کشاورزی با پساب سمی

«کشاورزی با پساب آلوده»؛ این ماحصل اطلاعاتی است که معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان درباره قرارداد شرکت آب و فاضلاب مشهد با برخی کارخانجات و کارگاه ها برای انتقال فاضلاب آن ها به تصفیه خانه هایی می دهد که وظیفه آن ها تصفیه فاضلاب خانگی است، نه فاضلاب صنعتی؛ اقدامی که معاون دادستان مشهد از آن به عنوان «تهدیدی علیه بهداشت عمومی و سلامت مردم» یاد می کند.قاضی محمد بخشی محبی در این زمینه به «خراسان رضوی» می گوید: تصفیه خانه پرکندآباد مشهد دارای خروجی غیراستاندارد است که به زمین های کشاورزی، خاک و سلامت مردم آسیب وارد می کند، ضمن این که شرکت آب و فاضلاب با برخی کارخانجات و کارگاه ها که دارای فاضلاب سمی هستند، قرارداد بسته و فاضلاب سمی آن ها را به تصفیه خانه ای که مخصوص تصفیه فاضلاب خانگی است منتقل می کند.
تصفیه خانه ها دغدغه روز دادستانی است
وی با تاکید بر این که موضوع تصفیه خانه ها دغدغه روز دادستانی است، می افزاید: هم اکنون با دستور دادستان پرونده جدیدی درباره وضعیت تصفیه خانه های مشهد باز شده است، چراکه متاسفانه کار خود را به خوبی انجام نمی دهند و با وجود این که بودجه بسیار زیادی هم به آن تخصیص پیدا می کند، تصفیه خانه ها چندان مناسب عمل نمی کنند.وی می افزاید: کارشناسانی را دعوت کردیم و بازدیدهایی از تصفیه خانه های مشهد انجام گرفت که نشان از فعالیت نداشتن در خور توجه آن هاست و خروجی آن نیز مشخص است، یعنی پسابی که از تصفیه خانه ها خارج می شود،  پساب استاندارد نیست. به خصوص تصفیه خانه چرمشهر، پرکندآباد یک و دو و اولنگ بسیار اوضاع بد و نابه سامانی دارند و گزارشی که از حفاظت محیط زیست و مراکز بهداشتی ارسال شده، نشان دهنده ضعف در تصفیه خانه هاست.
ماجرای قرارداد آبفا با شرکت شهرک های صنعتی


معاون دادستان مشهد تصریح می کند: چند روز قبل رئیس شرکت شهرک های صنعتی را احضار کردیم که چرا فاضلاب و پساب صنعتی را به تصفیه خانه پرکندآباد می ریزید؟ قراردادی را به ما نشان دادند که بین شرکت آب و فاضلاب و شرکت شهرک های صنعتی منعقد شده که آبفا پول فاضلاب صنعتی را از آن ها می گیرد و بابت این قرارداد پول دریافت می کند.وی یادآور می شود: از این بدتر این است که شرکت آب و فاضلاب با بخش خصوصی و برخی کارخانه ها و کارگاه هایی که در محور غرب و حاشیه جاده قوچان قرار دارند و دارای فاضلاب های بسیار سمی و خطرناک هستند، قرارداد خصوصی منعقد کرده و فاضلاب آن ها را می خرد و این فاضلاب را با لوله کشی به  تصفیه خانه ای که مختص فاضلاب خانگی است منتقل می کند.
قاضی بخشی محبی می گوید: آب و فاضلاب پسابی را که از این تصفیه خانه ها خارج می شود به کشاورزان می دهد و بخشی نیز به کشف رود منتقل می شود و این بسیار خطرناک است، فاضلاب سمی و خطرناک شیمیایی تحویل کشاورزان می شود که در آینده و حتی اکنون زمین های کشاورزی را از بین می برد و سلامت را با خطر مواجه می کند، همچنین محصولات کشاورزی که کاشته می شود، می توانند آسیب زا باشند که با دستور دادستان پرونده ای برای موضوع رسیدگی به آن ها باز شده است.
وی بیان می کند: در این زمینه مدیرعامل محترم آب و فاضلاب مشهد در دادسرا توضیحاتی دادند و مدارکی که به حوزه دادستانی ارائه کرده اند حاکی از این بود که قراردادهایی با تعدادی از واحدهای صنعتی و تولیدی جاده قدیم قوچان و محور جاده سنتو دارند و از میدان قائم تا فردوسی قراردادهایی با واحدهای تولیدی و صنعتی آن منطقه داشته و دارند که علاوه بر شهرک توس هست، اما همچنان آن فاضلاب را پذیرش می کنند و فاضلابی که از شهرک صنعتی و برخی واحدهای صنعتی محور غرب به پرکندآباد ریخته می شود، فاضلاب صنعتی است.
