روزنامه جهان صنعت
1397/04/03
ترکیه و چالش‌های پیش رو
ترکیه و چالش‌های پیش رودکتر افشار سلیمانی*
رجب طیب‌اردوغان در جریان سخنرانی تبلیغاتی خود در شهر چورلو در استان تکیرداغ، پنج سال دیگر از ملت ترکیه فرصت خواست و اعلام کرد که در راستای ادامه کار و تلاش بدون تبعیض برای تامین رفاه، آرامش و سلامت ۸۱ میلیون شهروند ترکیه به این فرصت مجدد نیاز دارد.
وی افزود: «حزب عدالت و توسعه تاکنون وعده‌ای نداده که توان انجام آن را نداشته باشد. تمام وعده‌های ما به خواست خدا تحقق یافته است. قصد دادن وعده‌های توخالی را نداریم بلکه دنبال سازندگی هستیم.»
اردوغان در این سخنرانی دوره شهرداربودنش در استانبول را به زمان دانشجویی و زمان نخست‌وزیری‌اش را به دوره استادی و دوره ریاست‌جمهوری‌اش را به استاد ارشدی
تشبیه کرد.
اردوغان در شرایطی این سخنان را امیدوارانه مطرح می‌کند که به دلایل متعددی احتمال پیروزی‌اش در مرحله اول با شک و تردیدهای زیادی مواجه است و پیروزی‌اش در مرحله دوم نیز در صورت اتحاد جدی و تمام‌عیار احزاب مخالف و ناراضیان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. حتی اگر اردوغان پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری شود احتمال پیروزی قاطع حزبش(1+50) در انتخابات پارلمانی با تردید همراه است.
در این دور از انتخابات که در دوره پساکودتای نافرجام و پسارفراندوم قانون اساسی و تبدیل نظام پارلمانی به نظام ریاستی برگزار میشود، بیشتر از هر دوره دیگری رجب طیب‌اردوغان و حزب عدالت و توسعه به چالش کشیده شده و اتحاد مخالفان علیه وی برای اولین بار به صورت جدی شکل گرفته است.
با وجود اینکه اردوغان و همکاران دولتی و حزبی‌اش تا حدود زیادی انحصار تلویزیون دولتی و کانال‌های تلویزیونی خصوصی را در زمان تبلیغات انتخاباتی به خود اختصاص داده‌اند اما نتوانسته‌اند مانع از بهره‌برداری مخالفان از امکانات حداقلی رسانه‌ای و تبلیغاتی شوند.
در انتخابات زودهنگام ترکیه که به دلیل نگرانی اردوغان از تشدید کاهش محبوبیتش از یک سو و کاهش ارزش پول ملی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی و افزایش بیکاری و افزایش نارضایتی‌های ناشی از برخورد رادیکال وی با مخالفان از سوی دیگر صورت می‌گیرد، احزاب گوناگونی حضور دارند که تمامی آنها در قالب دو اتحاد وارد مبارزات انتخاباتی شده‌اند.
گروه نخست «اتحاد جمهور» نام گرفته و متشکل از حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان و حزب حرکت ملی‌گرا به رهبری دولت باغچه‌لی که دچار شکاف شده است و اردوغان نامزد این اتحاد در انتخابات ریاست‌جمهوری است. گروه دوم تحت نام «اتحاد ملت» با همراهی حزب جمهوریخواه خلق به رهبری کمال قلیچداراوغلو، حزب اسلام‌گرای سعادت به رهبری تمل قهرمان اوغلو و حزب نوپای «خوب» به رهبری مرال آکشنر با گرایش ناسیونالیستی و حزب آتاتورک‌گرای وطن به رهبری دوغو پرینچک پا به میدان مبارزات گذاشته‌اند اما این اتحاد تنها یک نامزد ندارد و رهبران سه حزب خود نامزد شده‌اند و محرم اینجه از حزب جمهوریخواه خلق نامزد شده است. تعدد نامزدهای اتحاد ملت باهدف کشاندن انتخابات به مرحله دوم ازطریق پخش آرا و ایجاد فرصت برای پیروزی درمرحله دوم با تقویت اتحاد است.
هرچند صلاح‌الدین دمیرتاش رهبر محبوس حزب دموکرات خلق‌ها به صورت مستقل وارد رقابت انتخاباتی شده و تمامی جریان‌ها و احزاب چپ و سوسیالیست کردی و غیرکردی نیز از وی اعلام حمایت کرده‌اند، در نهایت در صورت دو مرحله‌ای شدن انتخابات ریاست‌جمهوری به نظر می‌رسد از نامزد مخالف اردوغان که به مرحله دوم راه پیدا کرده و احتمال زیاد محرم اینجه خواهد بود، حمایت کند.
در حالی که تمامی نامزدها به اردوغان پیشنهاد داده‌اند که در یک مناظره تلویزیونی با حضور آنها شرکت کنند، اما اردوغان این پیشنهاد را رد کرده است. مخالفان اردوغان بر این باورند که وی توان پاسخگویی منطقی به سوالاتی که در زمینه‌های مختلف سیاست داخلی و خارجی از او خواهند پرسید را نخواهد داشت.
