مصلحت سنجی یا فرار از افزایش تنش

گروه سیاسی- مجلس سنای آمریکا تصویب لایحه «تحریم‌های جدید علیه تهران» را به بهانه وجود برخی نگرانی‌ها در خصوص انتخابات آتی ریاست‌جمهوری ایران به تعویق انداخت. ‌باب کروکر، رییس‌جمهور‌یخواه کمیته روابط خارجی مجلس سنا گفت: «در حال حاضر فرآیند طرح و تصویب لایحه تحریم‌های ایران به دلیل نگرانی اتحادیه اروپا از تاثیرگذاری آن بر انتخابات آتی ریاست‌جمهوری ایران متوقف می‌شود». قانونگذاران آمریکایی که پیش‌نویس لایحه تحریم‌های ایران را تهیه کرده‌اند، مدعی هستند که این لایحه با مفاد توافق هسته‌ای منعقده میان ایران و گروه ۱+۵ منافاتی ندارد.
حامیان این طرح اعلام کردند: تصویب این طرح به دو دلیل از دستور کار فعلی سنا خارج شده است. دلایل اعلام شده از سوی کورکر واکنش اتحادیه اروپا به حفظ توافق هسته‌ای است‌ چرا‌که پیام موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به آمریکا روشن بوده، وی بارها از تلاش اتحادیه برای حفظ توافق هسته‌ای ایران سخن گفته و تاکید کرد همه طرف‌ها باید به مفاد این توافق پایبند بمانند. حامیان این طرح دلیل دوم خود را برای تعویق تحریم‌های جدید ایران را تاثیر آن بر انتخابات در پیش روی ریاست‌جمهوری در ایران اعلام کرده‌اند. گفتنی است که در ماه مارس، گروهی از سناتورهای دموکرات و جمهوریخواه کنگره آمریکا لایحه‌ای را به مجلس سنا ارائه کردند که به بهانه آزمایش‌های موشکی و سایر فعالیت‌های غیرهسته‌ای ایران، تحریم‌های سختگیرانه‌تری را علیه تهران وضع می‌کرد؛ تحریم‌هایی که طنین‌انداز موضع سختگیرانه‌تر ‌دونالد ترامپ‌ رییس‌جمهور‌ آمریکا نسبت به ایران بود. همان وقت برخی ناظران تاکید کردند که این‌گونه سختگیری‌ها، می‌تواند به ماجراجویی خطرناکی در روابط فی‌مابین ایران و آمریکا منجر شود.هفتم فرودین امسال بود که نشست لابی آپیک در آمریکا برگزار و ادعاهایی در خصوص ایران مطرح شد، ادعایی که سخن از ایستادن سرسختانه در برابر ایران بود. دولتمردان جدید ترامپ در این نشست اعلام کردند آمریکا تحت ریاست‌جمهوری ترامپ اجازه نخواهد داد ایران سلاح هسته‌ای تولید کند؛ قانونگذاران ارشد آمریکا به دنبال تصویب قانونی بودند که هدف آن افزایش تحریم‌ها علیه افراد و نهادهای مرتبط با برنامه موشکی بالستیک جمهوری اسلامی است. از این رو نمایندگان سنای آمریکا لایحه‌‌ تحریمی جدیدی در نشست آیپک ارائه کرده‌اند‌. هرچند این موضوع با واکنش مقامات ایرانی روبه‌رو و باعث شد تا ایران نیز به اعمال تحریم‌های تلافی جویانه علیه واشنگتن دست بزند اما رونمایی از تحریم‌های جدید تنش سیاسی بین ایران و آمریکا را افزایش داد و این احتمال هر لحظه وجود داشت که روابط ایران و آمریکا به سرعت از کنترل خارج شده و بسیار خصمانه تر از روابط کنونی شود. رفتارهای تهاجمی ایران نسبت به نیروی دریایی آمریکا در تنگه هرمز و خلیج‌فارس نیز به افزایش تنش‌ها میان دو کشور انجامید.
بنابراین با جمع‌بندی دو دلیل اعلام شده از سوی کروکر می‌توان یک ملاحظه‌ دیگر نیز از تصویب این طرح را در نظر گرفت که این تعلیق نه فقط به خاطر تاثیرات مخرب آن بر برجام ‌یا ملاحظات سیاسی داخلی در ایران در آستانه انتخابات است بلکه می‌تواند تغییر مواضع آمریکا نسبت به ایران باشد و قانونگذاران آمریکایی ملاحظات سیاسی در این خصوص دارند.
در نتیجه تعلیق تصویب طرح تحریمی جدید سنای آمریکا علیه ایران با سه ملاحظه، احتمال مخالفت شرکای اروپایی،انتخابات ریاست‌جمهوری ایران و ملاحظه آمریکایی در مقابل واکنش ایران نسبت به رونمایی تحریم‌هایی جدید در نشست آپیک و در جهت جلوگیری از افزایش تنش بوده است‌ و این نشان از اعمال نوعی عملگرایی سیاسی است مصلحت سنجی‌ای که از سوی دستگاه قانونگذار آمریکا اعمال می‌شود و لزوما ارتباطی به دولت جدید آمریکا ندارد. چون موضع دولت ترامپ اما نسبت به این طرح جدید تحریمی در ابهام است؛ او بارها در دوران کارزار انتخاباتی خود از برجام به شدت انتقاد کرده بود و جمهوری اسلامی ایران را تهدید به برخورد کرده بود. با این حال رییس‌جمهور جدید آمریکا از زمانی که پا به کاخ سفید گذاشته کمتر درباره لغو برجام صحبت کرده و موضع رسمی دولت جدید آمریکا نیز حمایت از تداوم برجام در عین نظارت دقیق تر و شدیدتر بر اجرای تعهدات ایران در چارچوب این موافقتنامه بین‌المللی اعلام شده است.