روزنامه فرهیختگان
1397/03/30
بی‌قانونی؛ حال استمراری مدارس
بر اساس اصل 30 قانون اساسی دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به‌طور رایگان گسترش دهد. - سلام- سلام بفرمایید.
- برای ثبت‌نام دانش‌آموز چه مدارکی لازمه؟
- 400 هزار تومان واریز کنید تا پوشه بهتون بدیم.
-400 هزار تومان؟ برای چی؟ - مشارکت‌های مردمی. ضمنا اگر می‌خواید بچتون رو کلاس خانم ح بفرستیم، 600 هزار تومان باید پرداخت کنید.
یک اصل قانونی و یک دیالوگ سراسر بی‌قانونی و چند دقیقه‌ای واقعیت این روزهای مدارس است؛ اولی از سوی خانواده‌ها بیان میشود و دومی از سوی مسئولان مدارس. اما تقریبا این سناریوی نخ‌نما شده دریافتی‌ها و تخلفات مدارس دولتی همچنان ادامه دارد و هر ساله ایامی را باید با چنین اتفاقاتی پشت سر بگذاریم و در نهایت هم سال دیگر و تکرار همین ماجرا.
600 هزار تومان برای کلاس خانم ح به تبع شناختی که همسایه‌ها و اقوام از شغل من دارند گاهی در مقام پیشنهاد سوژه اطلاعاتی را در اختیارم قرار می‌دهند. دیشب هم چنین اتفاقی افتاد. یکی از همسایه‌ها که دختر د‌بستانی دارد ماجرای ثبت‌نام دخترش را در یکی از مدارس منطقه 21 تهران برایم شرح داد و گفت برای ثبت‌نام به مدرسه رفتیم. وقتی می‌خواستیم مدارک را ارائه کنیم و پوشه را بگیریم مسئول ثبت‌نام گفت اگه تا مبلغ 400 هزار تومان برای مشارکت‌های مردمی پرداخت نکنی، نمی‌تونیم پوشه در اختیارتون بذاریم و دخترتون رو ثبت‌نام کنیم؛ چون دختر ما سال قبل هم داخل این مدرسه تحصیل کرده بود و معلم‌ها رو می‌شناختیم می‌خواستیم با خانم ح امسال رو پشت سر بذاره. اما وقتی این درخواست رو کردیم گفتند برای خانم ح باید 200 هزار تومان به اون 400 هزار تومان اضافه کنید و جمعا 600 هزار تومان بپردازید. این اولین و قطعا آخرین نمونه از چنین اتفاقاتی نیست و البته محدود به همین سال تحصیلی هم نمی‌شود. سال‌های گذشته هم بارها و بارها در ارتباط با چنین دریافتی‌هایی در مدارس دولتی گزارش‌ها و شکایاتی را مطرح کرده‌ایم و کرده‌اند اما تکرار این اتفاق به صورت فراگیر موضوع قابل‌توجه و تاملی است.
مدرسه دولتی چرا باید پول بگیرد؟ طرف اول ماجرای این پرداخت‌ها خانواده‌ها هستند؛ مراجعه می‌کنند و با درخواست مدارس مواجه می‌شوند. در جدال بین این تناقض یعنی دولتی بودن مدارس و لزوم عدم‌پرداخت پول، در برابر عدم‌ثبت‌نام فرزندشان در مدارس و جاماندن از تحصیل، اکثرا دومی را انتخاب می‌کنند و در پیگیری قانونی اتفاق اول هم راه به جایی نمی‌برند. وقتی با بعضی از آنها و همین همسایه‌مان که دلگیر و ناراضی از این دریافت 600 هزارتومان بود، صحبت می‌کنیم می‌گوید مدارس هیچ‌توجیهی را نمی‌پذیرند. می‌گویند که مدارس با عناوین و اسامی مختلف از آنها پول دریافت می‌کنند و تا وقتی پول را ندهی ثبت‌نام صورت نمی‌گیرد. ما می‌دانیم وضعیت مدارس دولتی مطلوب نیست اما نامطلوب‌تر از آن وضعیت اقتصادی ماست که به اجبار و از سر وضعیت بدمالی، فرزندان‌مان را در مدارس دولتی ثبت‌نام می‌کنیم. 600 هزار تومان به اضافه تمام مبالغی که در طول سال تحصیلی و با عناوین مختلف دریافت میشود برای ما موضوع مهمی است و گاهی واقعا توان پرداخت آن را نداریم؛ اما چه میشود کرد؟ اگر پرداخت نکنیم فرزندان‌مان از تحصیل می‌مانند. این هم که می‌گویند نباید اجباری باشد و این موضوع اختیاری است، ما این را ندیدیم؛ حتی کسانی هم که این مبلغ را نداشته‌اند با یک رسید به صورت قسطی از آنها این مبلغ دریافت میشود.