لازم به ذکر است که اردوغان و حامیانش در شرایطی این انتخابات را برگزار می‌کنند که کشور را در وضعیت فوق‌العاده قرار داده‌اند و با امکانات تبلیغات حداکثری که در اختیار دارند افکارعمومی را نسبت به اینکه اگر وی و حزبش پیروز نشوند، مخالفان توان و تجربه اداره کشور را ندارند و در صورت پیروزی مخالفان در انتخابات ترکیه در معرض تهدیدات داخلی و خارجی می‌تواند قرار گیرد این در حالی است که بسیاری از طیف‌های مختلف سیاسی در ترکیه اعلام کرده‌اند که باید وضعیت فوق‌العاده و قانون ۱۰ درصدی حد نصاب انتخابات لغو شود تا همه احزاب بتوانند در انتخابات شرکت کنند و با رای پایین هم بتوانند وارد مجلس شوند.
آنها معتقدند که این قوانین به راحتی دست حزب عدالت و توسعه را برای تقلب باز می‌گذارد و می‌تواند تهدید جدی برای دموکراسی در این کشور باشد.
بر اساس نظرسنجی‌هایی که صورت گرفته، اردوغان و حزبش حدود ۴۳ تا ۴۸ درصد آرا را به خود اختصاص داده اما اردوغان و اطرافیانش اعلام کرده‌اند که اردوغان در دور اول برنده خواهد شد. بحث اصلی این است که عدالت و توسعه برای آنکه بتواند بر چالش‌های خود فائق آید، باید حدود 1+50 درصد آرا را کسب کند. این در حالی است که متحد آن یعنی حزب حرکت ملی‌گرا نهایتا حدود هفت تا هشت درصد رای دارد چراکه شاخه جوانان این حزب (ملقب به گرگ‌های خاکستری) اعلام کرده به اردوغان و دولت باغچه‌لی رای نمی‌دهد. بنابراین اگر اردوغان در دور اول رای نیاورد، در دور دوم با چالش بسیارجدی روبه‌رو خواهد شد که به نظر می‌رسد اگر چنین شرایطی رخ دهد، او ازاختیار خود برای انحلال پارلمان استفاده و دستور تجدید انتخابات را صادر کند.
باید گفت که در دهه اخیر این نخستین انتخابات در ترکیه است که در شرایط خاص داخلی و خارجی برگزار میشود و طرح احتمالات قریب به یقین آسان نیست. شاید اولین بار است که شخص اردوغان نیز نگران نتیجه انتخابات است، صف‌آرایی جدی احزاب مخالف، گولنیست‌ها، کردها، چپ‌ها، علویان، بیکاران و ناراضیان اقتصادی در برابر اردوغان و حزب عدالت و توسعه در این انتخابات و رویکردها و عملکردهای دولت اردوغان در سیاست خارجی به ویژه در قبال سوریه و برخی کشورهای عربی و غربی می‌تواند نتایج مورد انتظار اردوغان را به ارمغان نیاورد، ازهمین رو پیروزی یا شکست اردوغان چالش‌های خاص خود را برای ترکیه درپی خواهد داشت. این نکته که باوجود همه تلاش‌های نهان و آشکار حزب عدالت و توسعه، اگر شکست نصیب اردوغان و حزبش شود و بخواهند دست به اقدامات غیرقابل پیش‌بینی بزنند، فاجعه‌بارتر از هر وضعیتی خواهد بود. بهترین استراتژی حزب حاکم احترام به صندوق رای و تامین امنیت انتخابات و عدم مهندسی در برگزاری انتخابات و پذیرش نتیجه انتخابات است، هرچند از حیث امکانات تبلیغاتی، عدالت برقرار نیست و کفه تبلیغاتی اردوغان بر کفه تبلیغاتی نامزدهای مخالف سنگینی می‌کند اما نکته قابل توجه این است که دموکراسی در ترکیه در مقایسه با کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیرمسلمان مانند روسیه چندین گام جلوتر است و این تنها نقطه امید آزادیخواهان در ترکیه است.
نتیجه انتخابات ترکیه نشان خواهد داد که صف‌آرایی و دوقطبی شدن جامعه ترکیه از حیث اسلام‌گرایی اردوغانی و اخوانی، لائیسیته آتاتورگی و ترک‌گرایی و ترکیه‌گرایی و قوم‌گرایی و نوعثمانی‌گرایی و پوپولیسم و مقوله‌های دموکراسی، رفاه ملی و توسعه و نوسازی در چه موقعیتی قرار دارند و ترکیه به کدام سو و چگونه باید ادامه مسیر دهد.
*سفیر سابق ایران در آذربایجان
سایر اخبار این روزنامه
واکنش نماینده تهران به لغو حضور پویول در صدا و سیما
نرخ ارز، بورس را تکان داد
اپوزیسیون در کمین اردوغان
ضرب الاجل یک هفته ای به اروپا
توافق اوپک قیمت نفت را افزایش داد
وعده دولت یازدهم محقق شد
2 نفر ۵۹ هزار سکه خریدند
طرح اختصاص سهمیه ورود زنان به مجلس در حال تدوین است
سلام بر دلار 8000 تومانی!
بی‌تعارف با مستر پرزیدنت!
اقتصاد ایران درآستانه انفجار
تفاهم اصناف و وزارت کشور برای ساماندهی بازار؛
کارشناسان صنعت خودرو از بی‌ثباتی سیاست‌های اجرایی انتقاد کردند
بررسی پیامدهای اجتماعی و گسترش مشکلات اقتصادی
هرگز به روسیه اعتماد نکن
ترکیه و چالش‌های پیش رو
محرم اینجه؛ تنها امید اپوزیسیون ترکیه
ترامپ تحریم‌ها علیه کره‌شمالی را تمدید کرد
ذکر مصیبت
