چند سوال درباره ویلای لواسان

تب عدالتخواهی این روزها حسابی در جامعه بالا گرفته؛ آرمانی که هرچند به صورت پیوسته همواره بخشی از دغدغه‌های جامعه را به خود اختصاص داده، اما حالا یک مورد خاص، افکار عمومی را به صورت جدی به خود درگیر کرده و باعث شده توجه‌ها بیش از پیش به مساله عدالت جلب شود. ماجرای یک ویلای 10 هزار متری که رئیس سابق ستاد کل نیروهای مسلح در آن سکونت دارد، موضوعی است که در روزهای اخیر حسابی جنجال به پا کرده. داستان از آنجا شروع شد که محمدجواد معتمدی، دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی درگفت‌وگویی اعلام کرد که این تشکل دانشجویی در نامه‌ای به دادستان تهران خواستار بازپس‌گیری ویلایی شده که از سوی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در اختیار سرلشکر سیدحسن فیروزآبادی قرار گرفته؛ ویلایی که بنا به گفته معتمدی، محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) تصریح کرده تخلیه آن از گذشته پیگیری می‌شده تا آنجا که رهبر انقلاب در سال ۹۲ حکم به تخلیه آن داده‌اند. آنطور که معتمدی می‌گوید، مخبر بیان کرده که بعد از نامه جنبش عدالتخواه دانشجویی به ستاد اجرایی، وی این نامه را همراه با نامه‌ای از ستاد برای رهبر انقلاب ارسال کرده و ایشان مجددا روی نامه ستاد، پارافی مبنی‌بر تخلیه ویلای مزبور می‌نویسند. بعد از آن فیروزآبادی وعده می‌دهد که ملک مذکور را تا آخر اردیبهشت‌ماه ۹۷ تخلیه خواهد کرد. به ادعای معتمدی، پس از پایان این مهلت با پیگیری‌های انجام‌شده، مسئولان ستاد بیان کردند که حکم قضایی تخلیه ویلا نیز صادر شده است، اما نیروی انتظامی به‌عنوان ضابط قضایی و مسئول اجرای حکم از اجرای آن استنکاف کرده و همین باعث شده تا این تشکل دانشجویی در نامه‌ای به عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان عمومی و انقلاب تهران خواستار آن شوند که به‌عنوان مدعی‌العموم پیگیر بازپس‌گیری بیت‌المال شود. این موضوع در روزهای اخیر موجی از واکنش‌ها را در پی داشته است. علیرضا زاکانی، نماینده سابق مجلس ضمن تشکر از دانشجویان جهت مطالبه بازگرداندن ویلای لواسان به بیت‌المال در حساب توئیتری خود نوشت: «برای آقای فیروزآبادی متاسفم و تاسف بیشتری نیز بر مماشات قوه قضائیه، ستاد اجرایی فرمان امام و نیروی انتظامی در عدم برخورد قاطع با اجحاف بیت‌المال و بر زمین ماندن دستور رهبری در احقاق حق مردم دارم.» احمد توکلی، رئیس دیدبان شفافیت و عدالت هم در گفت‌وگویی با بیان آنکه این سازمان در روزهای آینده در این‌باره موضع‌گیری خواهد کرد، گفت که از همان دهه 70 که استفاده از اموال مصادره‌ای در حال رایج شدن بود، به این روند اعتراض کرده و برایش جناح‌بندی‌ها هم مهم نبوده است. کمااینکه هم به چهره‌هایی از جناح راست مثل ناطق نوری و هاشمی و هم به نیروهایی از اصلاح‌طلبان مثل خاتمی اعتراض کرده‌. به گفته توکلی، اگر همان زمان همه اعتراض می‌کردند، این اتفاق نمی‌افتاد. با این حال سه اظهارنظر در روز گذشته ماجرا را وارد فاز جدیدی کرد؛ سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس تهران در واکنش به انتشار اخباری مبنی‌بر خودداری پلیس از اجرای حکم در این خصوص گفت که تا این لحظه هیچ ابلاغیه‌ای درباره ویلای مذکور به دست پلیس نرسیده است. غلامحسین اسماعیلی، رئیس‌کل دادگستری استان تهران هم مدعی شد که تا امروز از ناحیه نهادی که مالکیت قانونی ملک مذکور را داشته، هیچ درخواست و دادخواستی مبنی‌بر تخلیه، خلع ید و رفع تصرف به مرجع قضایی در تهران و حوزه لواسان واصل نشده و در نتیجه از ناحیه دستگاه قضایی هیچ حکم و دستوری در