نبرد حساس ایران- پرتغال به وقت سارانسک؛

ایران پس از ۱۲ سال دوباره در جام‌جهانی به پرتغال رسیده است. تیم ملی به بازی مرگ و زندگی‌اش نزدیک می‌شود؛ جدال با پرتغال؛ دیداری که تاثیر مستقیمی در صعود یا صعود نکردن هرکدام از این دو تیم دارد.
بازی امشب دومین مصاف ایران و پرتغال در تاریخ جام‌جهانی است. ۱۲ سال پیش در چنین روزهایی ایران و پرتغال در جام‌جهانی ۲۰۰۶ مقابل هم قرار گرفتند، دیدار پرحاشیه‌ای که با باخت دو بر صفر تیم ملی همراه شد و حذف ایران را رقم زد.
تقابل کارلوس کی‌روش و فرناندو سانتوس در این دیدار جالب است. کی‌روش پیش از این در دو دوره هدایت تیم ملی کشورش را بر عهده داشت. او از سال ۱۹۹۱ تا ۹۴ هدایت تیم‌ ‌ملی کشورش را بر عهده داشت و سپس در سال ۲۰۰۸ دوباره به تیم‌ ‌ملی بازگشت و تا سال ۲۰۱۰ در آنجا ماند. دومین دوره با حضور پرتغال در جام‌جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی همراه بود. پرتغال کی‌روش در دور حذفی با گل مشهور داوید ویا برابر اسپانیا حذف شد. از آن تیم‌ ‌ملی هنوز بازیکنانی حضور دارند که امشب می‌توانند برابر تیم‌ ‌ملی ایران بازی کنند. بتو، په‌په، برونو، آلوس و کریستیانو رونالدو بازیکنان حاضر در جام‌جهانی هستند.
با این حال نکته عجیب تقابل ایران و پرتغال، دو سرمربی هستند چون کی‌روش ۳۵ سال پیش سرمربی فرناندو سانتوس بود. سرمربی کنونی ایران یکی از مربیان استوریل در سال ۱۹۸۳ بود. او دستیار ماریو ویلسون بزرگ بود. در آن زمان سانتوس به عنوان یکی از بازیکنان استوریل محسوب می‌شد. امروز پس از سه دهه سرنوشت دوباره این دو نفر را برابر هم قرار داد. با وجود گذشت چند سال، سرمربی تیم‌ ‌ملی پرتغال کی‌روش را دوست خود خوانده و گفت‌: هر اتفاقی که در بازی رخ دهد او دوست من بوده و همچنان دوست من باقی خواهد ماند.


سایت کنفدراسیون فوتبال آسیا در آستانه این دیدار، گزارشی از شرایط آن را منتشر کرد. در ابتدای این گزارش عنوان شده است: تیم ملی ایران در آستانه تاریخ‌سازی در جام‌جهانی است و پرتغال نیز به عنوان قهرمانی اروپا انتظار یک بازی پرفشار را خواهد داشت.
در این گزارش آمده است: هر دو تیم در حالی گام به دیدار آخر خود در مرحله گروهی خواهند گذاشت که امیدوارند این، آخرین حضورشان در جام‌جهانی ۲۰۱۸ نباشد. تساوی هم برای صعود پرتغال کافی خواهد بود، این در حالی است که ایران نیاز به پیروزی دارد تا بتواند راهی مرحله بعدی شود و زمینه جدیدی از پیشرفت را به دست بیاورد، زیرا ایران پیش از این هرگز نتوانسته از مرحله گروهی این رقابت‌ها صعود کند.
ایرانی‌ها در دو دیدار قبلی خودشان را یک حریف نیرومند نشان دادند، به ویژه در خط دفاعی. جنگندگی آنها یک کلین‌شیت را مقابل مراکش به ارمغان آورد، هر چند آنها هزینه تنها اشتباه خود را برابر اسپانیا با قبول شکست پرداختند. از سوی دیگر آنها مقابل اسپانیا خطرناک ظاهر شدند و چند موقعیت مسلم گلزنی را به دست آوردند. بازیکنان ایران اگر کمی شانس بیشتری داشتند، می‌توانستند بیش از یک گل به ثمر برسانند که در دیدار با مراکش به آن رسیدند.
سایت کنفدراسیون فوتبال آسیا با اشاره به درخشش کریستیانو رونالدو در ترکیب پرتغال نوشته است: بر هیچ‌کسی پوشیده نیست که پرتغال چهار امتیاز کسب کرده‌اش در دو دیدار قبلی را مدیون رونالدو است.
پس از هت‌تریک این بازیکن در ترکیب قهرمان اروپا مقابل اسپانیا، او برابر مراکش هم موفق بود تا تیمش را یک گام به صعود به مرحله بعدی نزدیک‌تر کند.
