روزنامه ابتکار
1397/03/31
قطار ثبت جهانی ایران متوقف شد باخت «ارسباران» در چند قدمی یونسکو
گروه ایرانشهر: پرونده ثبت جهانی میراث طبیعی ارسباران بسته شد، البته تا زمان رفع اشکالات. اشکالاتی که اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت بر نادرترین زیست‌بوم ایران گرفته و میراث فرهنگی اعلام کرده در تلاش است تا با برگزاری جلسات کارشناسی، توجیهی و رایزنی با اعضای کمیته میراث جهانی آن را برطرف کند، تا دوباره ارسباران در مسیر جهانی شدن گام بردارد.این روزها بسیاری از کشورها چشم به نتایج چهل و دومین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو دوخته‌اند و امیدوارند خبرهای خوبی از این نشست درباره میراث طبیعی و معنوی کشورشان بشنوند. نشستی که از ۳ تا ۱۳ تیر (۲۴ ژوئن تا ۴ ژوئیه) در منامه پایتخت بحرین آغاز شده و در طول ۱۰ روز کاری قرار است ۳۰ پرونده تاریخی، طبیعی و ترکیبی از جمله دو پرونده ایران یکی از منظر باستان‌شناسی محور ساسانی فارس (شامل محوطه تاریخی بیشاپور، محوطه تاریخی فیروزآباد و سروستان) و منطقه حفاظت‌شده (جنگل‌های) ارسباران، پنج سایت طبیعی از کشورهای چین، فرانسه، روسیه، آفریقای جنوبی و سه محوطه ترکیبی از کشورهای کانادا، کلمبیا و مکزیک برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو مورد بررسی قرار دهد. اما کمی پیشتر از آنچه انتظار می‌رفت تا خبری از این دو پرونده به گوش برسد، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی در اظهاراتی از رد پرونده ارسباران و محور ساسانی فارس خبر داد. این خبر که از توسط روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی منتشر شد با تیتری مبهم و گنگ اعلام کرد که «پرونده‌های محور ساسانی فارس و منطقه حفاظت‌شده ارسباران در یونسکو روی میز است» اما در متن خبر از رد این دو پرونده در چند قدمی یونسکو خبر داد. بنابر گزارش روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، طالبیان در خصوص وضعیت پرونده‌های کشورمان در این نشست گفت: «کلیات ساختار و تشکیلات مدیریتی پرونده میراث طبیعی ارسباران و پرونده محور ساسانی فارس که با همکاری، تلاش و مشارکت جمعی از برجسته‌ترین پژوهشگران، مسئولان دستگاه‌های مرتبط و همچنین مسئولان محلی طی چندین سال تهیه شده به دلیل وسعت و گستردگی دارای حساسیت و پیچیدگی‌هایی است که متاسفانه علیرغم تلاش‌های صورت گرفته پرونده میراث طبیعی ارسباران در این مرحله از سوی Iuc- رد و پرونده محور ساسانی فارس از سوی ایکوموس دارای اشکالات اعلام‌شده است.»
او با اعلام اینکه به دلیل گستردگی حوزه ثبت و پیچیدگی‌های متعدد به‌ویژه تعهدات سازمان در زمینه تملک عرصه‌های آثار تاریخی شهر گور فیروزآباد، سنگینی و حجم گسترده آثار محور ساسانی در کاخ اردشیر، قلعه دختر و نقش برجسته‌های ساسانی فیروزآباد، شهر تاریخی بیشاپور، تنگ چوگان و غار شاپور و سروستان، دفاع و مذاکره برای ثبت این پرونده سنگین‌تر و پیچیده‌تر از دوره‌های گذشته است گفت: «البته فضای دیپلماسی بین کشورهای عضو در بحرین و به‌ویژه در هنگام رای‌گیری برای ثبت این پرونده در فهرست میراث جهانی بی‌تاثیر نخواهد بود و این موضوع بر پیچیدگی این پرونده خواهد افزود.» معاون میراث‌فرهنگی کشور با تاکید بر اینکه فرآیند قرارگیری آثار در فهرست میراث جهانی منوط به پذیرش نظرات کارشناسی و آرای کشورهای عضو است افزود: «تلاش خواهیم کرد با برگزاری جلسات کارشناسی، توجیهی و رایزنی با اعضای کمیته میراث جهانی نسبت به رفع اشکالات و سوالات مطرح اقدام کنیم.»
