کارشناسان اقتصادي با ترديد به اين موضوع مي‌گويند که اروپا به دليل وابسته بودن به اقتصاد آمريکا توان مقابله با اين اقتصاد را نداشته، لذا نمي‌تواند هيچ قرارداد اقتصادي را تضمين کند. به باور آن‌ها اتحاديه اروپا تنها در حال خريدن زمان بوده و همه فعاليت‌هاي انجام‌گرفته در اين راستا بوده است.
اين روزها که از پي هم مي‌آيند و مي‌روند، هرلحظه کشور و اقتصاد کشور را به هنگامه اعمال تحريم‌ها از سوي آمريکا مي‌رساند؛ ازاين‌روست که ديپلماسي خارجي کشور در طي اين چند وقت اخير براي ادامه برجام و راهکارهاي برون‌رفت از اعمال تحريم‌ها همه تلاش خود را به کار گرفته است.


داستان بسته پيشنهادي
حالا پس‌ازاين همه تلاش و رايزني‌هاي ديپلمات‌هاي ايراني که بعد از خروج يک‌جانبه آمريکا از برجام صورت گرفته است، اکنون بعد از دو ماه و برگزاري نشست‌هاي متعدد کارشناسي و سياسي در ايران و پايتخت‌ کشورهاي اروپايي ازجمله بروکسل و وين، کشورهاي 1+4 قرار است بسته پيشنهادي اقتصادي کشورهاي 1+4 ؛ همان کشورهاي انگليس، فرانسه، روسيه، چين به همراه آلمان باهدف تأمين منافع اقتصادي، تجاري و مالي ايران از ادامه اجراي برجام بدون آمريکا به مسئولان سياست خارجي کشور ارائه کرده‌اند.
اين بسته که حاصل دو ماه برگزاري نشست‌هاي متعدد کارشناسي و سياسي در ايران و پايتخت کشورهاي اروپايي ازجمله بروکسل و وين بوده گفته مي‌شود که قرار است روز جمعه در پايتخت اتريش به ايران تحويل داده شود.
هرچند که هنوز به‌صورت رسمي،جريياتي از اين بسته منتشرنشده اما از سوي منابع غيررسمي‌اعلام کرده‌اند که بر اساس اين بسته، اروپا خريد يک‌ميليون بشکه نفت از ايران را تضمين خواهد کرد و در قبال آن از کانال مشخصي به ايران ارز پرداخت مي‌شود. هم‌چنين اروپا پذيرفته است که ميزان ۱۰ ميليارد دلار در ايران سرمايه‌گذاري کند.
ترديد در موضوع اروپايي‌ها
هرچند که در هنگام اعلام خروج آمريکا از برجام توسط دونالد ترامپ، اتحاديه اروپا و کشورهاي اين اتحاديه واکنش‌هاي تندي عليه موضوع آمريکا گرفته و اين اقدام را نکوهش کردند؛ اما کارشناسان اقتصادي و سياسي کشور اظهارات و در ادامه به اقدامات اتحاديه اروپا و کشورهاي عضو اين اتحاديه را آن‌چنان جدي تلقي نکرده و معتقد بوده و هستند که آن‌ها به دليل ماهيت وابستگي اقتصادي و سياسي و همچنين منافع مشترک بلندمدت نمي‌توانند به‌عنوان سوپاپ اطمينان براي ادامه اجراي برجام عمل کنند.
همان‌طور که رهبري انقلاب نيز به‌صراحت از عدم پايبندي آن‌ها به تعهدات گفته بودند و براي ادامه برجام از مسئولان خواست که تضمين لازم را از اروپاييان بگيرند.
منافع ايران به طور کامل تضمين نمي‌شود
آن‌طور که سفير اسبق ايران در مقر اروپايي سازمان ملل متحد، گفته است: ما نبايد فکر کنيم که اروپايي‌ها مي‌توانند بسته کامل، جامع و ايده آلي را مي‌توانند به ايران ارائه کنند. اين مسئله نيز به خاطر مسائل سياسي نيست بلکه به خاطر ميزان توانايي‌هاي آن‌ها است.
