روزنامه آفتاب یزد
1397/03/24
تلاش اوتاوا برای به‌دست‌آوردن دل ترامپ!
آفتاب یزد- گروه سیاسی: روابط ایران و کانادا بعد از انقلاب اسلامی هرچند با فراز و نشیب، همراه با تنش بوده است. اگر به همین دو دهه اخیر نگاهی بیندازیم از ابتدای دهه هشتاد شمسی تنش‌ها بیشتر شد یعنی از زمانی که زهرا کاظمی حین بازداشت درگذشت. البته فقط این موضوع نبود چرا که در اکتبر 2005 و پس از سخنرانی احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، در کنفرانس «جهان بدون صهیونیسم» پل مارتین، نخست‌وزیر وقت دولت کانادا، ، سفیر ایران در کانادا را فرا خواند و اعتراض رسمی را به وی ابلاغ کرد. در سال 2007، پس از اینکه دولت کانادا در اعتراض به پرونده مرگ زهرا کاظمی سفیر خود را فرا خواند، تلاش شد تا بار دیگر دو دولت سفرای خود را مبادله کنند. کانادا دو سفیر ایرانی را با ادعاهای مشارکت آنها در تسخیر سفارت آمریکا در سال 1979 نپذیرفت. ایران نیز استوار نامه سفیر معرفی شده کانادا را رد کرده و او مجبور شد تهران را ترک کند. از همان نخستین قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای نیز کانادایی‌ها پیش‌قراول حمایت از تحریم بودند. اختلافات میان دو طرف در طول سال‌های اخیر افزایش یافت تا در نهایت در سال 2012 قطع کامل روابط از سوی این کشور انجام شد. استیون‌هاپر، نخست‌وزیر پیشین کانادا از حزب محافظه‌کار در سپتامبر ۲۰۱۲ مناسبات دیپلماتیک این کشور با ایران را قطع کرد. سفارت کانادا در تهران بسته شد و دیپلمات‌های ایران نیز کانادا را ترک کردند.سیگنال‌های مثبت به مدد برجام
با این حال بعد از آغاز ریاست‌جمهوری حسن روحانی و سیاست‌های تعاملی او گمانه زنی‌هایی برای تغییر شرایط و شکل گیری دوباره روابط دیپلماتیک میان تهران و اوتاوا مطرح شد. در اولین اظهارات مقام‌های کانادایی هرچند محافظه‌کارانه اما تمایل به بهبود روابط را مطرح کردند. از جمله در سال 93 وزیر خارجه وقت کانادا در سفر به عمان گفت:«از توانمندی عمان به عنوان میانجی بین کشورهای دیگر به ویژه نقش این کشور در تعامل با ایران بسیار شگفت زده شده و مایل به شنیدن دیدگاه‌های عمان در رابطه با میانجیگری میان کانادا و ایران است اما ایران هم باید تغییراتی اساسی در رویه خود ایجاد کند.» جان برد اینگونه ادامه داد: «ما به طور قطع چالش‌های زیادی در روابط با ایران داریم. برای ما، سیاست و حرف‌های ایران جالب است اما آنچه مهم است، اقدام و عمل واقعی است.» اما به نظر می‌رسد فاکتوری که بیش از همه منجر به بارقه‌های امید در روابط دو کشور شد به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای و شکل‌گیری برجام بود. به ویژه بعد از توافق هسته‌ای که منجر به آغاز فصل جدید روابط ایران با جهان و به ویژه غرب ذیل سیاست‌های خاص باراک اوباما، کانادا نیز بیش از قبل مایل به از سرگیری رابطه با ایران شد. از جمله «استفان دیون» وزیر امور خارجه کانادا در خرداد سال 95 یعنی حدود دو سال پیش تایید کرد که کشورش مذاکره با ایران در خصوص از سرگیری روابط را آغاز کرده است. ایران بعد از توافق هسته‌ای با گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس،فرانسه، روسیه، چین به علاوه آلمان)، تجارت بین‌المللی و همکاری در زمینه سرمایه‌گذاری با کشورهای خارجی را افزایش داد. در پی اجرای توافق هسته‌ای در 16 ژانویه 2016 (26 دی 1394) کریستیا فریلند وزیر بازرگانی کانادا، اعلام کرد که کشورش تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را لغو کرده و شرکت‌های کانادایی خواهند توانست با ایران ارتباط برقرار کنند. با این حال تحریم‌های مرتبط با کالاها و تکنولوژی‌های هسته‌ای و نیز هر چیزی که به برنامه موشکی ایران کمک کند باقی خواهند ماند. با ادامه روند تعاملی دو طرف، دیون، وزیر خارجه کانادا در آن تاریخ در گفت‌وگو با شبکه «سی بی سی» این کشور تایید کرد: «مذاکرات در سطح رسمی با ایران آغاز شده است».
