۹۰ دقيقه برابري در آزادي

بالاخره بعد از سال ها درهای استادیوم آزادی تهران به روی زن های ایرانی باز شد تا آن‌ها هم بتوانند در کنار مردان بازی تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی روسیه را تماشا کنند. آرزویی که با گذشت زمان، سال های سال به حسرتی عمیق تبدیل شده بود و به حقیقت پیوست. مسئولانی که به دلایل مختلف این حق را از زنان و مردان ایرانی می گرفتند نیز بالاخره با فشار افکار عمومی مجبور شدند دروازه های آزادی را باز کنند. بی شک واکنش تک تک زنانی که برای اولین بار چمن ورزشگاه آزادی را از نزدیک می دیدند، اشک هایی بود که از چشم های‌شان جاری شد. این را می شود در عکس‌هایی که در شبکه های اجتماعی منتشر کرده اند، دید. مردان نیز از حضور زنان و فرزندان‌شان در کنارشان احساس غرور می‌کردند که این بار بر خلاف تمام سال های قبل می توانند در کنار خانواده‌شان بازی تیم ملی کشورشان را ببینند. با هم هیجان زده و غمگین شوند و با هم برای شادی ایران فریاد بزنند. گفته بودند حضور زن ها در استادیوم باعث درگیری می شود، گفته بودند نمی شود امنیت زنان و مردان در کنار هم را در استادیوم تامین کرد، گفته بودند مردان فحاشی می‌کنند و زنان مورد آزار قرار می‌گیرند؛ اما هیچ‌کدام از این اتفاق ها نیفتاد. تمام زنان و مردانی که چهارشنبه شب گذشته به استادیوم رفتند، روایت می کنند که در فضایی آرام و مهربان در کنار هم نشستند و با حسی آمیخته از غرور و دلدادگی به وطن شان، مسابقه فوتبال را تماشا کردند. هیچ کدام از آن‌ها حتی به این فکر نمی کرد ندکه کیفیت صفحه‌نمایشی که مسابقه از آن پخش می شود، چقدر بد است که حتی نمی‌شود صحنه های نزدیک بازی را تماشا کرد. همه به این فکر می کردند که بعد از سال ها حقی که ازآن‌ها گرفته شده بود، به آن‌ها بازگردانده شد.
زنان و مردان کنار هم احساس غرور کردند
یکی از زنانی که همراه با همسرش برای تماشای بازی تیم ملی ایران و اسپانیا به استادیوم آزادی رفته بود، در گفت‌و گو با «قانون» می‌گوید:« درباره فضای استادیوم توصیف های زیادی را شنیده بودم که مردها در آنجا نمی توانند آرام باشند یا خودشان را کنترل کنند اما تمام مردانی که در کنار ما نشسته بودند با همسر و فرزندان‌شان یا خواهر و مادرهای‌شان آمده بودند و هیچ کسی حتی یک حرف نادرست هم نشنید». زن ها در کنار مردها در استادیوم آزادی برای بازیکنان تیم ایران دست زدند، خندیدند، اشک ریختند و نگران شدند. با اینکه تیم ایران در این مسابقه نتیجه مطلوبی را نگرفت و یک بر صفر شکست خورد اما در ساعت 12 بعد از نیمه شب، صدای فریادهای شادی از خیابان های اصلی شهر تهران به گوش می رسید. این یک شادی جمعی بود. صدای شادی ملتی بود که بعد از سال ها به خواسته ای که از آن‌ها دریغ شده بود، رسیدند. درهای استادیوم آزادی در حالی باز شد که شب قبل از بازی نزدیک به 20هزار بلیت فروخته شد و پنج ساعت قبل از بازی گفتند که گاردهای ویژه اجازه ورود زن ها و مردها را به ورزشگاه نمی دهند. عده ای از جمعیتی که بلیت خریده بودند عصبانی و ناراحت به سوی خانه های‌شان روانه شدند اما در ترافیک ماندند. عده ای نیز سرگردان در مقابل استادیوم ایستادند تا اینکه یک ساعت قبل از بازی گفته شد درهای استادیوم با دستور مستقیم ريیس جمهور و وزیر کشور باز شده است. جمعیت دوباره به سمت استادیوم برگشتند تا بازی را تماشا کنند. در میان تماشا کنندگان بازی فوتبال ایران و اسپانیا تعدادی از نمایندگان مجلس و شورای شهر تهران نیز حضور داشتند. کسانی که برای باز شدن درهای استادیوم، کم تلاش نکردند. یکی از آن‌ها طیبه سیاووشی بود که در عکس‌های منتشر شده از شب بازی در کنار پروانه سلحشوری و سیدفرید موسوی روی زمین نشسته بودند و از هیجان بازی، یکی دست هایش را روی دهانش گرفته بود و دیگری در حال فریاد زدن بود. تصویری که تاکنون از هیچ یک از نماینده های مجلس دیده نشده بود. البته بازی در سالن برج میلاد نیز برای خانواده های علاقمند باز شد و زنان و مردان ایرانی در آنجا نیز توانستند بازی ایران و استرالیا را در کنار خانواده های‌شان تماشا کنند. این در حالی است که در دیدارهای جام