صفر تا صد «خشکسالی»

در دهه‌های اخیر، به حوادث طبیعی تأثیرگذار بر جامعه انسانی، پدیده خشکسالی هم اضافه شده است که به ‌لحاظ ویژگی‌هایی چون درجه شدت، طول مدت، فضای تحت تأثیر، تلفات انسانی، خسارات اقتصادی و تأثیرات اجتماعی دراز‌مدت بر جامعه، آثار آن بیش از سایر حوادث طبیعی بوده است.
آیا خشکسالی حادثه طبیعی است؟
فرق عمده خشکسالی با سایر حوادث طبیعی در این است که خشکسالی بر خلاف بسیاری از حوادث، پدیده‌ای تدریجی بوده و در دوره زمانی نسبتا طولانی اتفاق می‌افتد و اثرات آن ممکن است تا سال‌ها و با تأخیر بیشتری نسبت به سایر حوادث طبیعی ظاهر شود. بنابراین از آن‌جا که تعیین زمان دقیق شروع خشکسالی کار ساده‌ای نیست، به آن پدیده‌ای خزنده می‌گویند.
خشکسالی برخلاف سایر حوادث طبیعی، کمتر باعث بروز خسارات ساختاری می‌شود، به همین دلیل کمک‌رسانی هنگام وقوع این پدیده، در مقایسه با سایر حوادث مثل سیل، زلزله و... پیچیده‌تر است. گرچه تعاریف متفاوتی برای این پدیده بیان شده است، با این حال، این حادثه در نتیجه کمبود بارش طی یک دوره ممتد زمانی (غالبا در یک فصل یا بیشتر) رخ می‌دهد.


خشکسالی تقریبا همه جا رخ می‌دهد. ویژگی خشکسالی از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است. تعریف خشکسالی دشوار است، چرا که به تفاوت‌های منطقه، نیاز‌ها و... بستگی دارد.
اثرات خشکسالی را بشناسیم
 از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه
افزایش بیابان‌ها
اثر آن بر سلامت و بهداشت عمومی
افزایش بیماری‌های مختلف ازجمله عفونت‌های ریه، کم آب شدن بدن و سایر امراض مرتبط
بروز مشکلاتی چون سوء تغذیه
بروز قحطی و کمبود آب برای آبیاری
کاهش محصولات کشاورزی
کوچ پرندگان بر اثر خشکی یا کم‌آبی دریاچه‌ها
مرگ حیوانات اهلی
وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده
وقوع مهاجرت
ترک تحصیل
بروز آشفتگی در جامعه
وقوع جنگ و نزاع بر سر منابع طبیعی ازجمله آب و غذا
توصیه‌هایی برای حفظ آب در داخل خانه
نباید ‌آب را دور ریخت‌، مگر آن‌که هیچ استفاده دیگری نتوان برای آن پیدا کرد. می‌توان از آب اضافی برای آبیاری گل‌ها یا درختان موجود در محوطه خانه استفاده کرد.
می‌توان با تعویض واشر از چکه کردن شیرهای آب جلوگیری کرد. ‌هدر رفتن هر قطره آب در ثانیه معادل حدود ۱۰‌هزار لیتر آب در ‌سال است.
باید تمام لوله‌های آب را از نظر نشتی بررسی و آنها را تعمیر کرد.
تمام شیرهای آب موجود در خانه را می‌توان ‌با نصب دستگاه هواگیر تقویت کرد‌. این اقدام ‌موجب تنظیم ‌جریان آب می‌شود.
بهتر است در خانه، یک دستگاه آبگرمکن دیواری که فورا آب را گرم می‌کند، نصب شود.
می‌توان لوله‌های آب را عایق‌کاری کرد ‌تا ‌مانع از هدر رفتن گرما و شکسته شدن آنها شود.
