دولت بزرگ‌ترین حاشیه‌ساز بازار

«جهان صنعت»- حباب‌های قیمت اقتصاد کشورمان را تحت سیطره خود قرار داده است. حباب قیمت ارز و دلار، حباب قیمت سکه، حباب قیمت خودرو و صدها حباب دیگر خط مشی اقتصاد ایران شده است. نکته جالب این است که این همه مدیر و مسوول و فعال اقتصادی چه نقشی در تعیین بازار و نرخ‌های آن دارد؟ چراکه تعیین‌کننده قیمت در اقتصاد تنها حباب است‌!
امروز بازار ارز و سکه که طی چند ماه گذشته خوب تاخت و تاز کردند هنوز به حاشیه نرفته‌اند و حباب ترکیده نشده که بازی بازار خودرو باز هم شروع شد. این بار با کمبود محصولات ایرانی و مونتاژ در بازار آغاز شد و هنوز با گرانی حاشیه این بازار ادامه دارد. هر بار که بازار این محصول دچار تنش می‌شود مسوولین در‌صدد رفع این مشکلات هستند. این بار نیز وارد عرصه مقابله با گرانی شدند‌. پس از اعلام قیمت‌های جدید خودروهای داخلی از سوی شورای رقابت، طبق روال هر ساله، خودروسازان طرح پیش‌فروش ویژه عید سعید فطر را در رسانه‌ها مطرح کردند تا مشتری‌های مورد نظر خود را در این بازه زمانی جذب و محصولات خود را به فروش برسانند.
اقدام عجولانه تبعات زیادی دارد
این اقدام می‌تواند تا حدود زیادی بازار را از حالت تشنج خارج کند ولی نمی‌توان امید‌وار بود که حباب قیمت خودرو بترکد‌. در همین رابطه امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت‌« وضعیت آشفته بازار خودرو را چنین توصیف کرد‌: هر روز شاهد افزایش قیمت‌ها در آن هستیم و این تنش دچار پیچیدگی بیشتر در اقتصاد می‌شود. مسبب این معضل خودرو‌ساز و محصول تولید‌ی آن نیست‌ بلکه سبب این گرانی‌ها بی‌تدبیری و بی‌برنامگی دولت است. کاکایی با اشاره به اینکه بازار خودرو پس از ارز و سکه و مسکن بهترین محل سرمایه‌گذاری برای پول‌های سرگردان محسوب می‌شود ادامه داد: نبود بازار مناسب جهت سرمایه‌گذاری پایدار در تولید مانند بورس، مردم را وادار به سرمایه‌گذاری در این بازار‌ها می‌کند که این موضوع تنها به تنش و حاشیه‌سازی دامن می‌زند. کارشناس صنعت خودرو با تاکید بر اینکه برای گذر از این مشکلات که هرساله اقتصاد با آن دست بر گریبان است باید یک سیستم جامع تعیین و مدیریت شود ادامه داد: تصمیمات غلط و دستوری دولت مانند تعویق و اعلام دستوری قیمت خودرو و به زور عرضه کردن کالا در بازار و موارد دیگر تمامی به ضرر خودروساز تمام می‌شود چراکه برای بهبود بخشیدن به بازار و حاشیه‌های آن ضرورت دارد که از ایجاد تنش‌های آن هم از سوی دولت خودداری شود. وی ادامه داد: طی دوماه ابتدای سال طبق آمار‌های رسمی، خودروسازان رکورد تولید را نسبت به زمان مشابه در سال گذشته زده است و این نشان می‌دهد که هیچ کمبودی در تولید محصولات نیست فقط حاشیه‌سازی‌ها و بی‌تدبیری‌های دولت مساله را به طور دیگر نشان داده است. کاکایی در پاسخ به این سوال که با توجه به زمان تحویل خودرو‌های پیش‌فروش شده در سایت ثبت‌نام خودروسازان برای سال 98 هم است، آیا این روش می‌تواند باعث ثبات در این بازار شود یا خیر؟ چنین گفت: این روش نه کارشناسی شده و نه قابل مدیریت است چرکه در این مرحله به نوعی از عدم عرضه محصول خبر داده می‌شود و این باز هم تنش‌زا خواهد شد.