جهانی دوره های گذشته حتی کافه‌ها هم برای نمایش بازهای جام جهانی مجوز نداشتند. طیبه سیاووشی، عضو کمیسيون فرهنگی مجلس بعد از تمام‌شدن بازی در گفت و گو با ایلنا گفت:« با وجود جمعیت ۳۰ هزار نفری در استادیوم آزادی ،شاهد بی‌حاشیه‌ترین خروج از ورزشگاه بودیم». سیاووشی درباره بازتاب جهانی پخش مسابقه فوتبال ایران برای زنان و مردان در استادیوم آزادی گفت: «این رویدادها علاوه بر اینکه برای نظام فرصت هستند، آرامش را به جامعه تزریق و فضای نشاط و شادمانی را به ارمغان می‌آورند». وی با تاکید بر اینکه نظم و آرامش در رویدادهای اینچنینی با نظر مستقیم و مدیریت شده نیروهای انتظامی و امنیتی صورت می‌گیرد، گفت: این اتفاقات برای ما یک فرصت است؛ ما باید از آن‌ها استفاده کنیم و به استقبال‌شان برویم. صحبت های طیبه سیاووشی درحالی مطرح می شود که استاندار تهران درباره حضور زنان در ورزشگاه گفته بود: « عجله نکنید؛ اجازه دهید پله پله جلو برویم». محمدحسین مقیمی، استاندار تهران در پاسخ به این سوال که آیا صدور مجوز حضور خانواده‌ها و بانوان در استادیوم آزادی برای تماشای بازی فوتبال ایران و اسپانیا فتح بابی برای حضور زنان در ورزشگاه‌هاست، گفت: «عجله نکنید، اجازه دهید آهسته آهسته و پله پله جلو برویم. بگذارید در خصوص این اقدامی که انجام شده صحبت شود و نظرات بیان شود، بعد ان‌شاءا... درباره حضور زنان در ورزشگاه برای تماشای مسابقات فوتبال تصمیم گرفته می‌شود».
شادی های دسته جمعی را ممنوع نکنید


رسانه های خارجی نیز حضور زنان و مردان ایرانی درکنار هم را در استادیوم آزادی دیدند و آن را بازتاب دادند. نیزه توکلی، جامعه شناس در گفت و گو با «قانون» حضور زنان و مردان در شادی های ملی در کنار هم را لازمه اتحاد و همبستگی یک جامعه می داند و می گوید:« چرا نباید مردان و زنان، دخترهای و پسرها در فضایی مانند استادیوم در کنار هم بازی بازیکنان فوتبال تیم ملی شان را تماشا کنند و در کنار هم شاد و خوشحال شوند یا از ناکامی تیم‌شان ناراحت شوند و این احساس را در کنار همدیگر شریک باشند. ما باید فضاهای عمومی را برای اجرای موسیقی و تئاتر و ورزش برای دختران و پسران در کنار همدیگر ایجاد کنیم که همه اعضای یک خانواده درآن شرکت داشته باشند». او با انتقاد از جداسازی فضاهای عمومی جامعه برای زنان و مردان ادامه می دهد:« به طور مثال پارک هایی را برای ورزش بانوان افتتاح می کنند! این چه معنایی دارد؟ مگر خانواده یک خانواده ایرانی چند ساعت در کنار هم است که در فضاهای عمومی هم جدا از هم باشد. قرار است اعضای یک خانواده در کنار هم خوشحالی و تفریح کنند چرا باید زن ها در یک پارک و مردها در یک پارک دیگر تفریح کنند». هنر خیابانی به عنوان یکی از مولفه های شادی های خیابانی و اجتماعی در ایران حذف شده است. ما در خیابان ها نمی توانیم جوانانی را ببینیم که در کنار هم ایستاده اند و ساز می زنند و عده ای در کنارشان خوشحالی می کنند. تنها آدم های ناراحت و سردرگریبانی را می بینیم که حتی از جواب دادن به یک سوال هم عصبانی می شوند و نمی خواهند به هیچ وجه از تنهایی و گرفتاری خودشان بیرون بیایند. توکلی با بیان اینکه هر چه فضاهای عمومی برای فعالیت هایی مانند ورزش و هنر و شادی های جمعی بیشتر باشد، درصد آسیب اجتماعی نیز کمتر می شود، می گوید:«شادی های اجتماعی در فضاهای روباز باعث می شود جامعه به عرف نیز نزدیک تر شود. در فضایی مانند ورزشگاه آزادی، عرق ملی تقویت می شود و باعث می شود زنان و مردان ایرانی در کنار هم این حادثه ملی را به خاطر بسپارند که همبستگی مردم تقویت می شود و هر چه به رسمیت شناخته شود. به هر حال مردم می خواهند شادی ها و هیجان های ملی شان را در کنار هم تجربه کنند» .خبرگزاری تسنیم خبر داده که درهای ورزشگاه آزادی برای ورود خانواده ها در بازی ایران و پرتغال نیز به روي خانواده های ایرانی باز است. این بار نیز در صورت برد ایران و صعود به مرحله بعد، ورزشگاه آزادی و خیابان های تهران از شدت شادی زنان و مردان لحظه های به یادماندنی را خواهد دید؛لحظه هایی که در آن مردم تنها یک چیز را فریاد می زنند و آن عشق به ایران و وطن شان است.