این جهت صادر نشده است. فیروزآبادی نیز با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که محل تحویلی یک ساختمان مخروبه با حدود چهار اتاق معمولی و بدون هرگونه امکانات زیر سقف شیروانی مربوط به حدود 70 تا 100 سال پیش بوده و او از هیچ مرجعی حکمی ولایی، قانونی یا قضایی برای تخلیه دریافت نکرده است. رئیس سابق ستادکل نیروهای مسلح این را هم گفت که ویلای لواسان، 22 سال به‌عنوان دفتر فوق‌سری رئیس ستادکل استفاده می‌شد. او البته در این‌باره توضیح نداده که چرا به‌رغم اتمام دروه مسئولیت خود همچنان حاضر به تخلیه این ویلای دلباز و باصفا نشده. مضاف بر آن، این سوال هم البته بدون پاسخ مانده که اساسا چرا دفتر فوق‌سری رئیس ستادکل باید در محلی نسبتا شخصی مستقر باشد. هر چه باشد، درصورت صحت توضیحات مطرح‌شده از سوی فیروزآبادی، حالا نوعی حس تبعیض در جامعه ایجاد شده؛ حسی که در صورت مماشات و عدم برخورد با مواردی از این دست، بدبینی مضاعفی را تولید کرده و درنهایت هزینه آن به پای نظام نوشته خواهد شد. بر این اساس افکار عمومی حالا نسبت به استفاده مسئولان از اموال مصادره‌ای حساس‌تر شده و جدی‌تر از همیشه مطالبه بازپس‌گیری اموال متعلق به بیت‌المال را پیگیری خواهد کرد.   عباس سلیمی‌نمین، محقق و پژوهشگر:  توضیحات فیروزآبادی مشکل را دوچندان کرد توضیحات جناب فیروزآبادی درخصوص مساله ویلای تحت اختیار ایشان، متاسفانه مشکل را دوچندان کرد. اینکه گفته شود این ویلا محل نگهداری اسناد فوق‌سری بوده، خود یک وجه ماجراست و درباره آن باید گفت نگهداری از اسناد سری و محرمانه در خارج از مجموعه‌های نظامی قطعا یک تخلف محرز از قانون است، به‌ویژه اینکه حفاظت لازم را هم از آنها نمی‌توان در چنین مکانی صورت داد. از سوی دیگر اگر واقعا این ملک به قول آقای فیروزآبادی تنها چند اتاق مخروبه بوده، خب چه بهتر؛ ایشان با واگذاری این ویلا از شر یک مخروبه خود را رها کرده‌اند. توصیه بنده هم این است که واگذاری هرچه سریع‌تر یک ملک مخروبه قاعدتا برای ایشان بهتر خواهد بود. بنابراین بر همین دو مساله که ذکر شد، باید گفت که اصولا ادامه تملیک ملکی که از اموال عمومی است، نیازی به این‌گونه اظهارات ندارد و اصلا قابل‌پذیرش نیست که فردی بعد از مسئولیت همچنان از یک ملک اینچنینی دست‌بردار نباشد. در این بین البته ممکن است توجیهات دیگری هم تراشیده شود؛ از جمله اینکه در دوران مسئولیت ضرورت‌هایی بوده و این اقدام صورت گرفته، در پاسخ به این دلیل‌تراشی احتمالی هم که ممکن است مطرح شود، همین امروز باید بگوییم که بعید نیست در دوران مسئولیت یک فرد برخی ضرورت‌ها خود را بر ضوابط و مقررات تحمیل کرده و شرایطی را ایجاد کنند که امکان ویژه‌ای برای یک مسئول برجسته فراهم شود و اقدامی اینچنینی را توجیه کنند. اما خب الان و امروز اصلا بحث این نیست، چراکه دوران مسئولیت جناب فیروزآبادی مدت‌هاست به پایان رسیده و امروز ارائه ادله مربوط به دوران مسئولیت ایشان در ستادکل قابل‌پذیرش نیست، حتی اکنون مهم نیست که بگوییم اقدام آن روزها دقیق بوده یا خیر، هرچه بوده و قبلا هر علتی که باعث این واقعه شده، حالا دیگر مهم نیست، امروز این مساله مهم است که حتی یک لحظه هم در اختیار داشتن این امکانات برای ایشان تخلف از قانون است؛ تخلفی که نه‌تنها یک اثر حقوقی دارد، بلکه فرای این مساله در جامعه نیز تاثیرگذار خواهد بود. طبیعتا نگه‌داشتن این ملک توسط رئیس سابق ستادکل نیروهای مسلح برای جامعه قابل‌تحمل نخواهد بود. به هیچ عنوان پذیرفته‌شدنی نیست که بخواهیم با استدلال‌هایی چون مخروبه بودن ملک از بار این تخلف از قانون بکاهیم، چراکه هرچه زودتر باید ملک تخلیه شده و به این اقدام غیرقانونی پایان داده شود. وجه دیگر این ماجرا که البته نگرانی‌ها را بیشتر هم می‌کند این است که رهبری انقلاب هم دو مرتبه تاکنون نسبت به تخلیه این ملک تاکید کرده‌اند، اما همچنان جناب فیروزآبادی این ملک را واگذار نکرده‌اند. رهبر انقلاب در این ماجرا نشان دادند که چقدر بر اجرای عدالت تاکید دارند، اما حالا مشخص نیست که با کدام استدلال محکمه‌پسند و کدام منطق این ملک همچنان تخلیه نشده است.   