ارز هم به این بازارتنش وارد کرد
کاکایی به شرایط امروز کشور و مواجهه با مشکلات ارزی اشاره کرد و گفت: اکنون به گفته مسوولان، ارز به اندازه کافی در کشور وجود دارد‌ اما بحث اصلی کنترل و مدیریت مصرف آن است. وی با طرح این پرسش که آیا در چنین شرایطی تخصیص ارز به خودروهای خارجی ضرورت دارد یا خیر؟ گفت: با تخصیص حتی یک دلار برای واردات خودرو مخالفم زیرا کمتر از پنج درصد خودروهای موجود بازار را خودروهای خارجی تشکیل می‌دهند. این استاد دانشگاه تاکید کرد: در شرایط کنونی جامعه، اولویت با ۹۵ درصد دیگر است که عامه مردم را تشکیل می‌دهند. وی یادآور شد: بخشی از مصرف‌کنندگان پنج درصد خودروی وارداتی به کشور که شاید یک درصد آنها را شامل شوند، افراد‌ متمولی هستند که هرقدر برای خرید یک خودرو هزینه کنند، برایشان تفاوتی نمی‌کند و روی سخن اصلا با این مصرف‌کنندگان نیست. کاکایی اضافه کرد: متقاضیان چهار درصد باقی مانده را نیز افرادی تشکیل می‌دهند که به دنبال خودروهایی در بازه قیمتی حدود ۱۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تومانی در بازارند؛ در این زمینه نیز باید گفت که التهابات و رشد قیمتی که این روزها شاهد آن هستیم، بالاخره پایان می‌یابد و قیمت‌ها به ثبات خواهند رسید، زیرا با افزایش قیمت‌ها از یک حد به بعد دیگر خریداری وجود نخواهد داشت. وی تصریح کرد: معتقدم باید بگذاریم رشد قیمتی در این گروه از خودروها افزایش یابد تا به نقطه تعادل برسد و نگرانی دولتمردان نیز نه این گروه، بلکه عامه مردم و تولید باید باشد. وی خاطرنشان کرد: راه‌حل نظارتی نیز در این زمینه جوابگو نیست، زیرا وقتی اصل مالکیت خصوصی را پذیرفته‌ایم، افراد می‌توانند خودروی خود را به هر قیمتی بفروشند و حتی اگر نظارت‌ها را تشدید کنیم، در نهایت می‌گویند نمی‌خواهیم بفروشیم
طرحی که قابل اجرا نیست!
این کارشناس خودرو گفت: دولت با اقدام‌هایی مانند ندادن ارز به خودروهای خارجی، در حال کنترل بازار ارز است و باید اجازه دهیم به این حرکت‌های خود ادامه دهد تا این بازار را نیز به تعادل برساند. تقویت تولید داخلی نیاز امروز کشور است، زیرا شرایط حساس کنونی بار دیگر ثابت کرد حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی ما را به سرمنزل مقصود می‌رساند. کاکایی با تاکید بر اینکه طرح ساماندهی بازار خودرو در شرایط کنونی کمکی به صنعت خودرو نخواهد کرد، گفت: شاید پیشنهاد طرح ساماندهی بازار خودرو در زمستان سال گذشته می‌توانست کمک بزرگی برای صنعت خودرو باشد، اما اجرایی شدن این طرح در حال حاضر و در سالی که به نام حمایت از کالای ایرانی نامگذاری شده، چندان موضوعیتی نخواهد داشت. افزایش ناگهانی تعرفه‌ها در سال گذشته به طور قطع حمایت از کالای ایرانی نبود بلکه هدف اصلی از اجرای این تصمیم، کنترل و مدیریت ارز بود چرا‌که عمده این خودروها شامل خودروهای لوکس و وارداتی بود. این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه در سال جدید و با شرایطی که در کشور حکمفرماست باید تمام تمرکز بر تولید داخل باشد و طرح این موضوعات، خاصیتی برای صنعت خودرو به همراه نخواهد داشت، گفت: در این شرایط این پرسش مطرح می‌شود که در صورت کاهش تعرفه واردات خودروهای لوکس در شرایط کنونی، چه ارزش‌آفرینی برای صنعت خودرو در شرایط فعلی ایجاد خواهد شد. وی با اشاره به اینکه در شرایط کنونی نه افزایش تعرفه‌ها و نه کاهش آن به صلاح صنعت خودرو نیست، تصریح کرد: قانونگذار باید در شرایط قانونی و اصولی، اقدام به قانون‌گذاری کند و در حمایت از صنعت خودرو و رقابتی کردن آن مسایل بلند‌مدت را در نظر داشته باشد و به این موضوع توجه کند که اقدامات کوتاه‌مدت منفعتی برای مصرف‌کننده واقعی نخواهد داشت و سود آن تنها به جیب دلالان خواهد رفت بنابراین نسبت به اتخاذ تصمیم‌های درست در این زمینه اقدام کند. عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت با تاکید بر اینکه با هدف رقابتی کردن صنعت خودرو در کشور در ابتدا باید نسبت به بسترسازی در این زمینه اقدام کرد، گفت: این در حالی است که تاکنون بدون آنکه این بسترها فراهم باشد تصمیم‌هایی اتخاذ کرده و در نهایت از این موضوع گلایه داریم که چرا صنعت خودرو رقابتی نمی‌شود.
در این بازار آشفته چه باید کرد‌؟
وی با بیان اینکه صنعت خودرو نیازمند نگاه جامعی است تا بتواند دلایل نرخ تورم بالا را نیز پاسخ دهد، افزود: این نگاه نشان می‌دهد در حال حاضر بهره بانکی بالاست و با وجود آن که نقدینگی زیادی در کشور وجود دارد، اما پول زیادی وارد صنعت نمی‌شود. بنابراین باید به این پرسش پاسخ داد که آیا خودروسازی وضعیت خوبی ندارد یا اینکه سایر صنایع نیز به این وضعیت دچار هستند و اگر همه صنایع به این وضعیت دچار شده‌اند، نشان می‌دهد که سیاست‌های کلان اقتصادی دچار مشکلاتی بوده است. کاکایی یادآور شد: امضای یک دستور و بالا و پایین نگاه داشتن تعرفه واردات خودرو کار آسانی است اما برای توسعه صنعت خودرو باید زمان گذاشته شود در این شرایط از مدیران خودرویی انتظار می‌رود زمان و انرژی خود را صرف امور کارشناسی کنند.