حضور جهان وطنانه زنان و مردان ایرانی در استادیوم آزادی و کازان
نعمت ا... فاضلی/ جامعه شناس
ادامه از صفحه نخست
...بازتاب گسترده ای که حضور زنان ایرانی در استادیوم آزادی و همچنین در استادیوم شهر کازان روسیه ایجاد کرد ،متمرکز بر بیان نکته های فرهنگی و اخلاقی مهمی بود. تصاویر مخابره شده از کازان و استادیوم آزادی نشان می دهد که زنان در حوزه عمومی نمادی از صلح، متانت، ادب، عفت، وطن دوستی، عدالت و آرامش هستند. این تصاویر زبان تازه ای را به نمایش می گذارند. اینکه برخلاف کلیشه های جا افتاده در جامعه ما که زنان در هر جا در حوزه عمومی باشند، نماد سکس و غرایز جنسی و تمایلات جسمانی هستند، در استادیوم کازان و آزادی، نماد اخلاق و ارزش های انسانی شده اند. زنانگی در حوزه عمومی چیزی کاملا متفاوت از زنانگی در حوزه خصوصی است؛ این پیامی است که از استادیوم کازان و آزادی به سراسر جهان مخابره شد تا آن‌ها که زنانگی را صرفا با سکس معنا می کنند، این واقعیت را دریایند که زنان و مردان امروز به ارزش های حوزه عمومی آگاهی دارند و بدون توجه به غرایز‌شان می توانند محیطی اخلاقی و انسانی را شکل دهند. حضور زنان در استادیوم آزادی و کازان هم بیان کننده توانایی و بلوغ جامعه ایران برای عبور از کلیشه‌های جنسی بود و هست و هم بیان کننده قابلیت ها و توانایی های کامل زنان و مردان ایرانی برای رقابت در فرهنگ جهان وطنانه کنونی است. همان طور که بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران این توانایی را از خود نشان دادند که می توانند با بزرگ‌ترین تیم های ورزشی جهان رقابت کرده و شایستگی ها و قابلیت های وجودی شان را عرضه کنند، زنان و مردان ایرانی نیز در این مسابقات جام جهانی نشان دادند که می توانند در فرهنگ جهان وطنانه امروزی به ارزش‌های انسانی والا مانند خویشتنداری، متانت و ادب انسانی وفادار باشد و شادی ها و هیجان های خود را مطابق با عالی ترین هنجارها و ارزش های جهانی تحقق بخشیده و به نمایش بگذارند. مسابقات جام جهانی بیش از آنکه نوعی مسابقه ورزشی باشد، نمایش جهانی برای تحقق بخشیدن و شکل دادن نوعی زندگی جهان وطنانه است؛ زندگی‌اي که در پرتو ارزش های جهانی انسانی زیستن به دور از تبعیض های قومیتی، دینی، اجتماعی و جنسیتی لاجرم باید تحقق یابد.
سرمایه گذاری همه جوامع و سازمان های بین المللی برای برگزاری این نوع مسابقات جهانی برای این نیست که تیم ورزشی خاصی به عنوان قهرمان یا پیروز در جهان شناخته شود. اگر چنین بود کل این مسابقات فاقد ارزش اخلاقی و انسانی شناخته می شد. سرمایه‌گذاری همه جوامع برای این نوع فعالیت های ورزشی در امتداد نیاز های وجودی انسان ها و جوامع کنونی برای دست یافتن به عدالت، صلح، آزادی و ارزش های اخلاقی جهانی است. زنان در جهان امروز بیش از تمام گذشته تاريخ می توانند بازیگران این فرهنگ جهانی باشند. زنان به عنوان کسانی که نماد اخلاق، عواطف، مهرورزی و دیگر قابلیت های و جودی انسان ها هستند با حضور در حوزه های عمومی جهانی می توانند کمک کنند تا جهان اخلاقی و انسانی تری را شکل دهیم. مسابقات جام جهانی از بارزترین فضاهای حوزه‌های جهانی هستند. حضور زنان ایرانی در استادیوم کازان و آزادای، به معنای حضور زنان ایرانی در حوزه عمومی جهانی است. اکنون زن ایرانی توانسته از موانع گوناگون که در راه او برای مشارکت در این حوزه عمومی جهانی وجود داشت، عبور کند. او نشان داد که می‌تواند نه تنها زن ایرانی بلکه زنی جهانی باشد. ارزش هایی که حضور نمادین زنان ایرانی در استادیوم کازان و آزادی ایجاد کردند، ارزش های جهانی هستند که ما به آن‌ها برای رسیدن به جامعه اخلاقی و انسانی و جهانی نیازمندیم.