اگر مواد معدنی موجود در آب ‌به‌قدری باشد که به لوله‌ها آسیب برساند، بهتر است سیستم تصفیه آب نصب کرد. باید این سیستم ‌را هنگام رفتن به تعطیلات خاموش کرد.
در انتخاب و خرید اثاثیه منزل ‌باید به میزان مصرف انرژی و آب آنها ‌توجه داشت‌.
توالت ‌فرنگی‌هایی ‌خریداری شود ‌که آب کمتری نیاز دارد.
در حمام از سردوش‌هایی استفاده شود ‌که آب کمتری مصرف می‌کند.
به جای حمام کردن‌های طولانی بهتر است دوش‌های کوتاه‌مدت گرفت‌. در ضمن، استفاده از وان برای کاهش مصرف آب بسیار موثر است.
هنگام مسواک کردن، وضو گرفتن، شست‌وشو و اصلاح صورت ‌نباید جریان آب را باز گذاشت‌.
زمانی از ماشین ظرفشویی استفاده شود که کاملا پر باشد. در صورت امکان از ویژگی «شست‌وشوی مختصر» استفاده شود.
همواره در یخچال آب خوردن باشد تا ناچار نشوید برای خنک شدن آب، شیر را باز بگذارید.
هنگام شستن میوه و سبزی، شیر آب و راه خروجی ظرفشویی را باید بست و آن را تا نیمه پر از آب کرد و در پایان، سبزی‌ها را با دوش مخصوص آب‌‌کشی کرد.
فقط زمانی از ماشین لباسشویی استفاده شود که کاملا پر از لباس شده باشد.
بهتر است هر چند وقت یک‌بار پمپ چاه را بررسی کرد. اگر پمپ اتوماتیک بدون استفاده از آب خاموش و روشن شود، دلیل بر آن است که نشتی ‌آب وجود دارد.
بهتر است درختان و گیاهانی کاشت ‌که توان مقابله با خشکسالی را داشته باشند تا در زمان کم‌آبی مجبور ‌به آبیاری مداوم ‌نباشید‌. گیاهان کوچک نیاز به آب کمتری دارند. گیاهانی که نیاز آبی مشابهی دارند را می‌توان ‌در کنار هم کاشت‌.
از وسایل آبیاری‌ای استفاده شود که بیشترین صرفه‌جویی را داشته باشند. آبیاری قطره‌ای نمونه‌ای از این وسایل است.
برای نگهداری رطوبت خاک از کود گیاهی استفاده شود.
از خرید اسباب‌بازی‌های تفریحی که نیاز به جریان مداوم آب دارند، خودداری شود.
از نصب امکانات آبی تزیینی (‌مانند آب‌نماها‌) خودداری شود، مگر آن‌که با آب بازیافت کار کنند.
هنگام شستن ماشین از آب‌پاشی استفاده شود که می‌تواند میزان آب را در آن تنظیم کرد. از کارواشی استفاده شود که از آب بازیافت استفاده می‌کند. اگر کسی خودرو شخصی خود را می‌شوید، بهتر است روی چمن باشد ‌تا همزمان ‌چمن را نیز آبیاری کند‌. همچنین به جای استفاده از آب شیلنگ، می‌توان از چند سطل آب استفاده کرد.
از آبیاری بیش از حد چمن خودداری شود. بارش سنگین باران نیاز به آبیاری چمن را به مدت حدود دو هفته مرتفع می‌کند.
آبیاری در دفعات کوتاه، از آبیاری طولانی‌مدت بهتر است زیرا چمن آب بیشتری جذب می‌کند. ضمنا بهتر است فضای سبز منزل را در هوای خنک (ترجیحا در شب) آب‌پاشی کنید.
طوری آبیاری شود که آب روی چمن و بوته‌ها بریزد، نه پیاده‌روها و اطراف.