می‌ترسیم بگوییم چه کاره‌ایم مضاف بر فشار مالی پرداختی‌هایی که این مدارس روی خانواده‌ها وارد می‌کنند موضوع دیگری نیز جالب توجه است و آن ترس خانواده‌ها از بیان شغل‌شان است. چند سال پیش از معلمان خواسته شده بود دیگر سر کلاس‌ها از دانش‌آموزان در مورد شغل پدران و مادران‌شان سوال نکنند تا مشکلی در این باره ایجاد نشود. این اتفاق شاید دیگر در کلاس‌ها نیفتد اما حالا قبل از کلاس‌ها و حین ثبت‌نام وقتی متوجه شوند مدرک تحصیلی و شغل پدر یا مادر دانش‌آموز چیست، مشکلاتی ایجاد میشود و روی این دریافتی‌ها تاثیر می‌گذارد و سمت‌و‌سوی خواسته‌ها از آنها تغییر می‌کند.
از مردم نگیریم مدرسه تعطیل میشود یک طرف قضیه درخواست‌های مالی از خانواده‌هاست که ابتدا در این مورد گفتیم اما طرف دیگر ماجرا، مدارسی هستند که این درخواست را مطرح می‌کنند. در این باره با یکی از مدیران این مدارس گفتوگو کرده‌ایم. اولین چیزی که گفت این بود که اگر از مردم پول نگیریم مدرسه تعطیل میشود. پرسیدم چرا؟ ادامه داد موضوع سرانه را که شنیده‌اید؟ آموزش و پرورش باید هر سال سرانه تحصیل هر دانش‌آموز را به مدارس بدهد؛ اما این سرانه یا اصلا پرداخت نمی‌شود یا اینکه آنقدر کم است که دردی را دوا نمی‌کند. هزینه آب، برق و گاز مدارس و نگهداری از تجهیزات و ... رقم وجهی است که نمی‌شود با این اندک دریافتی‌ها از سوی آموزش و پرورش به آنها رسیدگی کرد. ما واقعا مجبوریم از خانواده‌ها پول دریافت کنیم. من حاضرم قسم بخورم حتی ریالی از این دریافتی‌ها به جیب ما نمی‌رود. به خاطر هر هزار تومانش هم ما از بسیاری از والدین فحش می‌خوریم و برای دریافت‌شان حتی درگیر می‌شویم؛ اما چاره چیست؟ یا باید از کیفیت آموزشی روز به روز بکاهیم و از همه چیز بزنیم یا این گونه کسری‌ها را جبران کنیم. به ما گفته شده است که اجباری برای این دریافتی‌ها نداشته باشید. ما هم اجبار نمی‌کنیم اما خب نمی‌گوییم هم اختیاری است. اگر کسی واقعا نداشته باشد از او می‌گذریم و پول نمی‌گیریم.
دریافت پول اجباری نیست بالاترین و بهترین مقامی که می‌توانست در این ارتباط اظهار نظر کند وزیر آموزش و پرورش است. با مراجعه به مواضع بطحایی مشخص میشود به‌رغم اینکه به رایگان بودن تحصیل اذعان دارد، دریافت پول در مدارس را انکار نمی‌کند و در این باره می‌گوید: «بر اساس مقررات کمک‌هایی که الان اولیا به مدارس می‌کنند، باید داوطلبانه باشد. البته در بعضی مدارس خبر داریم که به اجبار از اولیا کمک‌هایی را می‌گیرند. ما مواردی را که گزارش میشود پیگیری می‌کنیم و به آنها تذکر می‌دهیم؛ حتی در مواردی بعضی از مدیران مدارس به دلیل این تخلف جابه‌جا شده‌اند. متاسفانه دولت امکان تخصیص کامل سرانه مدارس را ندارد و کمک گرفتن از مردم برای اداره بهتر مدارس اجتناب‌ناپذیر است. اما این کمک‌ها به هیچ عنوان نباید اجباری باشد یا برای آن رقمی تعیین شود. باید بگویم آموزش و پرورش ما رایگان بوده و باید باشد؛ به خصوص آموزش و پرورش عمومی. اما شرایط به گونه‌ای است که ما به کمک والدین نیاز داریم.» بطحایی به سرانه دانش‌آموزان هم اشاره داشت و در ارتباط با این موضوع در سال 96 خاطرنشان کرده بود: «در سال 96 برای سرانه دانش‌آموزی 100 میلیارد تومان در نظر گرفته شد. از آنجا که تخصیص سرانه دانش‌آموزی معمولا به صورت صد‌در‌صد محقق نمی‌شود؛ حتی اگر رقم 100میلیارد تومان را در نظر بگیریم و آن را بر 10 میلیون دانش‌آموز تقسیم کنیم، برای هر دانش‌آموز 100 هزار تومان در نظر گرفته شده است، این در حالی است که هزینه جاری هر دانش‌آموز حدود 400 هزار تومان است و همین موضوع مشکلاتی را برای مدارس و دانش‌آموزان ایجاد می‌کند.»
