موفقیت به سبک زنگنه

نادر کریمی‌جونی- توافق دیروز اوپک، در حالی که افکار عمومی کشورمان تهدید وزیر نفت را جدی گرفته بود و تصور می‌کرد هرگونه افزایش میزان تولید نفت، با وتوی ایران مواجه می‌شود، ممکن است شکستی برای دیپلماسی نفتی جمهوری اسلامی ایران به حساب آید.
چنان که پس از صدور این بیانیه اوپک برخی اظهارنظر کردند که توافق عربستان- روسیه بر وتوی ایران چیره شد و تهران در مقابل افزایش تولید اوپک، کوتاه آمد.حتی پیش از اعلام این توافق برخی ناظران بازار نفت‌ با اشاره به بی‌نظمی‌های رخ داده در عرضه و تولید طلای سیاه، ابراز عقیده می‌کردند که حصول یا عدم حصول این توافق تفاوت چندانی ندارد و مانند بارها که سهمیه‌بندی اوپک زیر پا گذاشته شده و هر یک از اعضا‌ به میزان دلخواه، نفت تولید و وارد بازار کرده‌اند این بار نیز اعضای موافق افزایش تولید (مانند عربستان) می‌توانند بدون در نظر گرفتن سهمیه‌بندی اوپک، تولید خود را افزایش دهند.
این نکات به لحاظ ظاهری درست و واقعی است اما توافق دیروز را می‌توان از جهاتی پیروزی ایران دانست چه‌ در حالی که دو قدرت اصلی اوپک (عربستان و ایران) به سمت رویارویی کامل حرکت می‌کردند و هر یک مبادرت به یارگیری در این رویارویی کرده بودند ناگهانی صبح دیروز زنگنه با همتای عربستانی خویش ملاقات و گفت‌و‌گو کرد و از همان زمان امیدها برای رسیدن به یک توافق افزایش یافت. علاوه بر این افزایش تولید در واقع سطح‌ واقعی عرضه نفت را افزایش نمی‌دهد بلکه تخلف‌های فعلی اعضا از سهمیه‌بندی دوران انجماد (فریز) را پوشش می‌دهد و به همین دلیل سطح واقعی تولید و عرضه نفت به بازار تغییر چندانی نخواهد کرد. در عین حال میزان توافق شده برای افزایش تولید به صورت سهمیه‌بندی مشخص شده و اعضا متعهد شده‌اند که سهمیه عضو دیگری را پوشش ندهند. این به معنای محفوظ ماندن سهمیه و حق ایران از افزایش تولید نفت اوپک است و دغدغه‌ای که پیش از این درباره پوشش دادن سهمیه تولید نفت ایران از سوی عربستان و کویت مطرح شده بود برطرف می‌شود. این نکات نشان می‌دهد که هر چند ایالات متحده تلاش زیادی برای تاثیرگذاری بر سهمیه جایگاه ایران در بازار نفت کرده بود اما حداقل به‌طور رسمی و در چارچوب نشست اوپک، این تلاش‌ها چندان موفقیت‌آمیز نبوده است.