این دو تیم در تاریخ جام‌جهانی فقط یک بار با هم روبه‌رو شده‌اند که مربوط به مرحله گروهی جام‌جهانی ۲۰۰۶ آلمان می‌شود. پرتغال در آن دیدار دو بر صفر برنده شد و رونالدو نیز به عنوان یک بازیکن جوان توانست گل دوم تیمش را به ثمر برساند.
یادی از نخستین دیدار ایران- پرتغال تاریخ
دیدار تیم‌های ایران و پرتغال سومین مصاف دو تیم در تاریخ فوتبال خواهد بود، جدالی که این بار از حساسیت‌های بیشتری نسبت به دو بازی قبلی برخوردار است.
ایران امشب برای سومین بار در تاریخ به مصاف تیم ملی پرتغال می‌رود. جدا از بازی تیم‌های ایران و پرتغال در جام‌جهانی 2006 که به دلیل نزدیکی زمانی، تقریبا در خاطر همه اهالی فوتبال ایران است، این دو تیم یک بار دیگر هم به مصاف هم رفته‌اند آن هم به 14 ژوئن 1972 بر‌می‌گردد؛ دیداری که در نهایت با پیروزی سه بر صفر تیم ملی پرتغال در حضور اوزه بیوی بزرگ به پایان رسید.
اولین بازی با پرتغال در حالی برای ایرانی‌ها ثبت شد که تیم ملی ایران جواز صعود به المپیک 1972 مونیخ را به دست آورده بود از همین رو برای آماده‌سازی خود راهی مسابقات مینی کوپا در برزیل شد که طبق قرعه‌کشی در یکی از بازی‌ها ایران به مصاف پرتغال رفت تا با نتیجه سه بر صفر بازنده زمین را ترک کند. در آن مقطع هدایت تیم ملی برعهده مرحوم پرویز دهداری بود که قهرمانی جام ملت‌های آسیا را نیز به ارمغان آورد اما بعد از این قهرمانی دهداری از سمت خود کنار رفت تا محمد رنجبر جای او را بگیرد.
تیمی که ستاره‌های سرشناس زیادی در ترکیب خود داشت از جمله ناصر حجازی، محراب شاهرخی، علی پروین، حسین کلانی، جواد قراب، مهدی مناجاتی، رضا وطن‌خواه، مرحوم صفر ایرانپاک، منصور رشیدی‌، کارو حق وردیان و‌... که سابقه رویارویی با پرتغال را برای اولین بار در قامت ملی‌پوشان ایران به دست آوردند.
در آستانه دیدار تیم‌های ایران و پرتغال، هفته‌نامه مهم و معتبر So- پرتغال با انتشار تصویری از تیم ملی ایران در آن زمان به نخستین تقابل ایران با تیم پرستاره آن زمان پرتغال پرداخته است. به نوشته این هفته‌نامه، در این مسابقات تیم پرتغال تا دیدار نهایی بالا آمد اما در فینال به تیم ملی برزیل که قهرمان جام‌جهانی 1970 شده بود، بازی را با نتیجه یک بر صفر واگذار کرد و نایب‌قهرمان شد.
حالا پس از 46 سال از آن دیدار و دوازده سال بعد از شکست ایران برابر پرتغال در فرانکفورت، این دو تیم در سارانسک به مصاف هم می‌روند تا سومین رویارویی تاریخ را رقم بزنند، جدالی که با توجه به حضور یک مربی پرتغالی سرشناس مثل کارلوس کی‌روش روی نیمکت ایران از اهمیت و حساسیت بیشتری نیز برخوردار شده است به خصوص که نتیجه آن از اهمیت بسیار بالایی نیز در کسب جواز صعود به مراحل نهایی برای هر دو تیم برخوردار خواهد بود.
کی‌روش، جاسوس ترسناک پرتغالی ایران
ژوزه مانوئل ریبیرو سردبیر روزنامه مشهور پرتغالی جوگو در یادداشتی اختصاصی برای ورزش سه‌، نگاه خود با خوانندگان ایرانی را به اشتراک گذاشته است.
در این یادداشت جذاب که با ارتباط بین دو رسانه ایرانی و پرتغالی برای ما ارسال شده، ریبیرو تاکید کرده شباهت‌های زیادی بین بازیکنان ایرانی و پرتغالی نسل ١٩٨٩ تحت رهبری کی‌روش می‌بیند، نسلی که تبدیل به نقطه عطفی برای جهانی شدن پرتغال شدند.