آسیب به زمین های کشاورزی، خاک و سلامت مردم
معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان می گوید: در فاضلاب صنعتی هرچند که DOD و COD آن پایین باشد اما کارشناسی که  در کارگروه فاضلاب صورت گرفته، نشان می دهد تصفیه خانه پرکند آباد با این که برای فاضلاب خانگی ساخته شده فاضلاب صنعتی را هم پذیرش می کند و این موضوع باعث می شود خروجی تصفیه خانه برای کشاورزی استاندارد نباشدوی افزود: کشاورزانی در پایین دست سد کارده هستند که در گذشته از آن ها حقابه گرفته شده و در عوض به آن ها پساب می دهند که استاندارد نبودن این پساب ها منجر به از بین رفتن زمین های کشاورزی، آسیب رسیدن به خاک منطقه و سلامت آن ها می شود. وی یادآور می شود: به همین دلیل، جلسه ای را با آب منطقه ای، هیئت مدیره و مدیرعامل شهرک شرکت های صنعتی، محیط زیست و آب و فاضلاب مشهد در حوزه دادستانی به صورت جداگانه برگزار کردیم و پاسخی که در نهایت حفاظت محیط زیست به ما اعلام کرده  این است که پساب خروجی تصفیه خانه پرکند آباد یک و دو به صورت آلوده و فاقد استاندارد لازم است و حفاظت محیط زیست در تاریخ 24 اردیبهشت ماه 97، این پاسخ را به دادگستری ارائه داده است. متاسفانه پساب آلوده وارد زمین کشاورزی مردم می شود که تهدیدی علیه بهداشت عمومی به شمار می رود.وی تاکید می کند: البته آب و فاضلاب مشهد تلاش های زیادی را برای جمع آوری فاضلاب یا رساندن آب سالم انجام داده و ما منکر این اقدامات نیستیم، آن ها در حال ارتقای این تصفیه خانه هستند که همین ارتقا نشان می دهد این تصفیه خانه نیازمند استاندارد سازی است. از این رو باید هرچه سریع تر، کارگروه فاضلاب استانداری ورود کند و دانشگاه علوم پزشکی و حفاظت محیط زیست که متولیان امر سلامت و حفاظت محیط زیست محسوب می شوند، بارها اعلام کردند که اقدامی که توسط تصفیه خانه ها انجام می شود می تواند به عنوان تهدیدی برای سلامت عمومی باشد.
مهلت دادستانی به آبفا؛ پایان همین ماه
بخشی محبی یادآور می شود: آب و فاضلاب تا پایان همین ماه از دادستانی مهلت خواسته است که وضعیت قراردادهایی را که با برخی از واحدهای تولیدی در محور غرب با شهرک صنعتی توس دارند ارائه کنند و اعلام کردند برخی واحدهای صنعتی در محور غرب به صورت غیر مجاز فاضلاب خود را به این تصفیه خانه می ریزند که می تواند خروجی غیر استانداری از این تصفیه خانه داشته باشد. وی اظهار می کند: به صورت تصادفی، خروجی تمام تصفیه خانه ها توسط دادستانی بررسی می شود و در تاریخی که خروجی را از تصفیه خانه ها گرفتیم تصفیه خانه پرکندآباد یک و دو و تصفیه خانه اولنگ آلوده بودند.معاون دادستان مشهد تاکید می کند: این پرونده همچنان باز است و هرجا به تخلف برسیم به حوزه دادستان و بازپرس های ویژه ارجاع می دهیم و به مردم قول می دهیم سلامتشان به خاطر سهل انگاری برخی از متولیان مربوط به خطر نیفتد.