محمدحسن طالبیان در ادامه گفت: «در چهل و دومین نشست میراث جهانی 30 پرونده ثبت جهانی به رقابت می‌پردازند که از میان آن‌ها 22 پرونده مربوط به آثار میراث تاریخی فرهنگی، ۵ پرونده مربوط به آثار طبیعی، سه اثر مشترک (میراث‌فرهنگی – طبیعی) است.» او با اشاره به طرح دو پرونده میراث‌فرهنگی و طبیعی از کشورمان در نشست امسال کمیته میراث جهانی از بررسی وضعیت نگهداری و حفاظتی ۱۵۷ اثر جهانی که ۵۴ اثر آن در فهرست میراث جهانی در خطر قرار دارد خبر داد. طالبیان با اشاره به بررسی قرارگیری سه محوطه پارک ملی دریاچه تورکانا در کنیا، دره کاتماندو در نپال و باغ‌های فورت و شالامار در لاهور پاکستان در فهرست «میراث در خطر یونسکو» اظهار داشت: «در این نشست پرونده‌های ۲۲ اثر فرهنگی تاریخی نامزد ثبت در فهرست میراث جهانی از کشورمان جمهوری اسلامی ایران، جمهوری چک، بلژیک و فرانسه، بلژیک و هلند، چین، دانمارک، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، اندونزی، ژاپن، کنیا، عمان، جمهوری کره، رومانی، عربستان سعودی، اسپانیا، ترکیه، امارات متحده عربی و همچنین شرایط کنونی اثر جهانی مرکز تاریخی شهر سبز سمرقند در ازبکستان برای خروج این اثر از فهرست میراث جهانی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.»
چرا ثبت جهانی ارسباران مهم است؟
بیش از یک سال است که پرونده ارسباران در انتظار ثبت جهانی در میراث طبیعی یونسکو است و مسیر قانونی‌اش را برای رسیدن به آن طی کرد. پرونده ثبت جهانی جنگل‌های ارسباران که بهمن ماه 95 به یونسکو ارسال شده بود اردیبهشت ماه 96 با تایید این سازمان جهانی، جهت ارزیابی‌های نهائی به اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (آی یو سی ان) ارسال شد و پس از آن مهر ماه 96 با ورود ارزیابان یونسکو به منطقه، این پرونده وارد مرحله نهایی شد تا در 30 خرداد ماه با آغاز نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در صورت رای مثبت این کمیته به ثبت جهانی برسد، اتفاقی که البته رقم نخورد و ارسباران از ثبت جهانی باز ماند. این اتفاق اما چرا برای فعالان میراث فرهنگی و محیط‌زیست دوستان ایران تلخ بود؟ آن زمان که یونسکو بخشی از جنگل‌های ارسباران را به عنوان زیست کره جهان به ثبت رساند، پتانسیل توریستی منطقه مورد توجه قرار گرفت. زیبایی طبیعت ارسباران حتی نظر غربیانی را که منطقه را دیده‌اند به خود جلب کرده‌است. برای مثال، یک گردشگر کانادایی کلیبر را این‌گونه توصیف می‌کند، شهری دورافتاده و خواب آلود در میان کوه‌های سر به فلک کشیده‌ای که قله‌هایشان در زیر مه غلیظ از دیده پنهان شده‌اند. … مکانی است عالی؛ به طراوت و سر سبزی انگلیس و ورای ذهنیت ما از طبیعت کویری و خشک ایران. اما این ویژگی‌های منحصر به فرد که موجب جذب توریست و متمرکز شدن فعالان اقتصادی بر ارسباران شد، پیامدهای مخربی نیز برای طبیعت و مردم آذربایجان نیز داشت.
«تخریب و بهره برداری از جنگل و ساخت و ساز» بخشی از پیامدهای این توجه بود و ثبت جهانی این میراث طبیعی علاوه بر شناخت شدن در جهان می‌توانست تضمین کننده جان آن باشد. قوانینی بین‌المللی که جلوی تخریب آن را می‌گرفت و مسئولان را به حفاظت بیشتر این اثر ملزم می‌کرد. اگرچه ارسباران با آنکه هرازگاهی تیغی بر سینه‌‌اش کشیده میشود، همچنان پا برجاست و هنوز هم زیبایی شگفت انگیزش بازدید‌کننده را انگشت به دهان می‌کند اما همچنان نیازمند توجه بیشتر است.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار رئیس، نمایندگان و جمعی از کارکنان مجلس شورای اسلامی:
سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل، علت خروج آمریکا از شورای حقوق بشر را تشریح کرد
کیومرث مرادی کارگردان نمایش «دیر راهبان» در گفت‌وگو با «ابتکار»:
سالن چارسو برایم مقدس است
رضا دهکی
وقتی کلانتر ستاره‌اش را کند
پیش‌بینی‌ها حاکی از عدم اجماع اوپکی‌ها برای افزایش سطح تولید نفت است
شرط بندی عربستان و روسیه بر اسب مرده!
«ابتکار» از نگاه مسئولان به مطالبات مردمی در شبکه های اجتماعی گزارش می‌دهد
توفان مطالبات مجازی
«ابتکار» از بایدها و نبایدهای حضور جوانان در کابینه می گوید:
جوانان در کابینه؛ بحران‌شکن یا بحران‌آفرین؟
قطار ثبت جهانی ایران متوقف شد
باخت «ارسباران» در چند قدمی یونسکو
عارف: برخی افراد سعی در محدودسازی فضای دانشگاه دارند
آب شور مصرفی مردم آبادان و خرمشهر رایگان شد
تلخی آب دریا در کام خوزستانی‌ها
اندر حکایت لگد زدن به بیمار محتضر