حضور در تهران برای از سرگیری روابط
مقامات کانادایی حتی به تهران هم آمدند تا مذاکرات از سرگیری روابط را تعمیق بخشند. چند روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری پارسال خبرگزاری رسمی روسیه "اسپوتنیک" گزارش داد:«سفر مقامات ارشد کانادا به ایران، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور در حالی رخ می‌دهد که دولت کانادا در سال 2012 سفارت خود را در این کشور بزرگ خاورمیانه تعطیل کرد. به گفته منابع خبری تلویزیونی، در جریان این دیدار نمایندگان کانادا درباره وضعیت شهروندانی که به نحوی با قوانین ایران مشکل پیدا کرده‌اند گفت‌وگو خواهند کرد. به گفته منابع، مسائل مربوط به روابط کنسولی دو کشور نیز در جریان گفت‌وگوهای تلفنی بین وزرای خارجه ایران و کانادا مطرح شده که در این دیدار به طور مفصل تر بحث خواهد شد. سفر هیئت کانادایی به ایران گامی جهت بهبود روابط بین کانادا و ایران است. در یکی از آخرین سیگنال‌های مثبت نسبت به بهبود روابط با این کشور در تیر ماه سال 96 سخنگوی وزارت خارجه از ادامه گفت و گو‌های مثبت برای از سرگیری روابط با این کشور خبر داد و گفت:«پیش از برگزاری انتخابات آقای ظریف به صورت تلفنی با وزیر خارجه کانادا صحبت کرد و در همان ایام هیئتی کانادایی در سطح مدیرکل برای گفت‌وگو به تهران آمد.» بهرام قاسمی افزوده بود:«در نتیجه این گفت‌وگوها قرار شد مذاکرات دو طرف ادامه پیدا کند و تاریخ جدیدی برای دور بعدی از مذاکرت بین ایران و کانادا مشخص شود.» قاسمی با بیان اینکه فکر می‌کنم دور بعدی این مذاکرات در اوتاوای کانادا برگزار میشود، تصریح کرده بود:«خوشبین هستیم که این مذاکرات ادامه یافته و به نتایج مطلوبی دست پیدا کند.»
چرخش ناگهانی
اما این خوشبینی با تغییر دیدگاه ناگهانی کانادایی‌ها حالا باید پایان یافته قلمداد شود. دیروز خبر رسید که مجلس کانادا تصمیم گرفته روند مذاکرات با ایران برای از سرگیری روابط را پایان دهد و همچنین سپاه پاسداران را در لیست سازمان‌های تروریستی قرار دهد. به نوشته روزنامه تورنتوسان، کابینه لیبرال کانادا روز سه‌شنبه با حضور در پارلمان به طرح قانونگذاران برای عدم احیای روابط با ایران رای مثبت داد. چرخشی غیرمنتظره که بار دیگر هرگونه احتمال ایجاد رابطه را به کما برد. نکته جالب آنکه جاستین ترودو نخست وزیر لیبرال کانادا که تاکنون چندین بار از بازسازی رابطه با ایران سخن گفته بود و تلویحا دولت محافظه‌کار پیش از خود را مورد انتقاد قرار داده بود اولین فردی بود که در حمایت از این طرح در جای خود ایستاد، سپس دیگر اعضای کابینه به طرح گارنت جنیوس نماینده محافظه‌کار پارلمان کانادا علیه روابط کشورش با ایران رای مثبت دادند. در واقع این طرح از سوی گارنت گینویس، نماینده حزب محافظه‌کار به مجلس عوام ارائه شد. برخی از محافل سیاسی پیشتر گمانه‌زنی کرده بودند که این طرح از حمایت حزب لیبرال به رهبری جاستین ترودو برخوردار نشود. رای‌گیری برای این طرح در پارلمان کانادا نخست با قیام نمایندگان محافظه‌کار مورد تایید قرار گرفت و جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا نخستین نماینده حزب لیبرال بود که با قیام خود از این طرح پشتیبانی کرد.