ارتقای تصفیه خانه پرکندآباد
در ادامه موضوع را از مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد پیگیری می کنیم. علیرضا طباطبایی ابتدا به تشریح وضعیت تصفیه خانه پرکندآباد می پردازد و می گوید: ما تصفیه خانه فاضلاب شهری را می سازیم نه خانگی؛ بین فاضلاب شهری و خانگی تفاوت وجود دارد، تفاوت در این است که در داخل شهر هرچه که قرار بگیرد اگر تولید کننده فاضلاب است، با تمهیداتی، جزو مجموعه فاضلاب شهری می شود، تصفیه خانه فاضلاب در پرکند آباد در دو مرحله اجرا و برای فاضلاب شهری طراحی شده و کیفیت مورد انتظار از این تصفیه خانه در زمان طراحی و اجرا این بوده که برای مصارف کشاورزی آن هم نه هر نوع کشاورزی استفاده شود.وی می افزاید: ما به مقطعی رسیده ایم که با توجه به توسعه شهر مشهد و نیاز به افزایش ظرفیت و همچنین تغییر کیفی از کشاورزی به آب های پذیرنده، بحثی تحت عنوان ارتقای تصفیه خانه پرکندآباد یک و دو مطرح شد و امیدواریم سال آینده بخشی از این ارتقا را وارد فضای بهره برداری کنیم. وی یادآور می شود: در این مسیر زمانی که تصفیه خانه پرکندآباد دو طراحی شد، قراردادی در حدود 23 سال پیش با مسئولان وقت در استانداری تشکیل و خط انتقالی با تمهیدات و الزاماتی اجرا شد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد می گوید: براساس آن چه من اطلاع دارم مرحله دوم تصفیه خانه شهرک صنعتی نیز پیشرفت کرده است و زمانی که به اتمام برسد شرایط مطلوبی خواهد داشت و ورودی های ما هم مطلوب خواهد بود اما کلیت موضوع که اعلام شده چرا تصفیه خانه پرکندآباد بد عمل می کند، به اعتبار قراردادی بوده که در گذشته بسته شده است.
ادعای آبفا: خروجی تصفیه خانه پرکندآباد کاملا استاندارد است
وی تصریح می کند: موضوع مهم بحث پارامترهای خروجی از تصفیه خانه است، آن چه که ما در تصفیه خانه پرکندآباد دو داشتیم طی این سال ها تایید کننده این است که هیچ زمانی وجود نداشته که ما فلزات سنگین در خروجی تصفیه خانه داشته باشیم یعنی پساب خروجی تصفیه خانه پرکند آباد فاقد فلزات سنگین بوده و هست.مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد می افزاید: ما وظیفه داریم خروجی تصفیه خانه مان استاندارد باشد اگر خروجی آن استاندارد باشد چه اهمیتی دارد که چه چیزی وارد آن شود؟ در فاضلاب شهری صنایع شهر دیده می شوند، ما تلاش بیشتری می کنیم، انرژی بیشتری صرف می کنیم، که بتوانیم به این فاضلاب با هر کیفیتی که می گیریم، خروجی استاندارد بدهیم و خروجی اش نیز استاندارد است. پس اگر اتفاقی می افتد بارش را بیشتر ما متحمل می شویم.
قرارداد سمی نداریم
وی درباره قراردادهای آبفا با کارخانجات درباره انتقال فاضلاب آن ها نیز می گوید: از سال 74 تا 85 قراردادهایی با صنایع بین راهی عبوری خط انتقال از بعد شهرک تا ورودی پرکندآباد به تعداد 23 صنعت بسته شده و آن هم ضوابطی برایش تعریف کردیم، از سال 85 به بعد هیچ قراردادی بسته نشده است و قراردادهایی که بسته شده عمدتا فاضلاب بخش خانگی را تخلیه می کند. وی با تاکید بر این که هیچ فاضلاب سمی در قرارداد ما وجود ندارد یادآور می شود: محدوده ای که ما قرارداد بستیم از حد فاصل میدان قائم تا ابتدای جاده حسن آباد (شهرک صنعتی) است، ما حتی به نیروگاه توس هم نمی رسیم و خط صنایع ما این جاست. آن صنایعی که دارای آلودگی و فاضلاب سمی هستند مطابق با استانداردهای محیط زیست از بعد از نیروگاه توس جانمایی شده اند و در حاشیه شهر و در جایی که ما شبکه داریم، نیستند تا ما بخواهیم با آن ها قرارداد ببندیم و اصلا امکان ندارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد تاکید می کند: صنایع آلاینده ای که فاضلاب سمی و خطرناک دارند چون باید فاصله ای با شهر داشته باشند آن طرف نیروگاه توس هستند و ما در آن طرف نه شبکه داریم و نه خدمتی.
محیط زیست: خروجی تصفیه خانه پرکندآباد کاملا غیر استاندارد است
در حالی که آب و فاضلاب مشهد آلوده بودن پساب تصفیه خانه پرکندآباد را قبول ندارد و آن را استاندارد می داند، محیط زیست استان اما   نظر متفاوتی دارد و پساب این تصفیه خانه را کاملا غیر استاندارد اعلام می کند. محمد عرفانی معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان درباره کیفیت پساب تصفیه خانه پرکندآبادبه «خراسان رضوی» می گوید: خروجی تصفیه خانه پرکندآباد آلوده و غیراستاندارد است و مورد تایید ما نیست اگرچه شرکت آب و فاضلاب یک سری اقدامات اساسی را در این زمینه انجام می دهد.