سيد علي خرم به خبرگزاري ايلنا گفته است: اروپايي‌ها دربسته پيشنهادي‌شان شايد ۶۰ تا ۷۰ درصد منافع ايران در برجام را تأمين کنند. اين ۶۰ تا ۷۰ درصد به دليل خست اروپا نيست بلکه به خاطر آن است که ميزان توانايي اروپايي‌ها به همين اندازه است. حال بايد منتظر ماند و ديد اروپا چه چيزي را به ايران پيشنهاد مي‌کنند و آنگاه ايران بر اساس آن پيشنهاد‌ها بايد اقدام به تصميم‌گيري کند.
بررسي همه جوانب
اين استاد دانشگاه حقوق بين‌الملل درباره واکنش ايران به اين بسته گفته است: ايران بايد در مقابل بسته پيشنهادي اروپا بايد سبک و سنگين کند و بسنجد که منافعش در کدام حالت بيشتر تأمين مي‌شود.
تردید در توانائی اروپائی ها
کارشناسان اقتصادي نسبت به بسته پيشنهادي اروپا خوش‌بين نيستند و دراين‌باره گفته‌اند: که اروپا توانايي ارائه تضمين لازم براي انجام تعهدات خود در بخش‌هاي اقتصادي را ندارد.
احمد حاتمي‌يزد، کارشناس بانکي دراين‌باره به تجارت گفته است: بخش‌هاي خصوصي اروپا منافع مشترکي با اقتصاد آمريکا دارند و نمي‎توانند خارج از قواعد به فعاليت بپردازند لذا نبايد انتظار داشت که آن‌ها به ايران تعهد لازم را بدهند.
حاتمي‎يزد، همچنين درباره تعهدات مالي مراودات مالي مؤسسات اروپايي گفته است: اين موسسات هيچ اعتباري را تضمين نمي‌کند، بلکه در صورت فروش جنس به ايران، تضمين مي‌کند که پول را از ايران بگيرد.
فاقد تضامين لازم
نکته جالب در گفته‌هاي احمد حاتمي‌يزد اين است که وي موضوع بسته پيشنهادي بر اساس آنچه رسانه‌ها مطرح کرده‌اند، کذب دانسته و معتقد است که اين نوع بسته با اين شيوه‌اي که اعلام‌شده هرگز از سوي بخش‌هاي خصوصي اقتصادي اروپا پذيرفتني نيست.
به گفته اين کارشناس اقتصادي، بخش‌هاي خصوصي کشورهاي اروپايي نمي‌توانند تراکنش‌هاي مالي ايران را به‌وسيله سوئيفت تضمين کنند چراکه با تحريم آمريکا مواجه شده ومنافع خود را از دست مي‌دهند.
حاتمي‌يزد گفته است: در کنار اين مسئله، به دليل اينکه فضاي اقتصادي کشورهاي اروپايي در مواجهه با ايران محدود خواهد بود، لذا هرلحظه در تيررس تحريم از سوي آمريکا قرار خواهند گرفت؛ موضوعي که تضمين را به حاشيه مي‌راند.
مارا به تو اميدي نيست
هرچند که همه اتفاقات دو ماه اخير نشان از اراده اروپايي‌ها به ادامه برجام و همکاري با ايران دارد اما اينکه تا چه حد کشورهاي اروپايي ازجمله بريتانيا، فرانسه و آلمان مي‌توانند تضامين لازم را براي عملي کردن هرگونه توافق بدهند، موضوعي است که به نظر مي‌رسد زمان مي‌تواند پاسخگو باشد؛ البته مطالعه و بررسي‌هاي جوانب به‌روشني پاسخ دقيقي را ارائه مي‌دهد.