وحید یامین‌پور، معاون بسیج اساتید دانشگاه آزاد اسلامی: آبروی انقلاب از آبروی مسئولان مهم‌تر است پیگیری‌های عدالتخواهانه در رابطه با ویلای لواسان چند جنبه مثبت دارد؛ اول اینکه یک حرکت رو به جلو و تحرکی مثبت از جریان دانشجویی دیدیم و این اتفاق خیلی خوبی است. من اوایل دهه 80 را به یاد می‌آورم که جنبش عدالت‌خواه سروشکل پیدا کرده بود و رهبر انقلاب نامه‌ 6/8/81 را خطاب به جنبش عدالتخواه دانشجویی منتشر کرده است و در واقع از طریق تحرکات مثبت دانشجویان انقلابی سرخط و اولویت‌های نظام را تغییر دادند. این خیلی عجیب است و اولین باری بود که رهبری دست به چنین کاری می‌زدند. چندی بعد نتایج این اقدام، خود را در انتخابات شورای شهر و مجلس و ریاست‌جمهوری نشان داد. دوم اینکه باید تصریح کرد مدعی اصلی آرمان عدالت نیروهای انقلاب هستند. با این وصف چرا باید با تسامح نسبت به موضوعاتی از این دست کاری کنیم که دیگرانی که اساسا عدالت را قبول ندارند، منافقانه و ریاکارانه مدعی عدالت شوند؛ کسانی که در سرفصل مبانی نظری برنامه چهارم توسعه می‌نویسند عدالت مفهومی است مبهم، موهوم و غیرقابل برنامه‌ریزی. نکته سوم آن است که ما باید به مردم نشان دهیم که آبروی انقلاب، از آبروی هر مسئولی و بلکه از آبروی جمیع مسئولان مهم‌تر است. در این رابطه اتفاقا می‌توان از فردی که منصوب رهبر معظم انقلاب است، شروع کرد و از او پرسید که از کجا آورده است؟ در مرحله بعد می‌توان از دیگران هم توضیح خواست و فرضا مطالبه کرد که آقای خاتمی درباره ویلایی که در جماران در اختیارشان قرار گرفته، توضیح دهند. یا به‌عنوان نمونه پرسید که دفتر سازمان حفظ و نشر آثار حضرت امام(ره) بودجه خود را با چه کیفیتی هزینه کرده و ساختمان‌های آن به چه مصارفی می‌رسند. کسی نباید تصور کند که عدالت‌خواهی یک رفتار جناحی و سیاسی است. مساله بعد که ضریب اولویت این موضوع را افزایش می‌دهد، آن است که در شرایط کنونی حساسیت مردم نسبت به مقوله فساد و ویژه‌خواری نسبت به قبل بسیار بیشتر شده و بخشی از ناامیدی موجود در جامعه ناشی از همین موضوع است. مردم احساس می‌کنند آتیه نظام در دست کسانی است که تعلق خاطری به بدنه مستضعفان ندارند و خود را پشت چفیه ،عبا و عمامه پنهان می‌کنند. وقت تعارف و رودربایستی نیست و باید با صدای بلند و رسا عدالت را مطالبه کرد تا اعتماد عمومی تقویت شود.   به اعتقاد بنده، پیگیری عدالتخواهانه این موضوع از سوی دانشجویان متدین و انقلابی رضایت رهبر انقلاب را به دنبال خواهد داشت؛ پیگیری‌ای که لازم است در چارچوب قانون، بدون بی‌تقوایی و بدون رفتارهای بی‌حساب و کتاب و ساختارشکنانه، استمرار یابد. مردم می‌دانند که خواه‌ناخواه ممکن است در جامعه بی‌‌‌عدالتی وجود داشته باشد. آن چیزی که باعث ایجاد ناامیدی می‌شود، عدم برخورد سیستم با این مقوله است. مردم نباید احساس کنند سیستم فاسد شده و اراده برخورد با تبعیض و بی‌عدالتی را ندارد. ناامیدی اجتماعی در صورت برخورد مسامحه‌آمیز با تخلفات و مفاسد، عمق پیدا می‌کند. وقتی مردم ببینند با یک مسئول متخلف برخوردی صورت گرفته، طیب خاطر پیدا می‌کنند.