به گفته ناظران سیاسی، این اقدام ترودو باعث شگفتی شده است. ترودو پس از توافق اتمی میان ایران و گروه ۵+۱ اعلام کرده بود که کانادا آماده برقراری روابط دیپلماتیک با تهران است. ارین اوتول، نماینده حزب محافظه‌کار، پس از رای‌گیری گفت: «رای‌گیری امروز که محکومیت ایران و قرار گرفتن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی را در بر داشت، یک رای‌گیری تاریخی بود.» به نوشته تورنتوسان، سخت است بتوان این تناقض را درک کرد. ترودو پیش از این از بازگرداندن روابط دیپلماتیک با ایران حمایت کرده بود اما این طرح از دولت می‌خواهد برنامه‌های کنونی خود برای بهبود روابط را متوقف کند و تمامی مذاکرات یا رایزنی‌ها با جمهوری اسلامی ایران درباره بازگرداندن روابط دیپلماتیک را کنار بگذارد از این رو نمی‌توان درک کرد که چرا ترودو در حمایت از این طرح ایستاد تا نشان دهنده یک تغییر کامل در سیاست دولت کانادا در قبال ایران باشد. نکته مهم دیگری که در این طرح مغرضانه و غیر واقعی وجود دارد این است که نام سپاه پاسداران ایران را در فهرست نهادهایی که تروریستی شناخته می‌شوند، قرار می‌دهد. جاستین ترودو همچنین در اقدامی خصمانه به بازرگانان کانادایی که برخی از آنها در حال مذاکره با ایران بودند پیام داده است که با این کشور تجارت نکنند!
چراغ سبز به آمریکا
نکته جالب در تصویب طرح این است که در حال حاضر کانادا و ایالات متحده در وضعیتی همراه با اختلافات مختلف روابط خود را ادامه می‌دهند. جاستین ترودو سخنانی را در اجلاس جی هفت داشت که منجر به عصبانیت دونالد ترامپ و برخی دیگر از سیاستمداران در کاخ سفید و کنگره شد. درحالی که ایران یکی از محورهای اختلاف اروپا و آمریکا به شمار می‌رفت شاید برخی انتظار داشتند که کانادا نیز به تبعیت از اروپا و در واکنش به اختلافات خود با واشنگتن همچنان رویه تعاملی خود با تهران را ادامه دهد اما در نهایت این چنین نشد. هرچند هنوز مشخص نیست علت این طرح چیست اما به نظر می‌رسد یک خوش رقصی برای کاخ سفید خواهد بود که کانادا تمایلی به مقابله همه جانبه با ایالات متحده ندارد و همچنان در موضوعات مختلفی سیاست‌های آمریکا در جهان را مقبول خود می‌داند.
سایر اخبار این روزنامه
دوپینگ جدید برای خودروسازان گران فروش
بی‌سوادی هم بددردی است؛ بیایم ایران کلاس انگلیسی ثبت‌نام می‌کنم!
از ترمیم بی‌دلیل دستشویی تا خرید گلدان‌های مصنوعی
باز هم خبری از زنان نیست
شرایط جدید افتتاح حساب جاری در بانک‌ها اعلام شد
تلاش اوتاوا برای به‌دست‌آوردن دل ترامپ!
تاثیر طوماربازی دلواپسان در مجلس بر بازارها
طرح دوفوریتی نمایندگان برای عفو عمومی مجرمان سیاسی و...
نبرد با بند بند وجود...
دولت پشت پرده ها را بگوید
کاتالیزورهای تصمیم پارلمان کانادا
از ترمیم بی‌دلیل دستشویی تا خرید گلدان‌های مصنوعی