از آبپاش‌هایی استفاده شود که آب را به‌صورت غبار درنیاورد، زیرا قبل از آن‌که به سطح چمن برسد، بخار خواهد شد. ‌برای اطمینان‌، باید هر چند وقت یک‌بار سیستم آبپاش و تایمر آن را ‌بررسی کرد.
تیغ ماشین چمن‌زنی حداقل در بالاترین حد یا حدود ۵/۷سانتیمتری قرار داده شود، این اقدام موجب ریشه دوندان چمن و حفظ رطوبت خاک خواهد شد.
چمن‌هایی کاشته شود که در برابر خشکسالی مقاوم باشد.
از دادن کود بیش از حد به چمن خودداری شود. کود نیاز به آب را بیشتر خواهد کرد. از کودهایی استفاده شود که نیتروژن نامحلول در آب و تدریجا آزادشونده دارند.
برای کنارزدن برگ‌ها و سایر زباله‌های موجود در چمنزارها یا راهروها و راه‌پله‌ها به جای شیلنگ آب، از جارو استفاده شود.
نباید ‌آبپاش یا شیلنگ آب بدون تایمر را در چمن رها کرد‌. از طریق یک شیلنگ باغبانی در عرض چند ساعت حدود ۲۵۰۰ لیتر آب هدر می‌رود.
برای کاهش تبخیر آب بهتر است سطح استخرها و حوض موجود در حیاط خانه را پوشاند. راهکار‌هایی برای پیشگیری
 بررسی مستمر میزان بارندگی و مقایسه آن با سطح قبلی و فعلی
  استفاده از سامانه‌های هشداردهنده خشکسالی قبل از بروز آن
 برنامه‌ریزی برای کنترل خشکسالی و کاهش اثرات مخرب آن
 اقدامات لازم جهت کاهش خطر درازمدت خشکسا لی
 تنوع دادن به محصولات برای کاهش فرسایش خاک
 انجام کشت مقاوم در برابر کمبود آب
 محافظت از منابع آب
 جمع‌آوری آب باران برای استفاده در مواقع لزوم
 ساخت کانال و هدایت رودها و نهرها به مناطق مستعد خشکسالی
 بهره‌برداری از برخی چاه‌های آب و حفر چاه‌های جدید
 اصلاح الگوی مصرف آب
 آموزش همگانی درباره استفاده بهینه از آب در موارد مختلف ازجمله آبیاری، آب‌پاشی، شستن خودروها، پُرکردن استخرها و...
  بیمه خشکسالی
 اقدامات پیشگیرانه وقوع طوفان شن به واسطه خشکسالی و فرسایش خاک
 اقدامات پیشگیرانه در صورت پدیدار شدن مارها و افزایش مارگزیدگی راهکار‌هایی برای پیشگیری
 بررسی مستمر میزان بارندگی و مقایسه آن با سطح قبلی و فعلی
  استفاده از سامانه‌های هشداردهنده خشکسالی قبل از بروز آن
 برنامه‌ریزی برای کنترل خشکسالی و کاهش اثرات مخرب آن
 اقدامات لازم جهت کاهش خطر درازمدت خشکسا لی
 تنوع دادن به محصولات برای کاهش فرسایش خاک
 انجام کشت مقاوم در برابر کمبود آب
 محافظت از منابع آب
 جمع‌آوری آب باران برای استفاده در مواقع لزوم
 ساخت کانال و هدایت رودها و نهرها به مناطق مستعد خشکسالی
 بهره‌برداری از برخی چاه‌های آب و حفر چاه‌های جدید
 اصلاح الگوی مصرف آب
 آموزش همگانی درباره استفاده بهینه از آب در موارد مختلف ازجمله آبیاری، آب‌پاشی، شستن خودروها، پُرکردن استخرها و...
  بیمه خشکسالی
 اقدامات پیشگیرانه وقوع طوفان شن به واسطه خشکسالی و فرسایش خاک
 اقدامات پیشگیرانه در صورت پدیدار شدن مارها و افزایش مارگزیدگی