این یک تخلف مستمر است در ارتباط با موضوع دریافتی‌های غیرقانونی مدارس دولتی از والدین با سیدجواد ساداتی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی گفتوگو کرده‌ایم. او در پاسخ به این موضوع خاطر نشان کرد: «دریافت هرگونه مبلغی از سوی مدارس دولتی از والدین تخلفی آشکار است و نباید صورت بگیرد. اما این موضوع هر ساله به‌صورت فراگیر در حال انجام است و خود آموزش و پرورش نیز آن را تصدیق می‌کند. مشخص است که این موضوع با استناد به اصل 30 قانون اساسی تخلف است. ما برای ساماندهی این وضع بارها به آموزش و پرورش گفته‌ایم که باید قانونی در مجلس در این باره مصوب شود یا اینکه خود آموزش و پرورش بخشنامه‌ای را به مدارس ابلاغ و حدود این دریافتی‌ها را مشخص کند تا والدین دچار مشکلات متعدد نشوند. این نوع دریافت از خانواده‌ها مضاف بر بی‌قانونی باعث نارضایتی آنها و همچنین عدم نظارت صحیح بر آنها و محل هزینه‌کرد آن میشود. سامانه‌ای را هم معرفی کرده‌اند برای ثبت شکایات؛ ولی سازوکار مشخصی وجود ندارد. خودشان هم می‌گویند این پول‌ها دریافت میشود و نظارت صحیحی صورت نمی‌گیرد.»
با نظر به‌موضوعات مطرح شده و توجیه خانواده‌ها و مدیران مدارس و اصل قانونی موجود مبنی‌بر اینکه تحصیل باید رایگان باشد، این مبالغی که از خانواده‌ها دریافت میشود غیرقانونی است. بیان و نگارش چندباره این موضوع رسیدگی به درخواست مردم برای ساماندهی این موضوع، رسیدگی به وضعیت مدارس و تامین احتیاجات آنها و تبدیل آموزش و پرورش و تحصیل به اولویت ملی است. این نوع تکرارها نباید باعث شود کمافی‌السابق رسیدگی جدی به این وضعیت به فراموشی سپرده شود. امسال و سال‌های پیش همان مسیری در پروسه ثبت‌نام دانش‌آموزان طی شده که تا به حال طی می‌شد. خارج از آنچه مدیران مدارس و کارشناسان و مسئولان آموزشی از ضعف سرانه مدارس در پوشش مشکلات بیان کرده‌اند نظیر آنچه علیرضا شریفی یکی از اعضای پژوهشگاه تعلیم و تربیت در گفتوگو با رسانه‌ها گفته و معتقد بود که اجرای آموزش و پرورش رایگان در کشور به معنای تعطیل شدن آموزش و پرورش است؛ چون پولی که دولت به عنوان سرانه دانش‌آموزی به مدارس می‌دهد در حقیقت تنها 10 تا 15 درصد هزینه‌های یک آموزشگاه را در طول سال تامین می‌کند، اجاره ساختمان‌های مدارس دولتی و کاستی‌های فاحش در مدارس دولتی در تامین برخی احتیاجات هم این موضوع را تصدیق می‌کند. لذا باید عزم جدی در ارتباط با این ماجرا از سوی مسئولان وجود داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
فیلم «اتوبوس دیوانه» آتش مان زد
گران، گران‌تر، گران‌ترین
برچسب‌هایی که جیب شما را خالی می‌کند
چند سوال درباره ویلای لواسان
درباره بورس آدرس غلط ندهید
از ایده های استارتاپی برای حل مسائل حمل ونقل در واحد یادگار امام رونمایی می شود
بی‌قانونی؛ حال استمراری مدارس
ماجرای نفوذ در تل‌آویو
سرنوشت استالینگراد در انتظار یمن
هزینه‌های آمریکا برای افزایش تحریم‌ها
امروز روز نابغه‌هاست
چراغ عدالت‌خواهی روشن است
سلبریتی‌های بی‌سواد و عادت تشویق نقش‌های منفی