تیم ملی ایران از اسلحه قدرتمندی برای مقابله با پرتغال، برخوردار است. سلاح قدرتمندی که در اختیار دیگر تیم‌های حاضر در جام‌جهانی نیست، توانایی‌ای که در شرایط این چنینی بسیار تعیین‌کننده است. سرمربی ایران، کارلوس کی‌روش، در تمامی ابعاد فوتبال ملی ٢٠ سال گذشته پرتغال مانند پدر بوده است. او یکی از بنیانگذاران حرفه‌ای شدن فوتبال پرتغال است، در دهه ٨٠ میلادی به عنوان عضوی از تیم فنی و آنالیزور با فدراسیون فوتبال پرتغال همکاری می‌کرد و پس از آن سمت سرمربی تیم ملی فوتبال زیر ٢٠ سال پرتغال را بر عهده گرفت، سمتی که با آن دوبار قهرمانی جام‌جهانی را کسب کرد. کی‌روش کسی است که فوتبالیست‌هایی مانند فیگو، روی کوستا و ویتور بایا را به جامعه جهانی فوتبال معرفی کرد، بازیکنان بزرگی که هنوز در خاطرات و قلب فوتبال‌دوستان در سراسر دنیا هستند.
او در مقطعی از دهه ٩٠ میلادی در باشگاه بازیکن‌ساز اسپورتینگ مربیگری کرد، باشگاهی که اکثر نوابغ فوتبال پرتغال از آن آغاز می‌کنند. پس از آن در سمت کمک‌مربی منچستر‌یونایتد و در کنار فرگوسن، نقش مهمی برای امضا قرداد با رونالدو ایفا کرد. بازیکنی که در سال ٢٠10-٢٠09 در تیم ملی پرتغال هم دوباره شاگرد او شد. کاملا روشن است که موفقیت‌های سال‌های اخیر پرتغال با مشارکت تیم‌ها و مربیان مختلفی به دست آمده است، برای مثال باشگاه‌های بنفیکا و پورتو و مربی مانند ژوزه مورینیو، اما اگر بخواهیم یک نفر را معمار موفقیت‌های ٢٠ سال گذشته پرتغال بنامیم، بدون شک آن معمار کارلوس کی‌روش است.
سرمربی تیم ملی ایران، روح تیم ملی پرتغال را به خوبی می‌شناسد، او در ساخت روح تیم کمک‌های زیادی کرده است. به معنای واقعی کلمه تاثیر بسزایی در معرفی رونالدو و حتی نسل جدید بازیکنان (مانند برناردو سیلوا، برونو فرناندس و جلسون مارتینز) دارد، مساله‌ای که ریشه در عمق اندیشه و ساختارسازی کی‌روش در فدراسیون و تیم ملی پرتغال دارد. با در نظر گرفتن هوش بالای کی‌روش در به کار‌گیری اطلاعات موجود، شاید تنها فرناندو سانتوس است که می‌تواند مهره برنده پرتغال در این رویارویی باشد. آن هم رویارویی بسیار مهم، نادر و کمیابی که در یک طرف فردی می‌تواند محکوم به خیانت به کشور خود شود!
من اطلاعات مختصری از عملکرد کی‌روش در ایران دارم، اما تیم ملی ایران و البته تعصب و علاقه شدید مردم ایران برای فوتبال را به خوبی می‌شناسم. در سال ١٩٩٨ در زمانی من در نقطه عطف کار خبرنگاری خودم بودم مسابقه ایران و آمریکا را پوشش دادم، در آن زمان بود که متوجه شباهت‌های زیادی بین (فوتبال) کشور خودم پرتغال و ایران، شدم. این‌گونه است که من شباهت‌های زیادی بین بازیکنان ایرانی و پرتغالی نسل ١٩٨٩ تحت رهبری کی‌روش می‌بینم، نسلی که توسط کی‌روش تعلیم دیده بودند. من می‌دانم که کی‌روش می‌خواسته که همان شرایط را برای بازیکنان ایرانی به وجود آورد و همواره از نبود امکانات و زیر‌ساخت‌ها رنج برده است. من نمی‌دانم که تا چه حدی به کی‌روش اجازه داده شده در مسایل مسابقات داخلی ایران یا ساختار‌های فوتبال ایران کار کند‌ اما من می‌دانم که او این گونه دخالت‌ها را در پرتغال انجام داد‌ که منجر به نتایج خوبی شد. من تیم ملی ایران را تیم با‌انضباطی می‌بینم که با اشتیاق و علاقه زیادی بازی می‌کند و خود را در زمین از هیچ حریفی کمتر نمی‌بیند. این انسجام تیمی است که ایران را تبدیل به قدرتمندترین تیم آسیایی کرده است.
به خاطر داشته باشیم که وجود کی‌روش در تیم ایران به عنوان اطلاعات داخلی (جاسوس)، کافی است برای ایجاد وحشت در اردوی پرتغال، در آستانه این مسابقه مهم که می‌تواند باعث صعود تاریخی ایران یا حذف قهرمان اروپا از مسابقات شود.
در انتها، زیبایی جام‌جهانی در این است که در چنین شرایطی مردم و فوتبال‌دوستان کشور‌های مختلف را به یکدیگر نزدیک کند‌ مانند این مسابقه که پرتغالی‌ها را به ایرانیان نزدیک‌تر می‌کند.