مشکلات مالی فعالیت کتابفروشی‌ها را تهدید می‌کند؛

گروه فرهنگ و هنر- «مدیران نشر رود خبر از تعطیلی کتابفروشی دادند.» خبر همین قدر کوتاه اما تاسف‌آور است. خبر تازه‌ای نیست و هر از گاهی خبری که نشان از پرکشیدن کتاب از سبد کالای مردم دارد، به گوش می‌رسد. خبری که این‌بار هم کاربران فضای مجازی آن را منتشر کردند. متن خبر این بود: «کتابفروشی رود زیر پل کریمخان در همسایگی نشر چشمه، در آستانه تعطیلی قرار دارد. لطفا با خرید کتاب از این کتابفروشی هم از تخفیف 25 درصدی روی کتاب‌های موجود این کتابفروشی استفاده کنید و هم به صاحبان این کتابفروشی کمک کنید که ناچار به اجاره انبار برای کتاب‌هایشان نشوند. به این امید که بتوانند دوباره سرپا بایستند. کتابفروشی رود باید ساختمان را در 30 تیرماه به خریدار تحویل دهد...» این اولین بار نیست که چنین پیام برای کتابفروشی در حال تعطیلی منتشر می‌شود. یکی، دو سال قبل هم خبر یک فروشگاه کتاب در منطقه سعادت‌آباد تهران به دلیل ورشکستگی در فضای مجازی منتشر شد. مالک این فروشگاه در یک یادداشت تلگرامی اعلام کرد به زودی همه کتابفروشی‌ها مجبور به ترک کار و کسب خود خواهند شد.
او در این یادداشت توصیه کرده بود، مردم به خاطر آینده فرزندان خود کتاب خریداری کنند تا در آینده آنها افرادی بی‌سواد نشوند.
حال مرثیه تعطیلی کتابفروشی ویستا در سعادت‌آباد به کتابفروشی رود رسید و مدیر کتابفروشی آن خبر از تعطیلی این کتابفروشی پس از 20 سال می‌دهد.
مشکلات ریز و درشت کتابفروشی‌ها


گرانی کاغذ، وضعیت اقتصادی، اجاره‌بها، هزینه‌های جاری کتابفروشی، نخریدن کتاب، مالیات، حقوق کارمندان همه اینها و عوامل دیگر کتابفروشی‌ها را کوچک و کوچک‌تر می‌کند. بعضی‌هایشان را ناشران بزرگ‌تر مانند امیرکبیر می‌خرند تا حداقل اصل کتابفروشی وجود داشته باشد اما فقط نامش عوض شود و بعضی‌های دیگر را بنگاه‌های معاملاتی می‌خرند. شاید هم علت انتشار چنین خبرهایی مساله سرانه مطالعه باشد؛ موضوعی که بارها چه از زبان مسوولان و چه از زبان ناشران و نویسندگان مطرح شده است. اما به نظر می‌رسد تا مساله اقتصاد و وضع مالی در میان باشد، کتاب جایگاهی در سبد خانواده‌ها ندارد. مساله ناشران و کتابفروشی‌ها توامان با هم است. گرچه برخی کتابفروشی‌ها لزوما ناشر نیستند اما فروش کتاب‌های ناشران به رونق اقتصادی آنها کمک می‌کند. البته برخی در کنار وضعیت معیشتی مردم عامل دیگری را برای وضعیت نابسامان کتابفروشی‌ها بیان می‌کنند؛ «دستفروشی». آنها بساطی‌های کنار خیابان را در این قضیه مقصر می‌دانند. البته دلزدگی از خرید کتاب و رجوع به فضای مجازی برای به دست آوردن اطلاعات را نمی‌توان نادیده گرفت. هرچه باشد اینترنت کم‌هزینه‌تر، آسان‌تر و شاید بیشتر اطلاعات در اختیار می‌گذارد.
تعطیلی کتابفروشی‌ها اتفاق جدیدی نیست
محمد زارع مدیرمسوول انتشارات رود هم می‌گوید: «کتابفروشی‌ها همواره تحت فشار بوده و هستند.» به همین دلیل از نگاه او تعطیلی کتابفروشی مساله «جدیدی» نیست. به گفته او، آنها خواسته‌اند جای بزرگ‌تری را برای فعالیت تهیه کنند اما وقتی مکان قبلی را فروختند، قیمت‌ها رشد کردند و نتوانستند جایی را تهیه کنند. زارع از قول وزارت ارشاد گفته مدت‌هاست برای حمایت از کتابفروشی‌ها قول داده شده است؛ حمایت‌ها و کمک‌هایی برای خرید و تجهیز کتابفروشی که هنوز نتیجه‌ای نگرفته‌اند. سعید مقدم مدیر کتابفروشی می‌گوید طبق وعده‌ای که به انتشارات امیرکبیر داده‌اند تا 30 تیرماه کتابفروشی به این انتشارات واگذار می‌شود و اگر تا آن زمان مکان دیگری نداشته باشند، ناچار به تعطیل کردن آن خواهند شد. به نظر می‌رسد تخفیف 25 درصد هم چندان درمان درد این کتابفروشی نیست. آنها از ابتدای خردادماه با اجازه اتحادیه کتاب‌های خود را با تخفیف 25 درصد به فروش گذاشتند تا بتوانند جای راحت‌تری داشته باشند اما به نظر می‌رسد حال و روز بازار کتاب آنقدر ناخوش است که اگر هر صنف دیگری در بازه حدود یک ماه 25 درصد تخفیف می‌گذاشت، نیمی از موجودی‌اش تمام می‌شد‌ اما برای نشر رود چنین نشده است.
شاید علتش همین باشد که مقدم به خبرآنلاین می‌گوید: «مردم از گرانی قیمت کتاب گلایه‌مند هستند و وقتی چنین تخفیفی هم گذاشته می‌شود استقبال نمی‌کنند و این برای ما بسیار دردناک است.» به نظر می‌رسد سریال تعطیلی کتابفروشی‌ها تمامی نخواهد داشت و بر اساس آنچه گفته شده ۲۰۰ کتابفروشی در حال تعطیل شدن است.