه سهم به سزایی در تولید این کالای مهم و راهبردی در سال های اخیر داشته اند. البته سال گذشته، تعدادی از کارخانه های چین به دلیل استاندارد نبودن و ایجاد آلودگی تعطیل شدند و شاهد کم شدن تولید 27 درصدی کاغذ این کشور بودیم.             سرانه مصرف کاغذ در مطالعه ای که سال 2014 انجام شد، میانگین مصرف کاغذ در دنیا 58 کیلو گرم و در ایران به ازای هر نفر در طول یک سال، حدود 22 کیلوگرم کاغذ بود. این عدد در آمریکا 222، فرانسه 141، چین 76، کره جنوبی 186، بنگلادش 4/3، ترکیه 70 و مصر22 کیلوگرم بود. انتظار می رود تولید کاغذ تا سال 2020 در مقایسه با سال 1995، 77 درصد افزایش داشته باشد . هم اکنون 20 درصد جمعیت کل دنیا مصرف کننده 87 درصد کاغذی هستند که هر ساله تولید می شود . وضعیت کاغذ روزنامه هرچند تعطیل شدن کارخانه های کاغذسازی چین و هند به دلیل آلایندگی و افزایش قیمت جهانی خمیر کاغذ در قیمت کاغذ تاثیر گذار است اما دلایل کافی برای پیدا نشدن آن در بازار نیست. تولید نشدن کاغذ روزنامه در کشور طی امسال و نبود سفارش و واردات به موقع کاغذ توسط بازرگانان، می تواند از دلایل نبود کاغذ روزنامه در روزهای اخیر باشد. طبق آمارهای رسمی گمرک، واردات کاغذ روزنامه در سال گذشته تنها در چهار ماه ابتدایی سال صورت گرفته که عمده آن در اردیبهشت بوده است و پس از آن، در هشت ماه دیگر، واردات کاغذ روزنامه انجام نشده است. نکته جالب دیگر این که ثبت سفارش واردات کاغذ تا تحویل آن در تهران، دو تا شش ماه زمان می برد. با وجود این، شاهدیم فروردین امسال در مجموع سه هزار تن کاغذ (عمدتا از روسیه) وارد کشور شده که حتی در مقایسه با مدت مشابه مقدار آن کمتر از سال قبل است. نکته جالب تر این که اگر ادعای واردکنندگان کاغذ را مبنی بر نقش مهم تعطیلی کارخانه های کاغذسازی چین در این بحران بپذیریم، با توجه به سهم 4درصدی کاغذ چینی از واردات سال گذشته، این موضوع تأثیر مستقیمی بر واردات کاغذ روزنامه در ایران نداشته و تنها می توانسته با افزایش واردات کاغذ توسط چین، تأثیری غیرمستقیم بر بازار ایران داشته باشد. طبق آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت در اردیبهشت ماه امسال 27 هزار تن کاغذ روزنامه به ارزش 23 میلیون دلار ثبت سفارش شده است که با توجه به این که معمولا تنها نیمی از ثبت سفارش ها به واردات منجر می شود، می توان حدس زد که به احتمال فراوان وضعیت بحرانی کاغذ روزنامه همچنان ادامه دارد.   مقدار مورد نیاز کاغذ روزنامه در کشور در کشور ما با توجه به شمارگان روزنامه های موجود و همچنین با در نظر گرفتن مقدار تولید داخل و واردات صورت گرفته در سال گذشته، به چیزی حدود 65 هزار تن کاغذ روزنامه نیاز است. هرچند این مقدار به احتمال فراوان امسال به دلیل کم شدن شمارگان و حذف بعضی از نشریات که قادر به ادامه حیات با این وضع کاغذ نیستند، به رقم کمتری خواهد رسید.               قیمت کاغذ روزنامه در بازارهای جهانی                        شرکت هایی که ارز دولتی گرفته اند طبق این جدول، بیش از 34 میلیون و 254 هزار و 353 یورو ارز دولتی برای واردات کاغذ تخصیص داده شده است. حالا در نظر بگیرید قیمت هر تُن کاغذ با کیفیت خوب روزنامه 730 یورو است. یعنی با این رقم در عمل باید حدود 47 هزار تن کاغذ وارد کشور شده باشد. اما  واقعیت موجود در بازار نشان می دهد این میزان کاغذ روزنامه اصلا وارد کشور نشده چرا که اگر شده بود روزنامه ها با بحران فعلی مواجه نبودند. این میزان کاغذ اصلا قابل احتکار کردن هم نیست. تصور کنید کل نیاز سالانه روزنامه های کشور در مجموع 65 هزار تن است. شما حدس می زنید این همه کاغذ کجا رفته است؟